Phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa đồng bào Mường tại Bắc Trà My

Giới thiệu cho du khách về ngôi nhà sàn kiến trúc đặc trưng của người Mường

Thời gian qua, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam đã triển khai thực hiện hiệu quả nhiều nội dung của dự án 6 "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch".

Trong đó có nhiều hoạt động hỗ trợ thiết thực tại những làng du lịch cộng đồng của địa phương như làng Mường, làng văn hóa Cao Sơn, tạo thêm các sản phẩm du lịch hấp dẫn, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống thiết thực của địa phương.

Tiếp nối thành công trên, huyện Bắc Trà My phê duyệt dự án “Phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tại làng Mường, xã Trà Giang đến năm 2025” (gọi tắt dự án).

Làng Mường có nhiều thác, suối lớn nhỏ, bắt nguồn từ núi Hòn Bà (cao 1.347m), khí hậu hầu như mát mẻ quanh năm

Khoảng những năm 1986-1987, những người Mường đầu tiên từ xã Miền Đồi, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình di cư vào Quảng Nam và lựa chọn vùng đất dưới chân núi Hòn Bà, huyện Bắc Trà My để sinh sống, lập nghiệp.

Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi, dần dần có thêm nhiều hộ gia đình di cư vào đây sinh sống và trở thành một cộng đồng Mường với những đặc trưng riêng biệt, thú vị giữa đại ngàn Quảng Nam.

Đặc biệt, dòng thác Năm Tầng nước chảy quanh năm, nguồn nước trong vắt, mát lạnh, là nguồn nước quan trọng trong sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp của người dân địa phương.

Đồng bào Mường ở Trà Giang sống chủ yếu bằng nghề nông, trồng nhiều cây lát hoa trong vườn nhà để lấy gỗ, trồng quế và keo ở các khu đất đồi dưới chân núi Hòn Bà. Ngoài ra, còn trồng cây ăn trái, nuôi gia súc, nuôi gà, thả cá, trồng rau… để tăng thêm thu nhập cho gia đình.

Đến nay, tại khu vực làng Mường có 28 hộ gia đình (140 nhân khẩu) sinh sống với 100% dân số là người Mường. ẢNH: Đặng Kế Đông

Người dân Mường có tính cố kết của dân tộc rất cao, định cư nơi vùng đất mới, đồng bào Mường vẫn giữ bản sắc cha ông, sự hiền hòa, thân thiện, mến khách.

Hầu hết các gia đình đều làm nhà sàn truyền thống, gìn giữ phong tục ăn Tết Bác Hồ, coi việc trồng cây gỗ lát hoa như một báu vật riêng của đồng bào mình.

Thời gian qua, công tác đầu tư, hỗ trợ, xúc tiến, quảng bá du lịch tại làng Mường đã và đang được triển khai thực hiện.

Từ nguồn hỗ trợ dự án 6, địa phương đã và đang nỗ lực bảo tồn và phát huy những nét đẹp văn hóa đặc trưng văn hóa của người Mường như múa sạp, ném còn, chơi đánh mãng, chơi cù, điệu múa cồng chiêng,…

Trong đó, đặc biệt, tổ chức các hoạt động giới thiệu văn hóa, sản phẩm địa phương làng Mường đến người dân và du khách thông qua các hoạt động lễ hội, giao lưu văn hóa của địa phương.

Vui hội làng Mường

Các sản phẩm địa phương của người Mường như rượu cần, đan lát mây tre truyền thống đang được bảo tồn và phát huy.

Ẩm thực của người Mường khá độc đáo, được trình bày và chế biến bắt mắt, với nhiều món như: xôi ba màu, gà nấu măng chua, ếch đá nướng, rau luộc, thịt heo nướng chấm muối hạt dỗi, gà nướng, canh xương sắn, thịt quấn lá bưởi…

Giới thiệu với du khách về ẩm thực của đồng bào Mường

Với những lợi thế to lớn như thế, làng Mường đang dần thu hút các du khách đến tham quan, thưởng cảnh, trải nghiệm cuộc sống của bà con trong làng. Người dân cũng đã từng bước kết nối các sản vật nông nghiệp và ẩm thực vào phục vụ du lịch.

Tuy nhiên, sự phát triển du lịch hiện nay vẫn còn mang tính nhỏ lẻ, tự phát, chưa theo định hướng chung về sự phát triển bền vững nên vẫn còn tình trạng vệ sinh môi trường chưa đảm bảo, việc hợp tác, liên kết sản xuất, cung cấp dịch vụ giữa các hộ gia đình trong làng chưa có sự gắn kết cao nên chưa tạo giá trị lớn cho cộng đồng.

Chính vì vậy, việc xây dựng và triển khai dự án “Phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tại Làng Mường, xã Trà Giang đến năm 2025” là vô cùng cần thiết.

Tháng 3.2023, làng Mường được Sở VHTTDL tỉnh Quảng Nam công nhận là điểm du lịch. Đây là cơ sở quan trọng để huyện Bắc Trà My triển khai các hoạt động đầu tư, hỗ trợ, quảng bá để phát triển du lịch làng Mường trong thời gian đến.

Dự án được triển khai hiệu quả sẽ góp phần phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cộng đồng dân cư và từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế của làng, góp phần đưa xã Trà Giang hoàn thành nhiệm vụ xây dựng xã nông thôn mới theo kế hoạch đề ra.

Đồng bào Mường thân thiện, hiếu khách, luôn giữ bản sắc văn hóa Mường

Kết quả của dự án hướng đến các mục tiêu phát triển du lịch bền vững trên cơ sở khơi dậy, phát huy những tiềm năng sẵn có tại làng Mường (hệ sinh thái tự nhiên của Làng; các giá trị văn hóa truyền thống...), sự gắn kết, chung sức của cộng đồng địa phương đi kèm với công tác phục hồi và bảo vệ rừng đa loài.

4 mục tiêu cụ thể dự án hướng đến: Nâng cao nhận thức cộng đồng về du lịch bền vững. Cộng đồng tham gia bảo vệ và sử dụng bền vững hệ sinh thái rừng tự nhiên, bảo vệ môi trường, phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp sạch.

Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tại làng Mường. Định hướng và xây dựng điểm du lịch văn hóa, sinh thái làng Mường gắn với các điểm đến khác tại Bắc Trà My và Quảng Nam.

KHÁNH CHI