Phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 35, HĐND tỉnh Nghệ An Khóa XVIII: Rõ trách nhiệm, gỡ 'điểm nghẽn' ứng phó thiên tai

Hài hòa giữa an toàn công trình và an toàn vùng hạ du

Trả lời đại biểu Nguyễn Thị Thúy An về công tác quản lý, giám sát quy trình vận hành hồ chứa và liên hồ chứa, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN và MT) Hoàng Quốc Việt cho biết: trên địa bàn tỉnh hiện có 23 hồ thủy điện và 2 hồ thủy lợi lớn là Sông Sào và Vực Mấu. Các sở, ngành đã phối hợp chặt chẽ trong giám sát vận hành hồ chứa. UBND tỉnh và Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai tỉnh thường xuyên chỉ đạo, yêu cầu các chủ hồ thực hiện nghiêm quy trình, bảo đảm mục tiêu cắt lũ, giảm thiểu thiệt hại cho vùng hạ du.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Quốc Việt trả lời chất vấn. Ảnh: Hải Phong

Tuy nhiên, ông Hoàng Quốc Việt cũng thẳng thắn nhìn nhận: nhiều đợt mưa lũ gần đây đã vượt đỉnh lịch sử; mưa lớn kéo dài tại miền Tây Nghệ An kết hợp với lượng nước từ thượng nguồn Lào đổ về nhanh khiến các kịch bản thủy văn cũ bộc lộ hạn chế, không còn hoàn toàn phù hợp. Thực tiễn này đặt ra yêu cầu phải rà soát, cập nhật và điều chỉnh cách tiếp cận trong quản lý, vận hành hồ chứa.

Trước diễn biến ngày càng cực đoan của biến đổi khí hậu, Sở NN và MT đang phối hợp với Sở Công Thương rà soát toàn bộ quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa, làm cơ sở tham mưu UBND tỉnh đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh theo hướng linh hoạt, hiệu quả hơn, bảo đảm hài hòa giữa an toàn công trình và an toàn vùng hạ du.

Liên quan đến băn khoăn của đại biểu Lục Thị Liên về việc xả lũ vào ban đêm, Giám đốc Sở NN và MT Hoàng Quốc Việt cho biết: lũ ống, lũ quét diễn biến nhanh, khó dự báo chính xác thời điểm nên trong một số tình huống việc xả lũ ban đêm khó tránh khỏi. "Thời gian tới, ngành sẽ tăng cường giám sát, kiểm soát chặt việc vận hành hồ chứa; đồng thời, nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo sớm để người dân vùng hạ du chủ động phòng tránh", ông Việt nhấn mạnh.

Làm rõ thêm, Giám đốc Sở Công Thương Phạm Văn Hóa khẳng định: công tác giám sát vận hành hồ chứa được thực hiện nghiêm túc. Trước mùa mưa lũ, các đoàn kiểm tra liên ngành được thành lập để rà soát công tác chuẩn bị tại các hồ, đập; trong mùa mưa lũ tăng cường giám sát bằng hệ thống quan trắc tự động kết hợp kiểm tra trực tiếp; sau lũ tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm. Trước biến đổi khí hậu phức tạp, ngành Công Thương đang cập nhật dữ liệu thủy văn, tham mưu điều chỉnh phương án vận hành phù hợp thực tiễn và đề nghị đánh giá lại năng lực ứng phó thiên tai của cấp xã theo phương châm “4 tại chỗ”.

Bảo đảm chỗ ở an toàn sau lũ

Trả lời đại biểu Mong Văn Tình về giải pháp trước mắt và lâu dài nhằm khắc phục hậu quả thiên tai, bảo đảm chỗ ở an toàn cho người dân, Giám đốc Sở NN và MT Hoàng Quốc Việt cho biết: ngay sau khi nhận nhiệm vụ, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã trực tiếp kiểm tra hiện trường tại những địa bàn bị thiệt hại nặng, đồng thời chỉ đạo các sở, ngành triển khai khẩn trương các phương án ổn định đời sống Nhân dân. Quan điểm xuyên suốt là phải khởi công sớm nhất các khu tái định cư cấp thiết, đặc biệt tại Mường Típ, Nhôn Mai và các xã có nhu cầu bố trí đất ở ngay.

Toàn cảnh phiên chất vấn. Ảnh: Hải Phong

Theo ông Hoàng Quốc Việt, sau bão số 3, Sở NN và MT đã huy động hơn 30 cán bộ xuống 21 xã bị ảnh hưởng để khảo sát, bước đầu xác định 21 khu tái định cư tại 15 xã, đủ điều kiện bố trí cho hơn 1.000 hộ dân. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là quỹ đất, khi phần lớn đất miền núi là đất lâm nghiệp, trong khi thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng kéo dài. Trước tình hình cấp bách, Sở thống nhất ưu tiên có đất tái định cư trước, hạ tầng hoàn thiện sau. Để đẩy nhanh tiến độ, Sở NN và MT đã hỗ trợ các địa phương triển khai đồng thời các thủ tục cần thiết và trình chủ trương thu hồi đất phục vụ tái định cư tại kỳ họp này, làm cơ sở tổ chức thực hiện theo yêu cầu thực tiễn.

Bên cạnh xây dựng các khu tái định cư tập trung, phương án bố trí xen ghép theo Nghị quyết số 09 của HĐND tỉnh được xác định là giải pháp nhanh và khả thi. Theo đó, người dân tự tìm được đất trong bản, xóm sẽ được hỗ trợ 250 triệu đồng/hộ để xây dựng nhà ở.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Hoàng Nghĩa Hiếu cho rằng: tiến độ triển khai còn chậm, dù chủ trương là đúng. Nhu cầu lớn nhưng số hộ được hỗ trợ còn ít; nguyên nhân và giải pháp tháo gỡ cần được làm rõ. Giám đốc Sở NN và MT cho biết: đến nay, mới có 101/688 hộ thuộc diện bố trí xen ghép đã ổn định chỗ ở. Nguyên nhân chủ yếu là cơ chế hỗ trợ chỉ giải ngân sau đầu tư; trong khi người dân vừa trải qua thiên tai, hầu như không còn nguồn lực ban đầu; cùng với đó là khó khăn về quỹ đất tại nhiều địa bàn. Giám đốc Sở NN và MT đề xuất vận dụng linh hoạt cơ chế tạm ứng; đồng thời rà soát, điều chỉnh chính sách hỗ trợ theo hướng phù hợp hơn với điều kiện sau thiên tai.

Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Nguyễn Nam Đình gợi mở: cần nghiên cứu điều chỉnh cơ chế hỗ trợ theo hướng giải ngân một phần trước, phần còn lại sau khi hoàn thành xây dựng, nhằm tháo gỡ khó khăn cho người dân nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ trong quản lý... Trước gợi mở này, Giám đốc Sở NN và MT Hoàng Quốc Việt cho biết sẽ chủ trì phối hợp với các ngành liên quan tham mưu cụ thể cho UBND tỉnh trình HĐND xem xét, quyết định.

Diệp Anh