Phát triển kinh tế tuần hoàn: Quy định nào cản trở cần được bãi bỏ ngay

Tại tọa đàm về những giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn (KTTH) tại Việt Nam, do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức sáng 21/9, TS. Nguyễn Anh Tuấn, Tổng Biên tập Tạp chí Nhà đầu tư khẳng định, phát triển nền kinh tế xanh, KTTH thân thiện với môi trường là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.

Trong đó, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã chỉ rõ: "Khuyến khích phát triển mô hình KTTH để sử dụng tổng hợp và hiệu quả đầu ra của quá trình sản xuất". Các nội dung về KTTH được thể chế hóa tại Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật bảo vệ môi trường 2020.

TS. Nguyễn Anh Tuấn, Tổng Biên tập Tạp chí Nhà đầu tư phát biểu khai mạc tọa đàm.

Đặc biệt, Đề án "Phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam" được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 687/QĐ-TTg ngày 7/6/2022 đã xác định, cần "tập trung ban hành các chính sách dài hạn nhằm khuyến khích, ưu đãi, tạo thuận lợi cho phát triển KTTH trên cơ sở nâng cao nhận thức, sự chủ động, phát huy đổi mới sáng tạo và trách nhiệm xã hội của DN, khuyến khích lối sống có trách nhiệm của từng cá nhân đối với cộng đồng và xã hội".

Theo đánh giá của TS. Nguyễn Anh Tuấn, trong những năm qua, thực hiện chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, xu hướng phát triển xanh, KTTH ở nước ta ngày càng thể hiện rõ và đã xuất hiện những mô hình thực tiễn sinh động.

“Tuy nhiên, để KTTH phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong mọi lĩnh vực của nền kinh tế, góp phần thực hiện mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cần tiếp tục nâng cao nhận thức, hoàn thiện cơ chế - chính sách và có các giải pháp căn cốt hơn nữa để thúc đẩy phát triển và lan tỏa rộng rãi mô hình kinh tế này”, TS. Nguyễn Anh Tuấn nhận định.

Toàn cảnh tọa đàm và lễ ra mắt cuốn sách “Kinh tế tuần hoàn và những mô hình tiên phong”

Nhìn nhận từ thực tế, GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài cho rằng, tại Việt Nam, các tập đoàn kinh tế lớn đã có mô hình KTTH, nhưng các DNNVV đang gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh nên không có đủ nguồn lực chuyển sang KTTH.

“Cần có chính sách hỗ trợ DNNVV trong việc chuyển từ kinh tế tuyến tính sang KTTH. Trong khi số lượng người dân hiểu về KTTH còn rất hạn chế, các cấp ban, ngành cần tham gia tuyên truyền nâng cao quan điểm, nhận thức cho người dân về KTTH”, GS.TSKH. Nguyễn Mại bày tỏ.

Bàn về chính sách đối với KTTH, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, hiện không có đạo luật nào riêng về KTTH, các cơ chế chính sách sẽ nằm nhiều ở các quy định khác, các chính sách đầu tư khác. Do đó, trước hết cần rà soát quy định pháp luật liên quan, nếu phát hiện quy định nào không tạo thuận lợi hoặc cản trở KTTH cần được bãi bỏ ngay.

“Trước khi có chính sách ưu đãi, thúc đẩy KTTH cần rà soát, loại bỏ các quy định cản trở đã là hành động thiết thực. Với nhiều quy chuẩn, tiêu chuẩn sản phẩm, nếu rà soát quá chi tiết và cứng nhắc sẽ làm DN khó thay đổi, khó sáng tạo để phù hợp với KTTH. Nên quy định những gì DN không được làm, rà soát để loại bỏ những quy định có hại như vậy DN mới có thể tự chủ tiếp cận KTTH", Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề xuất.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nêu quan điểm về chính sách cho phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam

Tại tọa đàm, TS. Hạ Thúy Hạnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Trang trại và DN nông nghiệp nhận định, nông nghiệp tuần hoàn đã có Nghị định hướng dẫn nhưng ứng dụng thế nào, thể chế chính sách cụ thể ra sao phải bàn thêm, kỹ hơn. “Trong nông nghiệp tuần hoàn, đầu ra của quá trình này là đầu vào của quá trình khác, nhưng quan trọng nhất là thay đổi thói quen tiêu dùng để toàn xã hội có trách nhiệm với KTTH”, bà Hạnh lưu ý.

Ông David Riddle, Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn Tân Hiệp Phát cũng bày tỏ, để KTTH đi vào đời sống là 1 quá trình có thể mất thời gian và đòi hỏi sự thay đổi tư duy trong nhiều thế hệ. Trong đó, cần có cách tiếp cận mới, thậm chí cần động lực có tính chất kinh tế để khuyến khích quá trình tái chế.

“Đã đến lúc các DN cần phải tham gia vào KTTH một cách thực chất. Chính phủ cần phải có hành lang pháp lý mạnh mẽ hơn, quy định trách nhiệm cụ thể cho các nhà sản xuất, nhà phân phối về thu hồi, phân loại và tái chế hoặc thanh toán chi phí xử lý thải cho các sản phẩm thải bỏ", ông David Riddle kiến nghị.

Cũng tại tọa đàm sáng 21/9, Tạp chí Nhà đầu tư đã tổ chức lễ ra mắt cuốn sách "Kinh tế tuần hoàn & những mô hình tiên phong" do Tạp chí xuất bản. Cuốn sách dày 540 trang khổ lớn, xuất bản song ngữ tiếng Việt và tiếng Anh, đăng tải nhiều bài viết, công trình nghiên cứu của các tác giả là các nhà quản lý, các chuyên gia có uy tín, lãnh đạo các DN trong và ngoài nước.

Các bài viết trong cuốn "Kinh tế tuần hoàn & những mô hình tiên phong" đã phân tích sâu những vấn đề cơ bản về KTTH, xu hướng và đòi hỏi bức thiết phát triển KTTH. Sách chỉ ra thực trạng, cơ hội và thách thức phát triển KTTH ở Việt Nam; chia sẻ kinh nghiệm phát triển KTTH của các nước và mô hình KTTH của các tập đoàn đa quốc gia trên thế giới, qua đó đề xuất các chính sách, giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, KTTH ở Việt Nam.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN