Phát triển vùng sản xuất vải lai U trứng

Khu vườn trồng vải lai U trứng rộng hơn 0,5 ha của bác Nguyễn Văn Khường được trồng từ năm 2001 cây to, khỏe, tán đầy. Với diện tích sản xuất này, mỗi năm khu vườn cho thu gần 10 tấn quả. Bác Khường tâm sự: Lợi thế đem lại từ vườn vải chính là được trồng lâu năm, năng suất cao, chất lượng quả ngon, đem lại thu nhập ổn định, bền vững cho gia đình. Những năm gần đây, do tuổi cao tôi đã cho thương lái mua lại quyền chăm sóc, thu hoạch ngay từ đầu vụ, nhưng vườn vải vẫn đem lại nguồn thu khoảng hơn 30 triệu đồng/năm.

Với hiệu quả đem lại, những năm qua, diện tích trồng vải lai U trứng trên địa bàn xã Nguyễn Úy dần được mở rộng. Toàn bộ diện tích vườn tạp, vùng chuyển đổi sản xuất đa canh tại xã đều được người dân cải tạo trồng loại cây ăn quả cho giá trị kinh tế cao này. Gần nhất, từ năm 2019, Nguyễn Úy đã quy hoạch và chuyển đổi hơn 23 ha đất cấy lúa cốt cao kém hiệu quả sang trồng vải lai U trứng. Bác Nguyễn Văn Tỉnh người dân trong xã có 9 sào ruộng cấy (nằm trong vùng chuyển đổi) chuyển sang trồng vải lai U trứng. Hiện, vườn vải của bác đã bước vào giai đoạn cho quả ổn định, đạt năng suất, chất lượng khá cao. Theo bác Tỉnh, từ năm thứ 5 trở đi cây vải lai U trứng có thể đạt 70 – 80 kg quả/cây (khoảng 500 kg/sào). Tính về hiệu quả kinh tế cao hơn 4 lần so với cấy lúa trước đây và còn tăng lên trong những năm tiếp theo.

Cây vải lai U trứng trồng tại xã Nguyễn Úy cho thu hoạch quả sớm vào đầu vụ, trước các vùng trồng vải khác. Do phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu nên vải ở đây chất lượng quả ngon (độ ngọt thanh). Thương lái tại địa phương và Hà Nội về thu mua phần lớn sản phẩm đưa đi tiêu thụ ở nhiều tỉnh, thành phố. Giá trị cây vải lai U trứng tại Nguyễn Úy khá cao, với những vườn hơn 10 năm tuổi đạt giá trị bình quân từ 12 – 15 triệu đồng/sào/năm, trừ mọi chi phí người dân đạt lợi nhuận hơn 10 triệu đồng/sào/năm, cao hơn hẳn so với diện tích vườn tạp trước đây…

Vườn vải lai U trứng tại xã Nguyễn Úy hứa hẹn cho hiệu quả cao trong vụ thu hoạch tới.

Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất, hiện cây vải lai U trứng tại Nguyễn Úy đang đối diện với những khó khăn, chưa phát huy hết được giá trị, hiệu quả. Cụ thể, việc tiêu thụ vải lai U trứng tuy khá thuận lợi nhưng đều dựa vào thị trường tự do, vì thế, giá sản phẩm không ổn định trong cả vụ (thường thời điểm vải cho thu hoạch rộ giá giảm chỉ bằng 60 – 70% so với đầu và cuối vụ). Vải lai U trứng ở xã Nguyễn Úy tuy được sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP nhưng chưa được tiêu thụ qua hợp đồng nên giá không tăng so với sản xuất thông thường trước đây. Một yếu tố nữa, giống vải lai U trứng tại địa phương là loại thâm, sau khi thu hoạch 2 ngày vỏ quả sẽ thâm lại dẫn đến khó tiêu thụ. Ông Nguyễn Văn Đại, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) cây ăn quả Nguyễn Úy cho biết: Thời gian tới, vùng trồng vải lai U trứng cần có sự thay đổi trong phát triển sản xuất để phù hợp với nhu cầu thị trường. Hiện, HTX đang tích cực tuyên truyền, tạo điều kiện giúp người dân đẩy mạnh xúc tiến thương mại, cải tạo lại giống vải lai U trứng mới để bảo đảm các yếu tố về năng suất, chất lượng và mẫu mã sản phẩm.

Được biết, để làm tốt công tác xúc tiến thương mại, vùng sản xuất vải lai U trứng Nguyễn Úy đã được Sở Khoa học và Công nghệ tập huấn cho người dân về sở hữu trí tuệ và nhãn hàng tập thể; nâng cao kỹ năng phát triển thị trường theo chuỗi giá trị. Đồng thời, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Vải lai U trứng Kim Bảng”, trọng tâm là vùng trồng tại xã Nguyễn Úy. Đây là yếu tố quan trọng để sản phẩm vải lai U trứng của địa phương tiếp cận và mở rộng thị trường tiêu thụ. HTX cây ăn quả Nguyễn Úy đang triển khai cải tạo giống bằng loại vải lai U trứng hồng để sau khi thu hoạch vỏ quả có màu đẹp (không bị thâm như giống hiện nay). Hướng cải tạo này khá thuận lợi khi được thực hiện bằng hình thức ghép mắt trên thân cây cũ. Cũng theo ông Nguyễn Văn Đại, theo cách làm này với cây trồng 5 năm sẽ thu hoạch sản phẩm ngay năm tiếp theo, những vườn có tuổi cây từ 10 – 20 năm sẽ dừng 1 năm thu hoạch. Người dân có thể tính toán cải tạo khu vườn trồng để vẫn bảo đảm nguồn thu.

Phát triển nông nghiệp hiện nay đang hướng mạnh đến sản xuất hàng hóa chất lượng và liên kết theo chuỗi giá trị. Thực hiện tốt việc phát triển sản xuất gắn với xúc tiến thương mại giúp sản phẩm vải lai U trứng tại Nguyễn Úy phát huy tốt hiệu quả. Qua đó, góp phần nâng cao giá trị sản xuất trên diện tích canh tác và thu nhập cho người dân.

Manh Hùng