Phát triển logistics: Động lực then chốt đưa Việt Nam vươn tầm khu vực và thế giới

Phát triển logistics: Động lực then chốt đưa Việt Nam vươn tầm khu vực và thế giới.

Theo Báo cáo chỉ số năng lực Logistics (LPI) của Ngân hàng Thế giới năm 2023, Việt Nam xếp thứ 43/139 quốc gia và thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu ASEAN. Chi phí logistics đã giảm đáng kể, từ trên 20% GDP năm 2014 xuống còn khoảng 16% GDP.

Hạ tầng logistics ngày càng đồng bộ với hệ thống cảng biển, sân bay, đường cao tốc và các trung tâm logistics tại vùng kinh tế trọng điểm được đầu tư mạnh mẽ. Đội ngũ doanh nghiệp logistics đã phát triển vượt bậc với hơn 34.000 doanh nghiệp, nhiều đơn vị tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, ứng dụng công nghệ cao trong quản trị và vận hành. Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tiếp tục mở ra không gian thuận lợi để logistics Việt Nam hội nhập sâu rộng và vươn ra thị trường quốc tế.

Những kết quả này góp phần quan trọng nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa Việt Nam, giảm chi phí xuất nhập khẩu, thúc đẩy thương mại quốc tế và lưu chuyển hàng hóa nội địa.

Tuy nhiên, ngành logistics vẫn còn đối mặt với một số hạn chế: Chi phí còn cao so với khu vực, liên kết vùng và kết nối hạ tầng chưa thật sự đồng bộ, phần lớn doanh nghiệp quy mô nhỏ, năng lực cạnh tranh chưa mạnh, còn thiếu những doanh nghiệp chủ lực; nhân lực, thể chế, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh chưa theo kịp yêu cầu.

Theo Bộ Công Thương, năm 2025 là năm bản lề quan trọng, đòi hỏi ngành logistics phải có những bước chuyển biến mạnh mẽ về chiến lược và thể chế để thích ứng với bối cảnh mới.

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc, Việt Nam cần nhanh chóng nâng cao năng lực logistics để giữ vững vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, tận dụng cơ hội từ dòng vốn đầu tư dịch chuyển, đồng thời ứng phó hiệu quả với các biến động địa-kinh tế và yêu cầu mới từ thương mại điện tử xuyên biên giới cũng như logistics xanh.

Tại buổi tiếp ông Vincent Clerc, Giám đốc điều hành Tập đoàn A.P. Moller–Maersk (Đan Mạch) vào chiều 18/11, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh Việt Nam đang ưu tiên phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, trong đó có hệ thống cảng biển theo định hướng xanh, thông minh, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tổng Bí thư đánh giá cao tầm nhìn của Maersk trong xây dựng cảng và vận tải xanh, hoan nghênh kế hoạch mở rộng đầu tư tại Việt Nam, đồng thời khuyến khích Tập đoàn tiếp tục đầu tư vào kinh tế biển, logistics và các dự án kết nối vùng miền, khu công nghiệp với thế giới. Tổng Bí thư khẳng định Việt Nam luôn tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Nhân dịp này, Tổng Bí thư cũng cho biết Việt Nam hiện nằm trong nhóm 20 nền kinh tế có quy mô thương mại quốc tế lớn nhất thế giới và đang quyết liệt phát triển kết cấu hạ tầng giao thông rộng khắp, thông suốt để tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Phát biểu tại Diễn đàn Logistics Việt Nam 2025 vào sáng 29/11, tại Đà Nẵng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: Đảng và Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm, ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng để phát triển ngành logistics. Các nghị quyết của Bộ Chính trị cũng như các thể chế, cơ chế, chính sách do Quốc hội, Chính phủ ban hành về phát triển vùng đều xác định rõ nội dung phát triển logistics.

Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu xây dựng hệ sinh thái logistics quốc gia “thông minh - hiện đại - xanh - số - cạnh tranh - hiệu quả”, với tinh thần “nhìn xa trông rộng, nghĩ sâu làm lớn”, phấn đấu đưa Việt Nam trở thành trung tâm dịch vụ logistics hàng đầu Đông Nam Á, châu Á và thế giới.

Với phương châm “Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công tư đồng hành, đất nước phát triển, nhân dân hạnh phúc”, Thủ tướng khẳng định Chính phủ cam kết: Giữ vững ổn định chính trị-xã hội và kinh tế vĩ mô; chuyển nền hành chính từ quản lý sang phục vụ, kiến tạo phát triển; quyết liệt thực hiện ba đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, nhân lực; phát triển chuỗi cung ứng xanh, giảm chi phí tuân thủ và chi phí đầu vào; xây dựng môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, công bằng, minh bạch, có cơ chế chính sách ổn định, dự báo cao, thực thi trách nhiệm giải trình; khuyến khích sáng tạo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các chủ thể; tiếp tục đầu tư quy hoạch không gian và kết cấu hạ tầng hiện đại, thích ứng biến đổi khí hậu.

Với tinh thần “đã nói là làm, đã cam kết phải thực hiện, đã thực hiện phải có sản phẩm cụ thể”, “biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể”, Thủ tướng mong muốn cộng đồng doanh nghiệp logistics tiếp tục đổi mới quản trị, liên kết chuỗi, đẩy mạnh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, sáng tạo, đoàn kết, hợp tác để vươn ra khu vực và thế giới. Các hiệp hội logistics quốc gia và địa phương cần làm tốt vai trò cầu nối, góp ý chính sách, hỗ trợ đào tạo và xúc tiến thương mại dịch vụ logistics ra thị trường quốc tế.

Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam có đủ tiềm năng, lợi thế để ngành logistics bứt phá, hội nhập và vươn lên dẫn đầu khu vực nếu biết phát huy trí tuệ, coi trọng thời gian, quyết đoán hành động, trên tinh thần “nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, tầm nhìn, động lực bắt nguồn từ đổi mới sáng tạo, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân và doanh nghiệp”, biến thách thức thành cơ hội, biến ý chí thành hành động, biến tiềm năng thành sản phẩm cụ thể.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến chỉ đạo tại Diễn đàn Logistics Việt Nam.

Các tập đoàn logistics quốc tế như DHL, Maersk, DB Schenker, Kuehne + Nagel, UPS và CJ Logistics đều nhận thấy Việt Nam là một thị trường năng động và có tiềm năng lớn. Họ đánh giá cao sự tăng trưởng của xuất nhập khẩu, thương mại điện tử và sự phát triển của ngành logistics nội địa, dù đối mặt với những thách thức nhất định. Việt Nam được xem là một trong những thị trường logistics mới nổi hàng đầu, thu hút đầu tư và hoạt động của nhiều công ty toàn cầu.

Ông Vincent Clerc, Tổng giám đốc Tập đoàn Maersk, khẳng định Việt Nam tiếp tục là đối tác chiến lược quan trọng của Tập đoàn, với mối quan hệ hợp tác đã kéo dài hơn một thế kỷ, kể từ lần đầu tàu Maersk cập cảng Việt Nam.

Ông Vincent Clerc thông báo Maersk đang đẩy mạnh chuyển đổi chiến lược tại Việt Nam, tập trung kết nối các trung tâm sản xuất, logistics trong nước với chuỗi cung ứng toàn cầu, góp phần nâng cao vị thế và kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam.

Tập đoàn bày tỏ mong muốn nghiên cứu cơ hội đầu tư xây dựng các cảng container hiện đại, xanh và các dự án logistics chiến lược, nhằm hỗ trợ Việt Nam phát triển kinh tế bền vững, chuyển đổi sang nền kinh tế carbon thấp, thích ứng biến đổi khí hậu và sớm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Maersk nhận định Việt Nam có nhiều tiềm năng lớn và cam kết đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước.

Ông Vincent Clerc, Tổng Giám đốc toàn cầu Tập đoàn A.P. Moller Maersk, Đan Mạch.

GS.TS Thomas Sim, Chủ tịch Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Giao nhận Vận tải (FIATA), nhận định: Với vị trí địa chính trị và địa kinh tế đặc biệt đắc địa, Việt Nam nằm ngay tại giao điểm giữa các trung tâm sản xuất-xuất khẩu toàn cầu, các tuyến hàng hải trọng yếu và những hành lang kinh tế liên khu vực.

Để phát huy tối đa lợi thế này, sớm đưa Việt Nam trở thành cường quốc logistics đa phương thức thế hệ mới trong ASEAN, cần thực hiện đồng bộ, tích hợp chặt chẽ các giải pháp trọng tâm sau:

Đầu tư mạnh mẽ hạ tầng cửa ngõ quốc tế, trong đó ưu tiên phát triển Cảng Liên Chiểu và Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng thành các đầu mối hiện đại, đồng bộ.

Xây dựng mạng lưới logistics nội địa hiệu quả cao với hệ thống trung tâm phân phối, kho bãi thông minh, kết nối liên vùng nhịp nhàng.

Tăng cường kết nối khu vực thông qua nâng cấp, mở rộng hạ tầng giao thông xuyên biên giới, đặc biệt dọc Hành lang Kinh tế Đông-Tây (EWEC), tạo mạch máu logistics thông suốt từ Thái Bình Dương đến Ấn Độ Dương.

Việc thực hiện nhất quán các giải pháp trên không chỉ giúp Việt Nam nắm bắt cơ hội từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu mà còn góp phần quan trọng nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Ông Thomas Sim phát biểu tại Diễn đàn Logistics Việt Nam.

Các chuyên gia quốc tế và trong nước đều chung nhận định: Với vị thế địa-kinh tế đặc biệt, Việt Nam hoàn toàn có đủ điều kiện để trở thành cường quốc logistics đa phương thức thế hệ mới trong khu vực nếu tập trung đầu tư mạnh hạ tầng cửa ngõ quốc tế, xây dựng mạng lưới logistics nội địa hiệu quả, tăng cường kết nối khu vực và quyết liệt chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đặc biệt, xây dựng cảng biển thông minh, tự động hóa không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để không bị tụt hậu.

Ông Bùi Văn Quỳ, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn mạng lưới Cảng biển châu Á-Thái Bình Dương (APSN), Phó chủ tịch Hiệp hội cảng biển Việt Nam.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, với sự đồng lòng của doanh nghiệp và nhân dân, ngành logistics Việt Nam chắc chắn sẽ tạo đột phá mạnh mẽ, góp phần quan trọng đưa đất nước tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sớm hiện thực hóa khát vọng phát triển thịnh vượng, đưa Việt Nam trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực và vươn tầm thế giới.

Mai Huyên - Hải Linh