Phát huy, lan tỏa giá trị nhân văn từ những y xá của Thiền sư, Đại danh y Tuệ Tĩnh
Tuệ Tĩnh là một thầy thuốc giỏi, qua kinh nghiệm bản thân và sưu tầm nghiên cứu, ông đã tổng hợp biên soạn Y dược học cổ truyền trong những tác phẩm lớn là Nam dược thần hiệu và Hồng nghĩa giác tư y thư.
Người xây dựng những y xá chữa bệnh cho dân
Thiền sư Tuệ Tĩnh đã tổng kết được nhiều phương pháp chữa bệnh của người Việt, xây dựng nên lý thuyết của nền y học dân tộc cổ truyền Việt Nam trong tác phẩm đồ sộ Nam dược thần hiệu mà hơn 600 năm qua, tác phẩm ấy vẫn là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của nền y học dân tộc Việt Nam.
Tuệ Tĩnh là một thầy thuốc giỏi, qua kinh nghiệm bản thân và sưu tầm nghiên cứu, ông đã tổng hợp biên soạn Y dược học cổ truyền trong những tác phẩm lớn là Nam dược thần hiệu và Hồng nghĩa giác tư y thư. Trong bộ Nam dược thần hiệu, Tuệ Tĩnh đã nêu lên được nguyên nhân, bệnh lý và chứng trạng của từng bệnh trong điều kiện Việt Nam, xây dựng nghiệm phương (là cách kê đơn các bài thuốc theo kinh nghiệm đã được sử dụng có hiệu quả trong điều trị) và truyền phương để trị liệu. Đây là phương pháp trị liệu khoa học, đơn giản, đại chúng và rất dễ áp dụng và đặc biệt là trong các đơn thang đó hầu hết là thuốc Nam rất sẵn có ở mọi miền đất nước. Ngoài ra, Tuệ Tĩnh còn dùng các phương pháp trị bệnh bằng thức ăn, vật lý trị liệu như xoa bóp, chườm, cứu…
Tuệ Tĩnh không dừng lại ở vị trí một thầy thuốc chữa bệnh, ông còn truyền bá phương pháp vệ sinh, tổ chức cơ sở chữa bệnh trong nhà chùa và trong làng xóm.
Có tài liệu cho biết, trong 30 năm hoạt động ở nông thôn, Tuệ Tĩnh đã xây dựng 24 ngôi chùa, đưa các chùa này thành y xá chữa bệnh. Ông tập hợp nhiều y án: 182 chứng bệnh được chữa bằng 3.873 phương thuốc. Ông cũng gây dựng được phong trào trồng cây thuốc trong gia đình để tự chữa bệnh, nhờ vậy mà năm 1533, với cây thuốc sẵn có mà dân chúng thoát khỏi bệnh sốt rét hoành hành, hay dịch tả tại Thái Nguyên năm Giáp Tuất (1574)... Ông cũng luôn nhắc nhở mọi người chú ý nguyên nhân gây bệnh, tìm biện pháp phòng bệnh tích cực. Tuệ Tĩnh nhấn mạnh tác dụng việc rèn luyện thân thể và sinh hoạt điều độ…
Phong trào xây dựng Tuệ Tĩnh đường
Phật giáo có hệ thống Tuệ Tĩnh Đường. Kế thừa và phát huy truyền thống của Đại lương y Thiền sư Tuệ Tĩnh, thực hiện chủ trương của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, hệ thống Tuệ Tĩnh Đường được thành lập tại nhiều nước nhằm "phục vụ chúng sanh là cúng dường chư Phật". Tuệ Tĩnh Đường khám chữa bệnh miễn phí cho đồng bào bằng phương pháp y học dân tộc và y học hiện đại. Với hệ thống trên 165 cơ sở Tuệ Tĩnh đường, hơn 600 phòng chẩn trị y học dân tộc, trên 10 phòng khám tây y, đông tây y kết hợp đang hoạt động có hiệu quả, khám và phát thuốc miễn phí cho người bệnh có hoàn cảnh khó khăn.
Có thể kể đến Phòng khám đông y Tuệ Tĩnh Đường thuộc Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Đồng Nai (P.Tân Phong, TP. Biên Hòa), nhiều năm qua là nơi điều trị bệnh miễn phí cho người dân. Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Đồng Nai cùng với chùa Giác Minh (P. Tân Vạn, TP. Biên Hòa) quan tâm, tạo điều kiện, tài trợ giúp phòng khám có thể duy trì được hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân dân trong thời gian dài. Ngoài ra, phải kể đến sự chung tay, hỗ trợ của những nhà tu hành, Phật tử có tấm lòng thiện nguyện.