Phát huy tính đảng trong xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật góp phần quan trọng đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

PGS.TS Tào Thị Quyên. (Ảnh: NVCC)

Công việc ý nghĩa đặc biệt quan trọng

Trong chuyên đề “Kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra các định hướng chiến lược quan trọng hàng đầu. Đó là “cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền, sức chiến đấu của Đảng, đảm bảo Đảng là người cầm lái vĩ đại, đưa dân tộc ta vượt lên đã trở thành vấn đề cấp thiết, vấn đề sống còn”.

Trao đổi với Báo Pháp luật Việt Nam, PGS.TS Tào Thị Quyên khẳng định, đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật vừa làm tăng sức mạnh của Đảng cầm quyền; đồng thời làm cho Nhà nước mạnh lên, tính dân chủ và pháp quyền trong hoạt động của bộ máy nhà nước và đời sống xã hội được tăng cường và phát huy, góp phần đẩy nhanh quá trình xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN, đưa đất nước vững bước vươn mình vào kỷ nguyên mới.

Thưa PGS.TS Tào Thị Quyên, bà có thể phân tích về nội dung tính Đảng trong xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật?

- Tính Đảng trong xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật ở Việt Nam được thể hiện ở các nội dung như sau. Một là, Đảng đề ra cương lĩnh, nghị quyết, chỉ thị, kết luận hoạch định chiến lược, chính sách và những mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng pháp luật, qua đó định hướng mục tiêu, yêu cầu, nội dung của các văn bản quy phạm pháp luật. Đây là phương thức lãnh đạo hết sức quan trọng, thể hiện rõ nhất vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước.

Hai là, Đảng cho ý kiến về mặt nguyên tắc, quan điểm, định hướng lớn đối với các văn bản quy phạm pháp luật quan trọng, nhất là Hiến pháp và các đạo luật. Ba là, Đảng lãnh đạo công tác tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo các văn bản quy phạm pháp luật. Bốn là, Đảng kiểm tra việc thể chế hóa, thực hiện đường lối, chính sách của Đảng thành pháp luật của Nhà nước. Năm là, Đảng lãnh đạo công tác xây dựng tổ chức và đội ngũ cán bộ cho công tác xây dựng pháp luật. Sáu là, Đảng lãnh đạo công tác tổ chức thi hành pháp luật, đưa pháp luật vào cuộc sống.

Tạo đột phá mạnh mẽ về thể chế phát triển

Vậy, để phát huy tính Đảng trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên, cần tập trung vào những giải pháp nào, thưa PGS?

- Để nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho quá trình xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, việc phát huy tính Đảng trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Triển khai thực hiện định hướng nêu trên, trong thời gian tới, cần tập trung thực hiện một số giải pháp. Trước hết, cần đổi mới phương thức ban hành nghị quyết của Đảng làm cơ sở, định hướng cho hoạt động xây dựng pháp luật. Để nâng cao chất lượng ban hành nghị quyết của Đảng làm cơ sở cho việc Quốc hội (QH), Chính phủ thể chế hóa thành pháp luật, chúng tôi đề xuất Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thực hiện nghiêm chủ trương đã được đề ra tại Đại hội XIII, đó là: “Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng xây dựng, ban hành nghị quyết của Đảng. Ban hành nghị quyết khi thật sự cần thiết, hợp lý, thiết thực, ngắn gọn, khả thi”.

Nội dung nghị quyết của Đảng cần bảo đảm xác định rõ mục tiêu tổng quát, rõ đường lối, định hướng chính trị trong một thời kỳ nhất định, bảo đảm tính đồng bộ, nhất quán, tính khoa học, tính phù hợp và khả thi của các nhiệm vụ mà nghị quyết nêu ra. Các nghị quyết của Đảng không nên quá chi tiết, quá cụ thể mà cần tạo “dư địa”, “không gian” cho QH, Chính phủ phát huy năng lực sáng tạo, chủ động của mình trong việc thể chế hóa, cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng thành pháp luật.

Thứ hai, đổi mới cách thức cho ý kiến của Bộ Chính trị đối với các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết trước khi trình QH, Ủy ban Thường vụ QH. Để phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của QH với vai trò là cơ quan thực hiện quyền lập pháp, việc cho ý kiến của Bộ Chính trị cần tập trung vào những vấn đề mang tính nguyên tắc, đường lối, quan điểm có tính định hướng lớn.

Các cấp ủy Đảng, nhất là Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ phải chịu trách nhiệm lãnh đạo công tác xây dựng pháp luật, bảo đảm văn bản pháp luật thể chế hóa đúng, đủ các định hướng, chủ trương của Đảng. Thực hiện giải pháp này chính là yếu tố quan trọng bảo đảm tăng cường tính Đảng trong xây dựng, hoàn thiện pháp luật trong Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Đột phá mạnh mẽ về thể chế phát triển, tháo gỡ điểm nghẽn, rào cản”; “pháp luật trong Nhà nước pháp quyền XHCN cần phải liên tục được hoàn thiện để thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, phát huy dân chủ, vì con người, công nhận, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người”.

Thứ ba, đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng tham mưu việc ban hành nghị quyết và các văn bản khác của Đảng. Theo đó, các ban chuyên môn của Đảng đã được phân công tham mưu về lĩnh vực phụ trách có trách nhiệm phối hợp chặt chẽ với các cơ quan xây dựng pháp luật để xem xét và góp ý kiến trước khi trình Bộ Chính trị. Đặc biệt, cần tăng cường chất lượng thẩm định của các ban của Đảng đối với các dự án trình xin ý kiến Bộ Chính trị.

Cùng với đó, cần đề cao vai trò, trách nhiệm của các tổ đảng ở Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH; cấp ủy Đảng ở các cơ quan, tổ chức hữu quan trong công tác xây dựng pháp luật, bảo đảm quá trình hoạch định, xây dựng, phân tích chính sách, phản biện chính sách được khách quan, toàn diện, có căn cứ khoa học và thực tiễn theo đúng đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng, chống lợi ích ngành, lợi ích nhóm trong xây dựng pháp luật. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng của các dự án văn bản quy phạm pháp luật trước khi trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, thông qua.

Sâu sát hơn nữa đối với công tác tổ chức bộ máy, bố trí cán bộ

Các đại biểu Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). (Ảnh: quochoi.vn)

Giải pháp thứ tư là, đẩy mạnh kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật. Tăng cường năng lực, trách nhiệm, hiệu quả của công tác thẩm tra, thẩm định, phản biện, phân tích chính sách, pháp luật; lấy ý kiến rộng rãi đối tượng chịu sự tác động, điều chỉnh của văn bản; công khai, minh bạch quá trình xây dựng pháp luật. Bảo đảm thực hiện nghiêm các nguyên tắc kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.

Thứ năm, đổi mới nhận thức, bảo đảm thực sự chú trọng sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tổ chức thi hành pháp luật, đưa pháp luật vào cuộc sống. Các cấp ủy Đảng cần chú trọng lãnh đạo chặt chẽ và thường xuyên hơn đối với các hoạt động tổ chức thi hành pháp luật. Đặc biệt, Bộ Chính trị lãnh đạo việc sớm ban hành Luật tổ chức thi hành pháp luật để xác định rõ nội dung, quy trình, trách nhiệm của các chủ thể thực hiện công tác này. Đồng thời, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, theo dõi, kiểm tra và xây dựng lực lượng, cơ sở vật chất để đảm bảo cho việc tổ chức thi hành pháp luật.

Thứ sáu, nâng cao chất lượng sự lãnh đạo của Đảng đối với việc xây dựng tổ chức và đội ngũ cán bộ cho công tác xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật. Đây là một nội dung lãnh đạo quan trọng để nâng cao chất lượng của hoạt động xây dựng pháp luật. Thời gian tới, Đảng cần quan tâm và chủ động lãnh đạo sâu sát hơn nữa đối với công tác tổ chức bộ máy, bố trí cán bộ, đảng viên có đủ năng lực, phẩm chất, chuyên môn nghiệp vụ làm việc ở cơ quan lập pháp, lập quy; sớm tiến hành “nghiên cứu tổ chức cơ quan soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật tập trung, bảo đảm tính chuyên nghiệp, khoa học và sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật”.

Thứ bảy, các cấp ủy Đảng và đảng viên phải thực sự gương mẫu tôn trọng và thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật. Có thể nói, đây là đòi hỏi hàng đầu của Đảng cầm quyền trong việc thực hiện và đảm bảo thực hiện nguyên tắc pháp quyền trong xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN ở nước ta hiện nay.

Trân trọng cảm ơn PGS.TS!

Khuê An (thực hiện)