Phát hiện mới làm đảo lộn hiểu biết về nguyên nhân gây bệnh Parkinson

Các nhà khoa học đã phát hiện sự tích tụ bất thường của một loại protein có tên là alpha-synuclein trong thận của những người mắc bệnh Parkinson. Ảnh: abplive

Bệnh có thể xuất phát từ tổn thương thận

Một nghiên cứu của một nhóm các nhà khoa học từ Đại học Vũ Hán, Trung Quốc đã phát hiện ra rằng những người mắc bệnh thận mãn tính, một tình trạng đặc trưng bởi tình trạng suy giảm chức năng thận tiến triển, có các chất lắng đọng protein alpha-synuclein trong thận. Alpha-synuclein là dấu hiệu chính của bệnh Parkinson, cho thấy mối liên hệ giữa chức năng thận và tình trạng thoái hóa thần kinh này.

Nghiên cứu chủ yếu tập trung vào protein alpha-synuclein (α-Syn), vốn có liên hệ chặt chẽ với nguyên nhân gây bệnh Parkinson. Khi quá trình sản xuất loại protein này bị rối loạn và tạo ra những cụm protein gấp nếp sai, nó sẽ cản trở hoạt động của não bộ, gây ra bệnh Parkinson.

Phát hiện mới ở đây là những protein bất thường này có thể tích tụ trong thận và thực sự có thể di chuyển từ thận đến não, có khả năng đóng vai trò trong việc kích hoạt bệnh.

“Chúng tôi chứng minh rằng thận là một cơ quan ngoại vi đóng vai trò khởi nguồn của α-Syn bệnh lý”, các nhà nghiên cứu viết trong bài báo được công bố.

Nhóm nghiên cứu đã tiến hành nhiều thử nghiệm, quan sát hành vi của α-Syn ở những con chuột được biến đổi gen, cũng như phân tích mô người, bao gồm mẫu từ những người mắc bệnh Parkinson và bệnh thận mãn tính.

Nhóm phát hiện sự phát triển bất thường của α-Syn trong thận của 10 trên 11 người mắc Parkinson và các dạng sa sút trí tuệ liên quan đến thể Lewy (một dạng kết tụ α-Syn thường thấy).

Tiêm α-Syn vào tĩnh mạch cho thấy protein này nhanh chóng bị phân hủy trong máu, chỉ một phần nhỏ được bài tiết qua nước tiểu. Tuy nhiên, ở những động vật bị suy thận, khả năng thanh thải protein trong máu bị suy giảm. Ba mươi phút sau khi tiêm, alpha-synuclein được phát hiện tích tụ chủ yếu ở thận, nhưng không tích tụ ở tim, gan, lách, phổi, não, ruột non hoặc đại tràng.

Các nhà nghiên cứu viết: "Những phát hiện này chỉ ra rằng thận có chức năng loại bỏ α-Syn khỏi máu và chức năng này bị suy giảm ở những bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính".

Khi tiêm α-Syn trực tiếp vào thận, người ta thấy chất này lan vào não và gây ra tình trạng suy giảm vận động giống như bệnh Parkinson.

Tuy nhiên, việc cắt đứt các sợi thần kinh nối thận và não đã ngăn chặn α-Syn đến não. Ngoài ra, ở những con chuột được biến đổi gen để thiếu α-Syn trong tế bào máu, sự lan truyền của α-Syn đã giảm đi.

Mở ra hướng điều trị mới

Nghiên cứu này có một số giới hạn. Số lượng người cung cấp mẫu mô còn tương đối nhỏ, và mặc dù chuột là mô hình khoa học khá tốt cho con người, nhưng không có gì đảm bảo quá trình được quan sát ở động vật cũng diễn ra giống hệt ở người.

Tuy nhiên, phát hiện thú vị này có thể được tiếp tục khai thác, điều này có thể giúp phát triển các phương pháp điều trị mới cho bệnh Parkinson và những rối loạn thần kinh liên quan.

Khả năng lớn là bệnh Parkinson (tương tự như bệnh Alzheimer) thực sự được khởi phát bởi nhiều con đường khác nhau và thông qua nhiều yếu tố nguy cơ. Ví dụ, các nghiên cứu trước đây cũng từng cho rằng bệnh có thể bắt đầu từ ruột, và giờ đây, dường như thận cũng có sự liên quan theo cách tương tự.

“Hướng điều trị bằng cách loại bỏ α-Syn khỏi máu có thể cản trở sự tiến triển của bệnh Parkinson, mang đến những chiến lược mới trong quản lý điều trị các bệnh liên quan đến thể Lewy”, các nhà nghiên cứu cho biết, đồng thời lưu ý rằng các phương pháp thực tế trong điều trị lâm sàng vẫn chưa được phát triển.

Quỳnh Vũ