Tìm hướng đi bền vững cho đổi mới sáng tạo trong trường đại học

Mở đầu hội thảo, GS. TS. Đinh Thị Mai Thanh – Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội khẳng định vị thế đặc thù của nhà trường là đơn vị duy nhất tại Việt Nam hiện nay chỉ tập trung đào tạo chuyên sâu về công nghệ với 17 ngành học. Nhận thức rõ thách thức trong việc đưa nghiên cứu từ phòng thí nghiệm ra thị trường, lãnh đạo nhà trường tuyên bố kế hoạch tách Trung tâm Đổi mới Sáng tạo và Khởi nghiệp (UIH) thành đơn vị độc lập vào năm 2026 để tăng quyền tự chủ. Đặc biệt, GS. TS. Đinh Thị Mai Thanh đưa ra 4 cam kết chiến lược: "Thứ nhất, sẵn sàng đầu tư hạ tầng, dành trọn vẹn tầng 3 với diện tích 400-500m2 tại cơ sở mới cũng như không gian tại Hòa Lạc cho hoạt động này. Thứ hai, tạo điều kiện tối đa cho giảng viên nghiên cứu ứng dụng. Thứ ba, nuôi dưỡng ý tưởng sinh viên. Và cuối cùng là mở rộng hợp tác quốc tế".

PGS. TS. Phan Tiến Dũng – Trưởng Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ (Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam - VAST) bày tỏ sự ủng hộ tuyệt đối với định hướng của USTH. Tuy nhiên, từ góc độ thực tiễn, đại diện VAST thẳng thắn chỉ ra những "điểm nghẽn" của hệ thống hiện tại: "Chúng ta chưa hình thành được cầu nối liên tục từ phòng thí nghiệm đến doanh nghiệp. Nhu cầu công nghệ từ phía doanh nghiệp còn hạn chế, trong khi kết quả nghiên cứu lại thiếu nguồn lực cho giai đoạn thử nghiệm và hoàn thiện (pilot)" . PGS. TS. Phan Tiến Dũng cam kết VAST sẽ tăng cường phối hợp, kết nối doanh nghiệp trong hệ sinh thái của Viện với các nhóm nghiên cứu của USTH để cùng tháo gỡ khó khăn này .

Tại tọa đàm, ông Chu Thúc Đạt – Phó Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp KH&CN (Bộ KH&CN) đã cung cấp bức tranh toàn cảnh về cơ chế chính sách. Ông Đạt nhấn mạnh tầm quan trọng của Nghị định 268/2025/NĐ-CP vừa ban hành. Đây là văn bản pháp lý quan trọng "luật hóa" quyền tự chủ, cho phép các trường đại học quản trị tài sản trí tuệ linh hoạt hơn và khuyến khích thành lập doanh nghiệp khởi nguồn (spin-off) từ trường đại học. "Định hướng đến năm 2030, chúng ta sẽ hình thành mạng lưới khoảng 100 trung tâm đổi mới sáng tạo đạt chuẩn trong các trường đại học. Các trung tâm này cần phát triển theo hướng đa chức năng, vừa đào tạo, vừa ươm tạo và chuyển giao công nghệ theo chuẩn quốc tế," ông Chu Thúc Đạt chia sẻ kỳ vọng.

Đại diện Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), bà Tân Anh đã mang đến hội thảo những chia sẻ đầy cảm xúc về hành trình xây dựng cộng đồng đổi mới sáng tạo. Bà Tân Anh cho biết, trước đây các cán bộ làm công tác này tại trường đại học thường cảm thấy "rất cô đơn". Nhưng nay, nhờ sự kết nối của NIC và nguồn lực ODA, mạng lưới đã mở rộng tới 93 trường đại học, cao đẳng. Dù vậy, bà chỉ ra thực tế là chỉ khoảng một phần ba số trường trong mạng lưới có trung tâm đổi mới sáng tạo riêng biệt. "Hôm nay, tôi rất mừng vì tìm thêm được một 'hạt giống đỏ' là USTH. Việc nhà trường cam kết dành quỹ đất lớn tại khu công nghệ cao Hòa Lạc là một tín hiệu tuyệt vời. Đây sẽ là mô hình điển hình cần được nhân rộng để các trường khác cùng học hỏi," bà Tân Anh nhấn mạnh.

Hội thảo tiếp diễn ra sôi nổi với bài tham luận mở màn từ TS. Nguyễn Văn Trúc (Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ)

Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận đa chiều về bối cảnh và định hướng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp trong môi trường giáo dục. Đặc biệt, đại diện các trường đại học và tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đã thẳng thắn chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn quý báu trong việc xây dựng và vận hành Trung tâm Đổi mới sáng tạo, từ quy trình ươm tạo, đóng gói công nghệ đến bài toán tự chủ tài chính. Qua đó, các bên cùng đề xuất các giải pháp khả thi nhằm tăng cường liên kết giữa Nhà trường – Doanh nghiệp – Cơ quan quản lý, hướng tới mục tiêu thương mại hóa kết quả nghiên cứu một cách hiệu quả và bền vững.

Tọa đàm đã khép lại thành công, những kinh nghiệm thực tiễn quý báu từ việc xây dựng cơ chế, vận hành trung tâm đến kết nối doanh nghiệp được chia sẻ thẳng thắn tại đây sẽ là hành trang quan trọng mạng lưới các trường đại học vững bước hơn trên hành trình kiến tạo một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất, hiệu quả và bền vững