Phát huy vai trò của già làng, trưởng bản để xóa mù chữ cho đồng bào DTTS
Tỷ lệ huy động người học xóa mù chữ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp. Vẫn còn có địa phương còn người mù chữ, nhiều người chưa đạt chuẩn xóa mù chữ nhưng không huy động hoặc huy động được rất ít người ra học xóa mù chữ.
Hôm nay (21/11), Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức Hội thảo Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2023-2030, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực (Dự án 5) trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.
Phát biểu tại hội thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Thường xuyên Hoàng Đức Minh cho biết, công tác xóa mùa chữ là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục, được quan tâm và bền bỉ triển khai ngay từ những ngày đầu cách mạng Tháng Tám năm 1945, với các phong trào “Bình dân học vụ”, “Người biết chữ dạy người chưa biết chữ” theo lời dạy của Bác Hồ.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Thường xuyên Hoàng Đức Minh phát biểu tại hội thảo
Biết chữ là điều kiện cần và là “cánh cửa” đầu tiên để bước vào lộ trình của học tập suốt đời đối với mỗi một con người và công tác xóa mù chữ được đặt ra cấp thiết, không thể thiếu và phải được đặt lên hàng đầu của việc nâng cao dân trí, là một tiêu chí để xây dựng xã hội học tập.
Cùng với phổ cập giáo dục, nhiệm vụ duy trì và củng cố kết quả xóa mù chữ được Chính phủ quan tâm đưa vào Nghị quyết về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm. Công tác xóa mùa chữ cho người dân nói chung và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng đã được Bộ GD-ĐT chỉ đạo sát sao, quyết liệt.
Bộ GD-ĐT đã ban hành các Thông tư; biên soạn và in ấn tài liệu hướng dẫn thực hiện Chương trình xóa mù chữ dành cho giáo viên, học viên; tổ chức tập huấn cho giáo viên các trường học và cán bộ, chiến sỹ Đồn biên phòng, cán bộ giáo dục các trại giam, trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc. Đồng thời, tổ chức kiểm tra và ban hành quyết định công nhận các tỉnh, thành phố đạt chuẩn xóa mù chữ theo các mức độ.
Theo báo cáo về thực trạng công tác xóa mù chữ của Vụ Giáo dục Thường xuyên, trong giai đoạn 2021-2023, cả nước đã huy động được 79.280 người ra học xóa mù chữ. Riêng 51 tỉnh thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia đã huy động được 53.965 người ra học xóa mù chữ, trong đó có 44.087 học viên là người dân tộc thiểu số. Tính đến thời điểm tháng 10/2023, tỷ lệ người đạt chuẩn biết chữ mức độ 1 và đạt chuẩn biết chữ mức độ 2 tuổi từ 15-60 của cả nước lần lượt là 98,55% và 96,70%.
Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng chỉ đạo các đơn vị Bộ đội biên phòng chủ động, tích cực phối hợp với ngành giáo dục mở được nhiều lớp học xóa mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học cho đồng bào các dân tộc; vận động các nguồn lực xây, sửa trường lớp, hỗ trợ sách giáo khoa, đồ dùng học tập; tuyên truyền, vận động các gia đình đưa trẻ trong độ tuổi đến trường; các em bỏ học quay trở lại trường... Bình quân mỗi năm mở được hơn 30 lớp xóa mù chữ với trên 1.000 học viên.
Ngoài đối tượng học viên học xóa mù chữ tại các cơ sở giáo dục, còn có đối tượng đặc thù là phạm nhân, trại viên, học sinh ở các trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng thuộc Bộ Công an học xóa mù chữ. Bình quân mỗi năm mở được hơn 195 lớp xóa mũ chữ với trên 2.900 học viên.
Cả nước có 48/63 tỉnh đủ tiêu chuẩn, điều kiện đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2, nhưng chỉ mới có 21 tỉnh được Bộ GD-ĐT kiểm tra, công nhận đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2, còn 27 tỉnh đủ tiêu chuẩn, điều kiện đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 nhưng chưa đề nghị Bộ GD-ĐT kiểm tra công nhận.
Bên cạnh kết quả đạt được, theo thống kê, hiện vẫn còn trên 734.000 người chưa đạt chuẩn biết chữ mức độ 1 (chiếm 1,15%) và trên 1.731.000 người chưa đạt chuẩn biết chữ mức độ 2 (chiếm 2,71%). Tỷ lệ huy động người học xóa mù chữ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp. Vẫn còn có địa phương còn người mù chữ, nhiều người chưa đạt chuẩn xóa mù chữ nhưng không huy động hoặc huy động được rất ít người ra học xóa mù chữ. Công tác phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trong công tác xóa mù chữ ở một số địa phương chưa thực sự chặt chẽ, thường xuyên và hiệu quả…
Một số giải pháp đã được đặt ra nhằm thúc đẩy và nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ giai đoạn 2023-2030. Trong đó, cần nâng cao trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp và tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về công tác xóa mù chữ. Đổi mới công tác quản lý, điều tra, vận động và tổ chức lớp xóa mù chữ. Củng cố kết quả biết chữ, hạn chế tình trạng tái mù chữ.
Đồng thời, tăng cường công tác phối hợp trong triển khai thực hiện công tác xóa mù chữ. Nâng cao chất lượng dạy - học chương trình xóa mù chữ; bổ sung chế độ, chính sách đối với người học, người dạy, người tham gia công tác xóa mù chữ phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Đẩy mạnh xã hội hóa công tác công tác xóa mù chữ.
Tại Hội thảo, các tham luận, ý kiến đã tập trung trao đổi, thảo luận các biện pháp nhằm nâng cao ý thức học chữ của người dân tộc thiểu số; vận động người mù chữ đi học xóa mù chữ, không bỏ học giữa chừng; cách tổ chức học xóa mù chữ để khắc phục khó khăn, tạo thuận lợi cho người học, đảm bảo nguyên tắc giáo dục và chất lượng dạy học;
Một số ý kiến cũng đề cập tới chế độ, chính sách hỗ trợ, động viên người học xóa mù chữ là người dân tộc thiểu số; phương pháp dạy xóa mù chữ đặc thù, phù hợp với người dân tộc thiểu số như điều kiện địa lý, phong tục, tập quán…
Giải pháp phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, các tổ chức, đoàn thể địa phương trong công tác xóa mù chữ; giải pháp hạn chế tình trạng tái mù chữ; cách thức tổ chức cho người mới biết chữ tham gia học nghề để làm kinh tế, cải thiện cuộc sống của bản thân và gia đình, tạo động lực để tiếp tục học giai đoạn 2 của chương trình xóa mữ chữ... cũng là những nội dung được trao đổi, chia sẻ tại hội thảo.
