Phát triển thị trường các-bon để cứu rừng

Với thỏa thuận này, Việt Nam sẽ chuyển nhượng cho FCPF 10,3 triệu tấn CO2e giảm phát thải từ rừng tại 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ. FCPF sẽ thanh toán cho dịch vụ này là 51,5 triệu USD.

Cơ chế tín chỉ cac-bon được triển khai trên diện rộng sẽ góp phần bảo vệ, phát triển rừng bền vững.

Để hiểu rõ hơn việc về khoản tiền lớn từ việc chuyển nhượng cacbon, Thứ trưởng Thường trực Bộ NNPTNT Hà Công Tuấn cho biết: Tại Hội nghị về Biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc (LHQ) năm 2015, Việt Nam đã tham gia Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, trong đó cam kết giảm phát thải 8% vào năm 2030 so với năm 2015, nếu có sự hợp tác giữa các quốc gia có thể giảm được đến 25%.

Trong sự kiện này, LHQ thành lập FCPF. Chúng ta đã phối hợp chặt chẽ với FCPF và với nhiều tổ chức nhất là Na Uy. Năm 2018, FCPF đã công nhận Việt Nam cơ bản hoàn thành giai đoạn chuẩn bị, sẵn sàng thực thị giảm phát thải khí nhà kính do mất rừng và suy thoái rừng, bảo tồn trữ lượng cacbon rừng, quản lý rừng bền vững và tăng cường trữ lượng các-bon rừng (REDD+). Chúng ta đã có Chương trình quốc gia về thực thi REDĐ+ và đã luật hóa Chương trình này trong Luật Lâm nghiệp.

Năm 2018, Bộ NNPTNN và FCPF đã ký Nghị định thư về việc Việt Nam là một trong những nước đầu tiên thực hiện chuyển sang giai đoạn mới là chi trả dựa vào kết quả giảm phát thải cacbon. Trong suốt hơn 1 năm qua, chúng ta đã đàm phán với FCPF thông qua Ngân hàng Thế giới để ký Thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung bộ (ERPA).

Việc ký kết này có nhiều ý nghĩa. Thứ nhất, thể hiện quyết tâm của Việt Nam về giảm phát thải cacbon, mất rừng, suy thoái rừng… Đồng nghĩa với đó chúng ta chuyển sang cơ chế tính toán để lượng giá được lượng phát thải khí nhà kính. Thứ hai, chúng ta có nguồn tài chính mới ổn định và trong tương lai sẽ tăng lên do việc nỗ lực bảo vệ và phát triển rừng. Nếu thực hiện đầy đủ cam kết này, từ nay đến năm 2025, các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế cam kết giảm 10,3 triệu tấn cacbon và Quỹ FCPF sẽ chi trả cho chúng ta khoảng 51,5 triệu USD.

Việt Nam là nước thứ 5 trên toàn cầu ký với FCPF và là quốc gia đầu tiên trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương ký thỏa thuận này. Việc này nâng cao uy tín quốc tế, và trong nước, chắc chắn sẽ có tác động để thực hiện tốt dịch vụ môi trường rừng.

Với ngành lâm nghiệp Việt Nam, việc thực hiện ERPA mang lại những lợi ích thiết thực, đồng thời mở ra cơ hội hiện thực hóa việc triển khai chi trả dịch vụ môi trường rừng, một hoạt động còn nhiều bất cập.

Việc triển khai ERPA sẽ tạo ra nguồn tài chính bổ sung mới, góp phần đầu tư cho các hoạt động giảm mất rừng, suy thoái rừng và nâng cao thu nhập cho chủ rừng. Đồng thời hướng tới hình thành thị trường tín chỉ giảm phát thải trong nước và quốc tế, góp phần bảo vệ, phát triển rừng bền vững khu vực 6 tỉnh Bắc Trung Bộ của nước ta, nâng cao năng suất rừng trồng, cải thiện sinh kế bền vững…

ERPA góp phần nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, cơ quan quản lý, chủ rừng, cộng đồng, hộ gia đình, khu vực tư nhân về giá trị dịch vụ các-bon rừng, hiểu được lợi ích và giá trị kinh tế, môi trường do rừng mang lại.

ERPA cũng nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của địa phương, chủ rừng. Thu hút lao động nông thôn, tạo việc làm gắn với ổn định sản xuất và đời sống,...

Về định hướng phát triển thị trường cac-bon tại Việt Nam, theo ông Hà Công Tuấn, sau 6 tỉnh Bắc Trung Bộ bán được tín chỉ cacbon, chúng tôi mong muốn cơ chế tín chỉ cacbon được triển khai trên diện rộng. Tuy nhiên, riêng nước ta muốn cũng không thể tự làm được, đây là thành quả của cả cộng đồng nhân loại. Việc hợp tác với FCPF như là thí điểm mà chúng ta là người đi đầu để nhân rộng ra toàn cầu.

“Chúng tôi cũng đang trình Chính phủ song song với cơ chế ERPA này có cơ chế cho thí điểm trong nước. Nếu thị trường sớm hình thành, tôi tin rằng nước ta sẽ là quốc gia hưởng lợi vì chúng ta không phát thải nhiều, mà hấp thụ tương đối lớn cacbon nhờ tỷ lệ bao phủ rừng rất cao” - ông Hà Công Tuấn tin tưởng.

Việt Nam là nước thứ 5 trên toàn cầu ký với FCPF và là quốc gia đầu tiên trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương ký thỏa thuận này. Việc này đã nâng cao uy tín quốc tế và trong nước, chắc chắn sẽ có tác động để thực hiện tốt dịch vụ môi trường rừng.

Hải Nhi