Phát huy vai trò của Phụ nữ Quân đội trong công tác tuyên truyền pháp luật

Xóa điểm nghẽn về nhận thức

Thực tiễn cho thấy, nhiều vấn đề pháp luật liên quan đến hôn nhân và gia đình, bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực gia đình, tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống… vẫn là những "điểm nghẽn" trong nhận thức của một bộ phận người dân. Đây là những lĩnh vực nhạy cảm, gắn với phong tục, tập quán và đời sống riêng tư, đòi hỏi công tác tuyên truyền phải kiên trì, linh hoạt và phù hợp với từng đối tượng. Chính vì vậy, Ban Phụ nữ Quân đội đã chủ động lựa chọn nội dung, hình thức tuyên truyền sát với thực tiễn, phát huy vai trò của phụ nữ trong việc lan tỏa pháp luật từ gia đình ra cộng đồng.

Năm 2025, hoạt động tập huấn công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật do Ban Phụ nữ Quân đội chủ trì tổ chức tại tỉnh Lai Châu đã trở thành một điểm nhấn rõ nét trong việc triển khai Đề án 1371. Lai Châu là địa bàn miền núi, vùng cao, đời sống Nhân dân còn nhiều khó khăn, trình độ nhận thức pháp luật chưa đồng đều, trong đó phụ nữ và trẻ em chịu nhiều tác động từ các vấn đề xã hội liên quan đến hôn nhân và gia đình.

Ban Phụ nữ Quân đội tuyên truyền trực tiếp tới hội viên phụ nữ xã Khun Há, Lai Châu. Ảnh: Nguyễn Sĩ

Tại các buổi tập huấn, Ban Phụ nữ Quân đội phối hợp với các cơ quan chuyên môn đã trực tiếp trang bị kiến thức pháp luật và kỹ năng tuyên truyền cho đội ngũ cán bộ, hội viên phụ nữ trong Quân đội và địa phương. Các nội dung trọng tâm như Luật Bình đẳng giới, Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, cùng các chính sách của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào dân tộc thiểu số được phân tích cụ thể, gắn với những tình huống thường gặp trong đời sống gia đình, cộng đồng.

Điều đáng chú ý là quá trình tập huấn không mang tính truyền đạt một chiều, mà chú trọng đối thoại, trao đổi, giải đáp vướng mắc từ thực tiễn. Những nội dung như bạo lực gia đình, tảo hôn, bất bình đẳng giới được đưa ra thảo luận công khai, giúp học viên và người dân hiểu rõ đâu là phong tục cần điều chỉnh, đâu là hành vi vi phạm pháp luật và hệ quả pháp lý phải gánh chịu. Qua đó, đội ngũ cán bộ, hội viên phụ nữ trở thành lực lượng nòng cốt, tiếp tục lan tỏa kiến thức pháp luật tại cơ sở sau tập huấn.

"Phiên tòa giả định" - cách làm sáng tạo trong tuyên truyền pháp luật

Bên cạnh các lớp tập huấn, mô hình "phiên tòa giả định" do Ban Phụ nữ Quân đội phối hợp tổ chức tại Nghệ An trong năm 2025 được xem là một điểm nhấn sáng tạo, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Thay vì nghe phổ biến điều luật khô cứng, người dân được trực tiếp theo dõi, tham gia và tương tác trong một "phiên tòa" được xây dựng từ những vụ án, vụ việc có thật xảy ra trong đời sống xã hội.

Thông qua việc tái hiện các tình huống pháp lý liên quan đến bạo lực gia đình, xâm hại sức khỏe, quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và trẻ em, "phiên tòa giả định" đã giúp người dân hiểu rõ trình tự tố tụng, tính chất, mức độ vi phạm và các chế tài xử lý theo quy định của pháp luật. Các chuyên gia pháp lý trực tiếp phân tích, giải thích từng tình tiết của vụ việc, từ đó giúp người tham dự nhận diện ranh giới giữa mâu thuẫn đời sống và hành vi vi phạm pháp luật.

Không chỉ dừng lại ở việc phổ biến kiến thức, mô hình này còn có tác dụng cảnh báo, phòng ngừa tội phạm, góp phần nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật trong cộng đồng. Nhiều người dân lần đầu tiên được tiếp cận pháp luật theo cách trực quan, sinh động, dễ hiểu, từ đó hình thành thái độ nghiêm túc hơn trong việc tuân thủ pháp luật và giải quyết mâu thuẫn bằng các biện pháp hòa giải, hợp pháp.

Từ các hoạt động cụ thể như tập huấn tại Lai Châu hay tổ chức "phiên tòa giả định" trong năm 2025 có thể thấy, Ban Phụ nữ Quân đội đã và đang giữ vai trò nòng cốt trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại cơ sở. Những sự kiện này là minh chứng sinh động cho hướng đi đúng đắn: Đưa pháp luật đến với Nhân dân bằng các hình thức phù hợp, sát thực tiễn và giàu tính nhân văn.

Với đặc thù hoạt động gắn chặt với gia đình, cộng đồng và các nhóm yếu thế, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, công tác tuyên truyền pháp luật của Phụ nữ Quân đội không chỉ dừng lại ở việc phổ biến quy định, mà hướng tới thay đổi nhận thức và hành vi xã hội.

Trong thời gian tới, cùng với việc tiếp tục triển khai Đề án 1371, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của Ban Phụ nữ Quân đội cần được duy trì thường xuyên, mở rộng về phạm vi và đa dạng hóa hình thức. Khi pháp luật được lan tỏa từ chính những người phụ nữ - những "người giữ lửa" trong gia đình và cộng đồng - ý thức chấp hành pháp luật của Nhân dân sẽ ngày càng được nâng cao, góp phần xây dựng xã hội kỷ cương, bình đẳng, văn minh và bền vững.

Thảo Mộc