Phát triển kinh tế hợp tác xã góp phần nâng tầm giá trị nông sản

Những năm qua, Liên minh Hợp tác xã (HTX) tỉnh luôn xác định tiềm năng, lợi thế trong phát triển sản phẩm đặc trưng, chủ lực ở mỗi địa phương, từ đó quan tâm hỗ trợ xây dựng các mô hình HTX sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị và khoa học công nghệ, góp phần nâng cao chất lượng, giá trị nông sản.

Hợp tác xã nấm và tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp, xã Hồng Thuận (Giao Thủy) đầu tư máy đảo trộn nguyên liệu, máy đóng bịch nấm, góp phần nâng cao giá trị hàng hóa.

Xác định HTX nông nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển nền nông nghiệp của tỉnh, góp phần trực tiếp tạo việc làm, nâng cao đời sống người dân nông thôn, đảm bảo an sinh, trật tự an toàn xã hội, Liên minh HTX tỉnh đã tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh và đề xuất các giải pháp phát triển kinh tế tập thể, HTX của tỉnh; tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện Luật HTX, các chính sách pháp luật liên quan tới kinh tế HTX; tích cực phối hợp với các sở, ngành liên quan tư vấn, hướng dẫn thành lập mới HTX, hỗ trợ HTX xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý, nghiệp vụ, phương pháp tổ chức sản xuất, kinh doanh cho cán bộ và thành viên HTX; phối hợp theo dõi, nắm bắt kết quả hoạt động của các HTX. Nhờ đó, nhiều HTX đã đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị để phát triển bền vững; tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xây dựng mô hình cánh đồng lớn, tạo ra sản phẩm nông nghiệp phục vụ trong nước và xuất khẩu. Một số HTX áp dụng công nghệ cao, quy trình nông nghiệp an toàn, nông nghiệp hữu cơ để sản xuất ra sản phẩm sạch, an toàn thực phẩm, có nguồn gốc xuất xứ; liên kết với doanh nghiệp trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm của các hộ thành viên như: HTX chăn nuôi Sơn Nam (Hải Hậu), HTX rau sạch Trường Xuân (Giao Thủy), HTX hoa, cây cảnh Nam Phong (thành phố Nam Định)... Một số HTX đã xây dựng và có thương hiệu sản phẩm như: HTX nấm Nhật Bằng, xã Trực Thái (Trực Ninh); HTX Tiến Đạt, xã Hải Triều, HTX nấm Linh Phát, xã Hải Chính (Hải Hậu); HTX nông nghiệp Nam Cường, xã Yên Cường; HTX chăn nuôi Yên Lợi, xã Yên Lợi (Ý Yên); HTX sản xuất chế biến nông sản Giao Thủy, xã Giao Châu (Giao Thủy)… Cùng với đó, Liên minh HTX tỉnh còn tạo điều kiện cho các HTX tiếp cận nguồn vốn và quỹ hỗ trợ phát triển HTX; hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường thông qua việc tham gia hội chợ, tham dự các cuộc hội thảo, các diễn đàn kinh tế HTX quốc tế... Từ sự quan tâm hỗ trợ của Liên minh HTX tỉnh, các sở, ngành chức năng, tỉnh ta ngày càng có nhiều mô hình HTX kiểu mới, mô hình HTX hiệu quả. Đến nay toàn tỉnh đã thành lập 346 HTX nông nghiệp. Tiêu biểu như HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Toàn Thắng, xã Hải Toàn (Hải Hậu). Năm 2016, HTX nông nghiệp truyền thống Toàn Thắng đã tiến hành giải thể và thành lập HTX kiểu mới theo Luật HTX năm 2012; quy mô ban đầu có 300 hộ thành viên. Hiện HTX đã phát triển lên hơn 400 hộ thành viên, tổng diện tích canh tác trên 600ha; trong đó 435ha trồng 2 vụ lúa, 165ha trồng màu, cây đinh lăng dược liệu; diện tích trồng lúa hàng hóa chất lượng cao (gạo Bắc thơm số 7, gạo tám xoan, lúa nếp Bắc) chiếm 98% diện tích trồng lúa. Ngoài việc đảm bảo cung ứng vật tư nông nghiệp cho các hộ thành viên, HTX còn ký hợp đồng liên kết sản xuất lúa giống với Công ty TNHH Cường Tân với sản lượng lúa giống mỗi năm khoảng 750 tấn; liên kết sản xuất lúa Bắc thơm số 7 với Công ty TNHH Toản Xuân (Ý Yên) mỗi năm 100 tấn; liên kết với Công ty Ba Duy, thành phố Vũng Tàu bao tiêu sản phẩm gạo đặc sản tám xoan cho các hộ thành viên với sản lượng mỗi năm 50 tấn; liên kết với Công ty Dược Traphaco bao tiêu sản phẩm cây dược liệu của các hộ thành viên mỗi năm 20 tấn... Doanh thu của HTX mỗi năm từ 8-10 tỷ đồng; làm gia tăng lợi ích cho các hộ thành viên thông qua liên kết mỗi năm trên 1 tỷ đồng... Từ năm 2018, HTX đã thành lập doanh nghiệp trực thuộc HTX, tổ chức sản xuất và tiêu thụ lúa gạo; xây dựng một xưởng sơ chế, chế biến, đóng gói, bảo quản nông sản với công suất 2.000 tấn thóc/năm. Hiện nay, HTX đang xây dựng chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo đặc sản (tám xoan bao tử, nếp bắc truyền thống) theo phương pháp hữu cơ phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Kế hoạch sản xuất lúa gạo đặc sản đến năm 2020 có 100-150ha, sản lượng mỗi năm từ 150-270 tấn thóc tám xoan bao tử. Hay ở HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nam Cường, xã Yên Cường (Ý Yên) sau chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 đã tập trung thực hiện phương án sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị; áp dụng biện pháp canh tác theo hướng sản xuất hữu cơ đáp ứng tiêu chuẩn nông sản an toàn từ sản xuất phân hữu cơ công nghệ Nhật Bản đến canh tác, xây dựng tem nhãn truy xuất. HTX đã liên kết với Công ty TNHH Ngọc Anh, Công ty Chế biến thực phẩm Đồng Giao và một số cửa hàng nông sản sạch để sản xuất, tiêu thụ khoai tây và các loại rau. Đến nay, các sản phẩm rau thương hiệu HTX Nam Cường đã được thị trường tiếp nhận. Tại xã Nghĩa Bình (Nghĩa Hưng), HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Nghĩa Bình đã tập trung liên kết sản xuất lúa chất lượng cao làm hàng hóa. Đặc biệt, HTX đã khôi phục sản xuất lúa nếp truyền thống, ký hợp đồng tiêu thụ với Công ty TNHH Khoa học kỹ thuật nông nghiệp VINABHTABA (Bắc Ninh) sản xuất với diện tích quy hoạch gọn vùng 65ha, trong đó có 15,5ha sản xuất lúa giống. Hội đồng quản trị HTX còn xây dựng kế hoạch mở rộng quy mô sản xuất theo chuỗi với các sản phẩm gạo Bắc thơm và tôm thẻ chân trắng, góp phần nâng cao giá trị nông sản. HTX cựu chiến binh Vạn Xuân Trường, xã Hiển Khánh (Vụ Bản) với các chủ trang trại, gia trại là những cựu chiến binh tại địa phương. Sau thành lập HTX đã tập trung thực hiện phương án sản xuất gắn với chuỗi giá trị, xây dựng chuỗi cung ứng và tiêu thụ với Công ty Tuệ Hương và Công ty Vina - HTC, đẩy mạnh quảng bá sản phẩm gắn với thực hành sản xuất thực phẩm an toàn, thân thiện với môi trường, xây dựng tem nhãn, truy xuất... Đến nay sản phẩm thịt lợn, trứng gà sạch Vạn Xuân Trường đã thành thương hiệu của HTX. Ngoài ra còn phải kể đến một số mô hình HTX nông nghiệp liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản như: HTX Nam Thành (Nam Trực); HTX Nghĩa Châu (Nghĩa Hưng); HTX nông nghiệp Trường Xuân (Giao Thủy); HTX chăn nuôi Yên Lợi (Ý Yên) với sản phẩm thịt lợn tươi sống, thịt lợn sấy khô thương hiệu Nam Sơn; HTX nông nghiệp thương mại Mỹ Phúc (Mỹ Lộc) với sản phẩm rau sạch, cây dược liệu, nấm đông trùng hạ thảo; HTX chăn nuôi Long Phú (Vụ Bản), HTX chăn nuôi Sơn Nam (Hải Hậu) với sản phẩm thịt thỏ xuất cho Công ty NIPPON của Nhật Bản... Việc quan tâm phát triển kinh tế HTX đã góp phần nâng tầm giá trị nông sản; tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương trong tỉnh. Đặc biệt, thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2018-2020, các HTX đã chú trọng nỗ lực hoàn thiện sản phẩm theo tiêu chí OCOP, mở ra cơ hội phát triển cho các sản phẩm nông nghiệp chủ lực và các sản phẩm có lợi thế, khai thác hiệu quả hơn tiềm năng, thế mạnh của mỗi địa phương. Năm 2019, toàn tỉnh đã có 36 sản phẩm của các HTX và doanh nghiệp được UBND tỉnh công nhận đạt từ 3 sao trở lên.

Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục hỗ trợ các HTX nhân rộng các mô hình hoạt động có hiệu quả, các mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị gắn với các chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, tái cơ cấu nền kinh tế nói chung và tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp nói riêng./.

Bài và ảnh: Lam Hồng