Phát triển nhà ở xã hội: Nút thắt chính vẫn là vốn vay

Một khu nhà ở xã hội tại quận Ngô Quyền (Hải Phòng). Nguồn: Datxanh.

Theo ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng Giám đốc Công ty Lê Thành, dù chính sách ưu đãi về vay vốn, lãi suất đã được thông qua nhưng tiến độ gỡ vướng về pháp lý, thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội (NOXH) vẫn rất chậm. Doanh nghiệp (DN) mất nhiều thời gian để hoàn thiện các thủ tục đầu tư theo quy định để được cơ chế ưu đãi, trong đó vướng mắc nhất liên quan đến công tác điều chỉnh quy hoạch.

Lãnh đạo nhiều DN cũng kiến nghị cần đơn giản hóa, rút ngắn thời gian làm thủ tục đầu tư NOXH, bằng hoặc nhanh hơn so với nhà ở thương mại. Việc phê duyệt quy hoạch chi tiết của các dự án cũng cần phải nhanh, có thể làm song song với điều chỉnh quy hoạch phân khu.

Ông Lê Nguyễn Minh Quang - Giám đốc Công ty CP Phát triển căn hộ Nam Long ADC, cho biết quá trình triển khai một dự án NOXH của DN gặp rất nhiều khó khăn. Chi phí nguyên vật liệu đầu vào, chi phí nhân công liên tục tăng, đẩy giá thành NOXH lên cao, gây áp lực lớn đối với DN. Đặc biệt, thủ tục pháp lý và quy định chính sách vẫn rất phức tạp, quy trình giải quyết kéo dài gây mất nhiều thời gian cũng làm gia tăng chi phí. Chưa kể, thiếu đất sạch để làm NOXH lâu nay vẫn là vấn đề nan giải ở các đô thị.

Ngoài ra, một điểm nghẽn khác mà hầu hết các DN bất động sản đều gặp phải khi thực hiện dự án là khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi. Người dân muốn vay để thuê/mua NOXH cũng không hề đơn giản. Trong khi đó, một số người dân còn e dè khi mua NOXH do lo ngại về chất lượng, môi trường sống và các dịch vụ đi kèm.

Về triển khai Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, Bộ Xây dựng cho biết đến nay mới có 32/63 UBND tỉnh gửi văn bàn hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia Chương trình với 73 dự án; trong đó một số tỉnh đã công bố nhiều dự án là Hà Nội (6 dự án), TPHCM (6 dự án), Bắc Ninh (6 dự án), Bình Định (5 dự án)... Các ngân hàng thương mại cũng mới giải ngân được 1.202 tỷ đồng giải ngân cho các chủ đầu tư tại 12 dự án.

Theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, việc giải ngân còn thấp và lãi suất cho vay chỉ thấp hơn 1,5-2% so với lãi vay thông thường. Thời hạn vay là 5 năm với người mua nhà, 3 năm với DN, lãi suất được thả nổi và điều chỉnh 6 tháng một lần. Ông Châu cho rằng lãi suất cho NOXH nên ổn định, để người mua vay với lãi suất 4,8% thời hạn vay 25 năm, còn chủ đầu tư được vay với lãi suất 4,8 - 5% trong thời hạn 5 năm.

Trong khi đó, theo ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, với việc phát triển NOXH, nên tiếp cận ở nhiều góc độ, nhiều giải pháp để hướng đến kết quả cuối cùng là hỗ trợ được cho người dân. NOXH nên phát triển cả bán và cho thuê, ai có đủ năng lực mua sẽ mua, ai không đủ thì thuê.

Với vấn đề tiếp cận nguồn vốn, ông Hiếu nhấn mạnh, việc thí điểm tiếp cận các quỹ đất khác để phát triển nhà ở thương mại sẽ tạo ra cơ chế tốt hơn cho các DN trong tiếp cận đất đai để phát triển nhà ở. Trong Luật Đất đai, Nhà nước đứng ra thu hồi đất cho DN làm NOXH, đây là điểm thuận lợi hơn cho các DN so với làm nhà ở thương mại.

Sớm thông thoáng dòng vốn từ ngân hàng

Liên quan đến gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng cho vay NOXH theo Nghị quyết 33 ngày 11/3/2023 của Chính phủ, đã có nhiều văn bản liên quan gồm:

-Công văn 2308/NHNN-TD ngày 1/4/2023 triển khai chương trình;

-Quyết định 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH;

-Nghị quyết 50/NQ-CP ngày 8/4/2023 Hội nghị Chính phủ với địa phương và Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2023;

-Công văn 1551 ngày 20/4/2023 hướng dẫn về xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí vay ưu đãi của Bộ Xây dựng;

-Công văn 6745 ngày 31/8/2023 về Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi của Văn phòng Chính phủ;

-Công văn 7447 ngày 25/9/2023 triển khai Chương trình của Ngân hàng Nhà nước;

-Nghị quyết 164 ngày 4/10/2023 về Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023;

-Công điện 990 ngày 21/10/2023 của Thủ tướng;

-Nghị quyết 185 ngày 7/11/2023 về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10/2023.

Mới nhất, chiều tối 17/5/2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển NOXH. Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước phụ trách việc thu xếp tín dụng cho cả người mua, người bán; khẩn trương chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước lớn chung tay cùng doanh nghiệp, nghiên cứu, xây dựng, cung cấp gói tín dụng cho người mua, mở rộng gói tín dụng, kéo dài thời gian vay lên 10-15 năm, lãi suất ưu đãi thấp hơn từ 3 - 5% so với vay thương mại thông thường.

Sỹ Tuyến

H.Hương