Phát triển điện mặt trời mái nhà trong khu công nghiệp, khu chế xuất: Gợi mở hướng đi xanh cho doanh nghiệp

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Hà Nội Lê Xuân Rao phát biểu khai mạc. Ảnh: Thu Hằng

Sự kiện thu hút hơn 50 doanh nghiệp từ các khu công nghiệp: Hanssip Hà Nội, Việt Nhật Hải Phòng, Việt Nhật Bắc Ninh, Hưng Yên, Nam Sách, Cụm công nghiệp Dương Liễu..., các tổ chức tư vấn, đầu tư, bảo hiểm và các hội thành viên tham dự. Sự tham gia đông đảo cho thấy yêu cầu chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn, mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu để doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Phát biểu khai mạc, TS. Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Hà Nội nhấn mạnh ý nghĩa của hội thảo trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển dịch năng lượng, hướng tới kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Với Thủ đô Hà Nội, trung tâm kinh tế, công nghiệp và dịch vụ lớn của cả nước, yêu cầu sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và phát triển mạnh năng lượng tái tạo, đặc biệt tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.

Theo TS. Lê Xuân Rao, sự gia tăng nhanh của phụ tải điện, nhất là tại các khu công nghiệp, cùng xu hướng điện hóa giao thông đang tạo áp lực rất lớn lên hệ thống điện Thủ đô. Trong bối cảnh đó, điện mặt trời mái nhà là giải pháp phù hợp vì sản xuất điện ngay tại nơi tiêu thụ, giảm áp lực lưới điện, giúp doanh nghiệp chủ động nguồn năng lượng và giảm phát thải.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Thu Hằng

Nhấn mạnh vai trò của diễn đàn lần này, TS. Lê Xuân Rao khẳng định hội thảo không chỉ nhằm chia sẻ thông tin, mà còn là nơi lắng nghe ý kiến từ các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, các chuyên gia để đề xuất giải pháp, kiến nghị chính sách phù hợp, khả thi, góp phần thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà tại Hà Nội và vùng phụ cận.

Tại hội thảo, Phó Giám đốc Ban Quản lý các Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp thành phố Hà Nội Trần Anh Tuấn khẳng định, việc ứng dụng năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời mái nhà, phù hợp với định hướng tăng trưởng xanh của thành phố và nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Việc triển khai mô hình này giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, tăng tính chủ động về nguồn điện, hạn chế rủi ro quá tải hệ thống điện và đồng thời cải thiện môi trường làm việc của công nhân.

Phó Giám đốc Ban Quản lý các Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp thành phố Hà Nội Trần Anh Tuấn phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Hoàng Tùng

Tuy nhiên, theo ông Trần Anh Tuấn, doanh nghiệp trong khu công nghiệp vẫn gặp nhiều vướng mắc: Thủ tục pháp lý chưa thống nhất, cơ chế hợp tác đầu tư hay mô hình cho thuê mái còn thiếu hướng dẫn cụ thể, trong khi hạ tầng điện tại một số khu vực cần tiếp tục được hoàn thiện. Những bất cập này đặt ra yêu cầu tăng cường phối hợp giữa các sở, ngành và đơn vị tư vấn, nhà đầu tư nhằm hỗ trợ doanh nghiệp.

Ban Quản lý các Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp thành phố Hà Nội khẳng định cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp, sẵn sàng hỗ trợ trong việc rà soát thủ tục, hướng dẫn hồ sơ, kiến nghị điều chỉnh chính sách và thúc đẩy hình thành các mô hình hợp tác phù hợp. Ông Trần Anh Tuấn nhấn mạnh mục tiêu hướng tới “khu công nghiệp xanh - sạch - tuần hoàn”, trong đó điện mặt trời mái nhà là một cấu phần quan trọng.

Theo ông Nguyễn Khải Văn, Phó Trưởng phòng Quản lý Năng lượng (Sở Công Thương Hà Nội), căn cứ Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Hà Nội bổ sung 894 MW điện mặt trời mái nhà giai đoạn 2025 - 2030. Hiện Hà Nội mới phát triển 118 MWp, trong đó hơn 33,5 MWp là các dự án hình thành trước ngày 1-1- 2021 theo cơ chế của Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg. Từ năm 2021 đến nay, các dự án chủ yếu theo mô hình tự sản xuất tự tiêu thụ, không bán điện dư cho lưới điện.

Ông Nguyễn Khải Văn, Phó Trưởng phòng Quản lý Năng lượng (Sở Công Thương Hà Nội) trình bày tham luận. Ảnh: Thu Hằng

Với 9 khu công nghiệp đang hoạt động và 3 khu công nghiệp đang xây dựng hạ tầng, Hà Nội có diện tích mái xưởng rất lớn, mang lại tiềm năng phát triển điện mặt trời mái nhà đáng kể. Tuy nhiên, quá trình phát triển vẫn gặp một số hạn chế. Ông Văn cho biết Sở đã kiến nghị Bộ Công Thương nghiên cứu đề xuất sửa đổi các nghị định liên quan theo hướng mở rộng đối tượng tham gia, đồng thời khuyến khích tích hợp hệ thống lưu trữ năng lượng để tăng hiệu quả điều tiết phụ tải và ổn định lưới điện.

Trong phần thảo luận chuyên môn, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội đã tổng hợp nhiều ý kiến và đề xuất các nhóm giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà tại các khu công nghiệp, khu chế xuất.

Các nhóm giải pháp gồm: Hoàn thiện cơ chế, chính sách và quy định kỹ thuật, đặc biệt là tiêu chuẩn an toàn, phòng cháy chữa cháy, chống sét, tiêu chuẩn đấu nối và quy định về tải trọng mái; Xây dựng mô hình thí điểm như hợp tác công - tư, mô hình ESCO hoặc hợp đồng mua bán điện trực tiếp trong nội khu công nghiệp; Triển khai cơ chế mua điện dư thừa hợp lý, nghiên cứu cơ chế bù trừ điện năng hoặc mô hình mua theo khung giá giờ thấp; Phát triển lưới điện thông minh, đo đếm hai chiều, tự động hóa điều khiển để giảm sự cố và thích ứng với lượng công suất phân tán lớn; Khuyến khích tích hợp hệ thống lưu trữ năng lượng, đáp ứng nhu cầu sạc của xe điện và giảm nguy cơ quá tải cục bộ; Gắn điện mặt trời mái nhà với chương trình phát triển khu công nghiệp xanh, một hướng tiếp cận phù hợp với xu thế phát triển bền vững của Hà Nội...

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Hoàng Tùng

Kết thúc hội thảo, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội Lê Xuân Rao cho biết, những phân tích, đề xuất, kiến nghị sẽ được tổng hợp thành báo cáo gửi các cơ quan chức năng nhằm góp phần hoàn thiện chính sách; qua đó các doanh nghiệp, các nhà đầu tư có thêm cơ sở để triển khai điện mặt trời mái nhà một cách hiệu quả, an toàn, góp phần thúc đẩy phát triển năng lượng sạch, năng lượng tái tạo - một trong những trụ cột quan trọng của tăng trưởng xanh và phát triển bền vững Thủ đô.

Thu Hằng