Phát triển du lịch bền vững từ tài nguyên bản địa

Ngày mới trên ấp đảo Thiềng Liềng (xã Thạnh An, huyện Cần Giờ, TP.HCM) trở nên rộn ràng vì đón tiếp đoàn khách du lịch đến ấp đảo nhỏ bé. Những người nông dân có dịp “điểm chút phấn, tô chút son”, sửa soạn các món ngon để đón khách.

Bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp - Dịch vụ Du lịch Thiềng Liềng - chia sẻ: “Các chị em vẫn 6 tháng mùa nắng, vừa làm muối, vừa làm du lịch. Khi có khách tới thì phân bổ cho các chị em xong rồi chuẩn bị gọi nhau chuẩn bị nhà cửa, các món ăn, không gian đờn ca tài tử để đón khách. Lúc đầu, các chị em cũng rất ngại tiếp xúc với khách nhưng sau đó dần làm quen, học tập kinh nghiệm nhiều hơn".

Bà Bùi Thị Giạ - Hộ kinh doanh ấp đảo Thiềng Liềng - cho biết: “Quả siro mình trồng tại nhà, mình hái rồi ủ, làm nước để đón khách. Trước đây, khách không có biết trái này uống ngon nhưng thực tế, khi uống rồi là khách quay lại đều uống lần hai".

Ấp Thiềng Liềng có khoảng 10 ngàn người, sinh sống chủ yếu bằng nghề làm muối, nuôi hàu và đánh bắt thủy hải sản. Từ cuối năm 2022, người dân tại đây bắt đầu học cách làm du lịch với mô hình du lịch cộng đồng.

Dựa vào thế mạnh và nguyên liệu “cây nhà lá vườn” sẵn có, mỗi hộ sẽ đăng ký và tập trung phát triển một sản phẩm du lịch nhất định. Đến nay, trên ấp đảo đã xây dựng được 24 điểm đến để đón khách du lịch.

Tiến sĩ Dương Đức Minh - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển Du lịch TP.HCM - cho hay: “Khi chúng tôi triển khai mô hình du lịch cộng đồng, tính cộng động phải rõ nét. Ở đó, người dân phải thực sự làm chủ câu chuyện và thật sự sở hữu nguồn tài nguyên của mình, đồng thời họ cần thật sự hào hứng, tham gia một cách nhiệt tình và có ý thức gìn giữ giá trị về mặt tự nhiên và tính mưu sinh của địa phương cũng như giá trị văn hóa. Quan niệm là sẽ phải triển khai du lịch quanh năm, không tập trung vào tính mùa vụ. Mùa nào thì mình sẽ thích ứng và ứng xử phù hợp với mùa đó, để người dân có thu nhập đều đặn".

Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu - Phó Giám đốc Sở Du lịch TP.HCM - cho biết: “Chúng tôi không phải ngày nào cũng đón khách mà sẽ có chắt lọc. Ví dụ, một tuần có thể có 1-2 ngày nghỉ ngơi hoàn toàn để cho người dân tái tạo sức lao động. Đồng thời, để có sự sắp xếp, tổ chức lại của từng hộ gia đình khi mà tham gia chương trình du lịch cộng đồng, cũng như để môi trường sinh thái được hồi phục".

Năm 2024, đảo Thiềng Liềng đã đón khoảng 3.000 lượt khách mang lại doanh thu cho địa phương gần một tỷ đồng. Ba tháng đầu năm 2025, ấp đảo đã đón gần 1.000 lượt khách.

Để gìn giữ được hệ sinh thái, người dân tại đây dù làm du lịch nhưng vẫn duy trì sinh kế vốn có. Ngoài mô hình du lịch cộng đồng tại ấp Thiềng Liềng, ngành du lịch TP.HCM cũng đang nghiên cứu xây dựng thêm mô hình này tại huyện Hóc Môn, Củ Chi, Nhà Bè.

Thu Trang