Phí bảo hiểm tiền gửi – nguồn lực quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền
Phí bảo hiểm tiền gửi (BHTG) là nguồn thu chủ yếu và quan trọng nhất của tổ chức BHTG, góp phần lớn trong việc tăng trưởng Quỹ dự phòng nghiệp vụ để chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền, nâng cao năng lực tài chính, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.
Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) là tổ chức tài chính nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, có vai trò rất quan trọng trong thực thi chính sách công của nhà nước. Tuy nhiên, để giảm thiểu gánh nặng cho Nhà nước và với tư cách là một bên cùng hưởng lợi, nhằm nâng cao ý thức hoàn thiện mình, nên các tổ chức tham gia BHTG cũng phải có nghĩa vụ đóng góp tài chính thông qua phí BHTG.
Luật BHTG quy định phí BHTG là khoản tiền mà tổ chức tham gia BHTG (ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được nhận tiền gửi của cá nhân) phải nộp cho BHTGVN để bảo hiểm cho tiền gửi của người gửi tiền được bảo hiểm tại tổ chức tham gia BHTG.
Như vậy, người dân khi gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG không phải đóng phí BHTG mà tổ chức tham gia BHTG phải nộp phí BHTG tính trên số dư tiền gửi được bảo hiểm bình quân.
Theo quy định của Luật BHTG, khung phí BHTG do Thủ tướng Chính phủ quy định theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Căn cứ khung phí, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định mức phí BHTG cụ thể đối với tổ chức tham gia BHTG trên cơ sở kết quả đánh giá và phân loại các tổ chức này.
Từ khi thành lập đến nay, BHTGVN thực hiện thu phí theo phương thức thu phí trước và thu phí đồng hạng với mức 0,15%/tổng số dư tiền gửi bình quân của các loại tiền gửi được bảo hiểm tại tổ chức tham gia BHTG. Điều này đã giúp BHTGVN chủ động nguồn lực tài chính để triển khai nhanh chóng khi xảy ra chi trả BHTG.
Theo Thông tư 312/2016/TT-BTC ngày 24/11/2016 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ tài chính của BHTG Việt Nam, thì toàn bộ phí BHTG do tổ chức tham gia BHTG nộp cho BHTG Việt Nam được bổ sung vào Quỹ dự phòng nghiệp vụ dùng để chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền khi tổ chức tham gia BHTG không có khả năng thanh toán được các khoản nợ đến hạn và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có văn bản chấm dứt hoạt động để thanh lý hoặc tòa án có quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản theo quy định của Luật Phá sản.
Bên cạnh nghiệp vụ chi trả BHTG, BHTGVN còn sử dụng Quỹ dự phòng nghiệp vụ cho vay đặc biệt khi tham gia kiểm soát đặc biệt các tổ chức tín dụng theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2017, khoản 13 Điều 13 Luật BHTG và Quyết định số 593/QĐ-BHTG ngày 7/9/2018 của ai, cũng như hướng dẫn thực hiện quy chế về cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt số 1327/HD-BHTG ngày 29/10/2019 của ai.
Tính đến ngày 30/9/2022, Quỹ dự phòng nghiệp vụ của BHTGVN đạt gần 86 nghìn tỷ đồng, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2021. Với nguồn Quỹ dự phòng nghiệp vụ này, BHTGVN có thể sẵn sàng chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền khi cần thiết và tham gia có hiệu quả vào quá trình cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng.