Phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

TS.Trịnh Ngọc Chung Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát biểu khai mạc. Ảnh: Phạm Thảo

Hội thảo là diễn đàn học thuật quy tụ các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp, nghệ nhân và cộng đồng để trao đổi kinh nghiệm, giới thiệu mô hình, tham vấn chính sách, cơ chế hỗ trợ bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch tại Làng Văn hóa Du lịch các dân tộc Việt Nam. Ban tổ chức mong muốn, thông qua hội thảo sẽ có góc nhìn tổng quát để đánh giá tổng thể từ thực tiễn đời sống nhân dân từ đó đề ra các cơ chế chính sách góp phần xây dựng kinh tế, văn hóa của các địa phương. Đặc biệt, trong năm 2026 sẽ có những đề xuất xây dựng Nghị định về Bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số.

Phát biểu khai mạc hội thảo, TS.Trịnh Ngọc Chung, Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh trong thời gian vừa qua, công tác văn hóa và bảo tồn phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm. Trong đó đã đạt được những kết quả trong triển khai chiến lược, chương trình phát triển văn hóa, cụ thể là nhiều giá trị văn hóa truyền thống, phong tục tập quán được phục hồi, gìn giữ và phát huy.

Ông Trịnh Ngọc Chung cho biết: “Hiện nay đã có những bước tiến mới trong chủ trương của Đảng và Nhà nước để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số cần biến những giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số trở thành tài sản có giá trị kinh tế; đảm bảo lưu giữ và lan tỏa nhiều hơn những giá trị văn hóa của dân tộc thiểu số đến người dân và du khách”.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, PGS.TS Lê Ngọc Thắng, Tổng biên tập Tạp chí Dân tộc và Thời đại nhấn mạnh, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc luôn là một nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài được Đảng và Nhà nước đặt ra trong mọi thời kì, là nhiệm vụ trọng tâm, nhất là trong bối cảnh hội nhập. Thực hiện mục tiêu vừa bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, lấy văn hóa làm động lực, nguồn vốn để phát triển kinh tế - xã hội, tạo sinh kế cho người dân nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhiều chủ trương, chính sách quan trọng đã được ban hành.

Đại diện các dân tộc thiểu số tham dự hội thảo. Ảnh:Phạm Thảo

Ông Thắng cho biết thêm, hiện nay vẫn còn những thách thức trong việc giải quyết một cách hài hòa giữa bảo tồn và phát huy, giữa bảo tồn và phát triển, giữa 3 yếu tố kinh tế - văn hóa – môi trường, giữa bảo tồn văn hóa với ứng dụng khoa học công nghệ, mối quan hệ lợi ích giữa các bên liên quan với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa với phát triển du lịch... cần phải có cái nhìn thấu đáo, toàn diện, cơ chế, thể chế, nguồn lực phù hợp mới có thể giải quyết một cách tốt nhất để hướng tới xây dựng một xã hội phát triển vững mạnh.

Tại hội thảo, ông Lâm Bá Nam, Chủ tịch Hội Dân tộc học và Nhân văn học Việt Nam trình bày tham luận “Đa dạng văn hóa và bản sắc: Định vị thương hiệu du lịch các dân tộc Việt Nam”. Ông cho biết sự đa dạng văn hóa là lợi thế đặc biệt của Việt Nam, được hình thành từ 54 tộc người với những khác biệt về lịch sử, môi trường cư trú, tín ngưỡng và tri thức dân gian, khiến đất nước được ví như “Đông Nam Á thu nhỏ”. Các bản sắc tộc người, cùng tinh thần cộng đồng, niềm tự hào và nguồn di sản phong phú, chính là nền tảng quan trọng để phát triển du lịch văn hóa. Bản sắc và sự khác biệt tạo nên “lõi” định vị thương hiệu du lịch Việt Nam, đồng thời đòi hỏi đặt chủ thể văn hóa vào vị trí trung tâm trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị.

Hội thảo hôm nay là diễn đàn học thuật quan trọng để cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trong bối cảnh mới. Các ý kiến tập trung làm rõ những giá trị văn hóa cần gìn giữ; mối liên hệ giữa văn hóa với phát triển kinh tế, du lịch; tác động của hội nhập, toàn cầu hóa và công nghệ số; cũng như vai trò của chủ thể văn hóa trong đời sống đương đại.

Sau hội thảo, các bài tham luận đã góp phần hoàn thiện lý luận và thực tiễn trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số gần với phát triển du lịch, đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm phát huy hiệu quả nguồn lực văn hóa gắn với phát triển du lịch ở các vùng, miền trong giai đoạn mới.

Phạm Thảo