Phát huy vai trò đặc biệt quan trọng của lực lượng kỹ thuật hình sự trong đấu tranh phòng, chống tội phạm

Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh có nhiệm vụ tiến hành tham gia khám nghiệm hiện trường các vụ án, các vụ cháy, nổ và các vụ tai nạn xảy ra trên địa bàn tỉnh theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng, đơn vị nghiệp vụ thuộc Công an tỉnh và các cơ quan, tổ chức xã hội khác theo quy định của pháp luật. Tiến hành các hoạt động giám định KTHS đối với dấu vết đường vân, dấu vết cơ học, súng đạn, tài liệu, cháy, nổ, kỹ thuật, âm thanh, sinh học, hóa học, kỹ thuật số, điện tử và giám định pháp y theo trưng cầu giám định của các cơ quan tiến hành tố tụng, các đơn vị chuyên môn nghiệp vụ trong ngành và các cơ quan, tổ chức xã hội khác.
Trong những năm qua, được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, lãnh đạo Công an tỉnh Bắc Kạn, lực lượng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Bắc Kạn đã ngày càng khẳng định rõ nét vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác phòng, chống tội phạm; làm tốt công tác tham mưu với Giám đốc Công an tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ được giao.

Là đơn vị hoạt động trên lĩnh vực khoa học hình sự, luôn sát cánh cùng với cơ quan điều tra trong điều tra, khám phá các vụ án, cán bộ chiến sĩ không quản ngại khó khăn, vất vả, bất kể ngày nắng hay những đêm đông giá rét, những ngày lễ tết đang sum họp, quây quần cùng gia đình, môi trường làm việc độc hại, nhận “lệnh” là sẵn sàng lên đường làm nhiệm vụ. Bởi vậy, ở bất kỳ vụ án nào, dù lớn hay nhỏ, lực lượng kỹ thuật hình sự luôn là một trong những lực lượng có mặt sớm nhất ở hiện trường. Hành trình đi “xuyên đêm” khám nghiệm hiện trường, thu thập các tài liệu, chứng cứ, phương châm “thận trọng, tỉ mỉ, chính xác, khách quan, toàn diện” với mong muốn duy nhất là tìm cho được những dấu vết, tài liệu, vật chứng dù là nhỏ nhất, buộc những vật chứng tưởng chừng như “vô tri vô giác” phải “lên tiếng” đã không còn xa lạ đối với mỗi đồng chí.

Thông qua công tác khám nghiệm hiện trường đã góp phần củng cố chứng cứ và đưa ra những nhận định, đánh giá về tính chất vụ việc, nguyên nhân, phương thức, thủ đoạn của tội phạm, giúp cơ quan điều tra định hướng các hoạt động điều tra tiếp theo.

Điển hình là vụ giết người xảy ra ngày 27/5/2021, tại phường Xuất Hóa, thành phố Bắc Kạn. Nạn nhân là Vy Thị Thụy, sinh năm 1952, trú tại tổ 1, được gia đình phát hiện tử vong tại mương nước gần ruộng ngô của gia đình, trên vùng mặt tử thi có nhiều vết thương. Xác định có dấu hiệu của tội phạm, Giám đốc Công an tỉnh đã chỉ đạo Phòng Cảnh sát hình sự, Phòng Kỹ thuật hình sự và các đơn vị liên quan tiến hành điều tra. Kết quả khám nghiệm hiện trường, tử thi nhận định nạn nhân chết do bị ngoại lực tác động mạnh vào vùng đầu gây vỡ hộp sọ, dấu vết tổn thương trên tử thi do vật cứng có cạnh sắc gây ra; tại hiện trường phát hiện một chiếc cuốc có cán bằng tre, phần lưỡi cuốc khum hình cánh cung phù hợp với dấu vết vùng đầu, mặt của tử thi. Qua test nhanh dấu vết máu trên cuốc phát hiện tại phần lưỡi cuốc có kết quả dương tính với dấu vết máu xác định phương tiện gây án chính là chiếc cuốc của nạn nhân. Sau 02 giờ rà soát tại địa bàn nổi lên đối tượng Nông Thị Tầm, sinh năm 1982, là hàng xóm của nạn nhân (Tầm có tiền sử mắc bệnh thần kinh). Bằng các biện pháp điều tra kết hợp với tác động tâm lý, tầm khai nhận mình là người gây ra cái chết cho bà Thụy.

CBCS Phòng Kỹ thuật hình sự thực hiện công tác khám nghiệm hiện trường.

Hay cái chết thương tâm của cháu bé mới 3 tháng 28 ngày tuổi xảy ra ngày 21/01/2021 tại thôn Khau Phảng, xã Bộc Bố, huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn. Qua quá trình khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, giám định pháp y xác định đây là vụ việc có dấu hiệu tội phạm, công cụ gây án được xác định là chiếc khăn xô phát hiện tại vị trí tử thi nằm có dấu vết máu. Kết quả giám định pháp y xác định nguyên nhân chết của nạn nhân tử vong do bị ngạt cơ học. căn cứ kết quả giám định pháp y, Cơ quan điều tra đã tiến hành đấu tranh với đối tượng Hoàng Thị Đào là mẹ nạn nhân. Đào khai nhận toàn bộ hành vi phạm tội của mình. Khi nghe thấy con khóc mãi không nín, đối tượng đã sử dụng chiếc khăn xô xiết cổ con gái dẫn đến tử vong.

Bên cạnh đó, cán bộ chiến sĩ còn trực tiếp giám định theo yêu cầu về pháp y, dấu vết sinh vật, dấu vết đường vân; phối hợp dựng lại hiện trường, thực nghiệm điều tra, giám định theo yêu cầu của Cơ quan điều tra đối với các lĩnh vực. Mặc dù trang thiết bị phục vụ công tác còn nhiều hạn chế, song với lòng say mê nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm, cán bộ chiến sĩ luôn sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Công tác giám định được thực hiện đúng quy định của pháp luật, đúng quy trình, quy chuẩn chuyên môn, các vụ việc tiếp nhận giải quyết nhanh chóng, chính xác, khách quan, kịp thời. Kết quả công tác giám định đã góp phần làm sáng tỏ các vấn đề liên quan đến các vụ án hình sự, hành chính, vụ việc dân sự, giúp cơ quan chức năng có căn cứ khoa học để nhanh chóng giải quyết các vụ án, vụ việc. Trong năm 2023 và 9 tháng đầu năm 2024, lực lượng KTHS Công an tỉnh Bắc Kạn đã tiến hành khám nghiệm 1.056 vụ; giám định 680 vụ.

CBCS thực hiện công tác giám định.

Đối với công tác kỹ thuật phòng, chống tội phạm, tại các ngân hàng, cơ sở kinh doanh vàng, bạc, đá quý lực lượng kỹ thuật hình sự đã triển khai hướng dẫn lắp đặt thiết bị báo động khẩn cấp, kết nối cơ quan Công an gần nhất để kịp thời phát hiện, xử lý khi có các tình huống cướp tài sản, trộm cắp tài sản xảy ra. Thường xuyên phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức tuyên truyền cho nhân dân nhận thức thủ đoạn, quy luật hoạt động của các loại tội phạm nhằm nâng cao nhận thức, ý thức cảnh giác của nhân dân trước các thủ đoạn mới, đồng thời chủ động phòng ngừa, tố giác các hành vi phạm tội.

Thực hiện mục tiêu đưa lực lượng KTHS Công an tỉnh Bắc Kạn tiến lên hiện đại theo tinh thần Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 16/3/2022 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; Đề án “Hiện đại hóa công tác KTHS đến năm 2025 trong Công an nhân dân” được ban hành theo Quyết định 29/QĐ-TTg ngày 26/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị số 07/CT-BCA ngày 09/8/2022 của Bộ Trưởng Bộ Công an về “Tăng cường, hiện đại hóa công tác kỹ thuật hình sự và pháp y Công an nhân dân trong tình hình mới”; Kế hoạch số 371/KH-BCA ngày 18/7/2023 của Bộ Công an về thực hiện Quyết định số 29/QĐ-TTg ngày 26/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án hiện đại hóa công tác kỹ thuật hình sự đến năm 2025 trong Công an nhân dân. Nhiều lượt cán bộ, chiến sĩ lực lượng KTHS được Giám đốc Công an tỉnh cử đi bồi dưỡng nghiệp vụ giám định các lĩnh vực: Tài liệu, sinh học, pháp y, đường vân, súng đạn, kỹ thuật số, điện tử, kỹ thuật, cháy nổ và tham gia tập huấn nâng cao năng lực giám định KTHS và pháp y tại Viện Khoa học hình sự, Viện Pháp y quốc gia, kỹ thuật phòng, chống tội phạm. Với các phương tiện, thiết bị, vật tư, hóa chất được quan tâm trang cấp; cán bộ chiến sĩ đã chủ động nghiên cứu tham gia ý kiến các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật có liên quan như: Tham gia ý kiến dự thảo Thông tư quy định quy trình KNHT của lực lượng CAND; tham gia góp ý dự thảo Thông tư quy định về công tác kỹ thuật phòng, chống tội phạm (KTPCTP) thay thế Quyết định số 1060/2003/QĐ-BCA (C11) ngày 30/12/2003 của Bộ trưởng Bộ Công an ban hành Quy định về trách nhiệm và quan hệ phối hợp tiến hành các biện pháp KTPCTP cho phù hợp với mô hình tổ chức, bộ máy và chức năng, nhiệm vụ của lực lượng KTHS. Tham gia góp ý dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 32/2022/TT-BCA ngày 12/9/2022 của Bộ Công an quy định về giám định viên lĩnh vực KTHS, tiêu chuẩn bổ nhiệm chức danh giám định viên lĩnh vực KTHS và pháp y trong CAND; công bố tổ chức, người giám định theo vụ việc trong CAND. Đội ngũ cán bộ thực hiện công tác KTHS tại Công an các huyện, thành phố được quan tâm kiện toàn, cơ bản đáp ứng tốt nhu cầu điều kiện thực tế giải quyết các vụ việc tại địa bàn quản lý. Thường xuyên mở lớp tập huấn cho Công an cấp xã, đảm bảo Công an cấp xã được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng, các biện pháp nghiệp vụ công tác bảo vệ hiện trường, cách thu giữ, bảo quản dấu vết, vật chứng đáp ứng kịp thời yêu cầu giải quyết vụ án, vụ việc, truy nguyên tội phạm và xác định nguyên nhân vụ việc ngay tại cơ sở. Phấn đấu đến năm 2025 sẽ triển khai cơ bản 10 chuyên ngành giám định KTHS và pháp y CAND, cơ bản có đủ năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tại địa phương, đảm bảo các Dự án thành phần được thực hiện theo tiến độ kế hoạch đề ra.

Phòng KTHS triển khai công tác năm 2024.

Trong giai đoạn hiện nay, tình hình an ninh trật tự vẫn có những diễn biến phức tạp, các loại tội phạm hoạt động ngày càng tinh vi, xảo quyệt và nguy hiểm; tội phạm sử dụng kỹ thuật, công nghệ cao, tội phạm trên không gian mạng có chiều hướng gia tăng. Để phát huy vai trò đặc biệt quan trọng của lực lượng kỹ thuật hình sự trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, đòi hỏi mỗi cán bộ chiến sĩ phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chuyên môn giỏi; luôn xác định rõ đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, quyết tâm nỗ lực không ngừng nghỉ, trau dồi kiến thức, nghiên cứu, áp dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; nêu cao tinh thần trách nhiệm, khách quan, tỉ mỉ, chính xác, toàn diện; phát huy truyền thống tốt đẹp của các thế hệ lãnh đạo, cán bộ chiến sĩ đi trước, cùng nhau đưa lực lượng KTHS tiến thẳng lên hiện đại nhằm đáp ứng mục tiêu của Đề án “Hiện đại hóa công tác KTHS đến năm 2025 trong Công an nhân dân”, đồng thời đáp ứng hiệu quả các yêu cầu của hoạt động tố tụng, góp phần xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, góp phần vào sự nghiệp bảo vệ an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, vì bình yên cuộc sống, vì hạnh phúc của Nhân dân./.

Lương Thị Thu Hà (Phòng KTHS Công an tỉnh Bắc Kạn)