Phiên họp toàn thể lần thứ 6 của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp

Tham dự có: Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến; Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng; các thành viên Ủy ban Pháp luật Tư pháp đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và một số Ủy ban của Quốc hội; đại diện lãnh đạo các cơ quan liên quan.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng chủ trì phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Tại phiên họp, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho ý kiến về việc đề nghị phê chuẩn bộ máy làm việc của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, thành lập Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực; dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 67/2025/UBTVQH15 ngày 06/02/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về bậc, điều kiện của từng bậc, việc nâng bậc và số lượng, cơ cấu tỷ lệ các bậc Thẩm phán Tòa án nhân dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Đồng thời, cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực; Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ tại Tòa án nhân dân khu vực; quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa Phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực; Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ tại Tòa án nhân dân khu vực.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Theo Tờ trình về dự thảo Nghị quyết về ngạch, bậc Thẩm phán Tòa án nhân dân, dự thảo Nghị quyết gồm 2 điều, sửa đổi, bổ sung quy định về việc nâng bậc Thẩm phán Tòa án nhân dân bậc 2 lên Thẩm phán Tòa án nhân dân bậc 3; sửa đổi, bổ sung quy định về số lượng, cơ cấu tỷ lệ các bậc Thẩm phán Tòa án nhân dân tại Tòa án nhân dân các cấp; sửa đổi các quy định mang tính kỹ thuật để phù hợp với tên gọi mới của các Tòa án.

Trên cơ sở khối lượng vụ việc Tòa án nhân dân tối cao phải giải quyết, tính chất phức tạp của các vụ việc, chỉ tiêu giải quyết án của mỗi Thẩm phán Tòa án nhân dân bậc 3 (thẩm tra hồ sơ từ 13-15 vụ theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm/tháng, xét xử từ 5-7 vụ/tháng), Tòa án nhân dân tối cao đề nghị điều chuyển 80 Thẩm phán Tòa án nhân dân bậc 3 từ Tòa án nhân dân cấp cao về Tòa án nhân dân tối cao. Theo đó, số lượng Thẩm phán Tòa án nhân dân công tác tại Tòa án nhân dân tối cao là 130 người, trong đó tỷ lệ Thẩm phán Tòa án nhân dân bậc 3 không quá 87% (100 người), Thẩm phán Tòa án nhân dân bậc 2 không quá 12% (15 người), còn lại là Thẩm phán Tòa án nhân dân bậc 1.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Về dự thảo Nghị quyết thành lập Tòa án nhân dân khu vực, đề xuất thành lập 23 Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trên cơ sở nhập 52 Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương để bảo đảm phù hợp với chủ trương hợp nhất các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Đồng thời, quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh đối với yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc. Thành lập 355 Tòa án nhân dân khu vực trên cơ sở cơ cấu lại 693 Tòa án nhân dân cấp huyện hiện nay.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Thị Thủy phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Theo Tờ trình về việc đề nghị phê chuẩn bộ máy làm việc của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, thành lập Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề xuất thành lập 23 Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh mới trên cơ sở các Viện kiểm sát nhân dân tỉnh được hợp nhất; giữ nguyên 11 Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh không bị hợp nhất và thành lập 355 Viện kiểm sát nhân dân khu vực thuộc 34 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh sau hợp nhất sẽ kế thừa nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh bị hợp nhất. Chuyển nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện hiện nay cho Viện kiểm sát nhân dân khu vực.

Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Duy Giảng phát biểu

Trụ sở của Viện kiểm sát nhân dân khu vực do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quyết định trên cơ sở thống nhất với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, bảo đảm gần dân, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi tham gia tố tụng.

Tại phiên họp, các ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành với sự cần thiết trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành các Nghị quyết. Nội dung các dự thảo Nghị quyết phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến phát biểu

Đối với việc thành lập Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố, Tòa án nhân dân khu vực; Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ tại Tòa án nhân dân khu vực, các đại biểu tán thành với việc thành lập và tên gọi của 23 Tòa án nhân dân cấp tỉnh tại 23 tỉnh, thành phố và việc thành lập 355 Tòa án nhân dân khu vực.

Đối với việc thành lập 3 Tòa Phá sản và 2 Tòa Sở hữu trí tuệ tại một số Tòa án nhân dân khu vực, có ý kiến nhận thấy, theo quy định tại dự thảo Nghị quyết thì các vụ việc về phá sản và sở hữu trí tuệ đều do Tòa án nhân dân khu vực 2 - Hà Nội và Tòa án nhân dân khu vực 1 - Thành phố Hồ Chí Minh xử lý, giải quyết.

ĐBQH Trần Nhật Minh (Nghệ An) phát biểu

Đây đều là loại án khó, có tính chất phức tạp, đòi hỏi chuyên môn sâu. Do đó, các ý kiến tán thành, song, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc đối với quy định này, có thể xem xét giao 1 Tòa án nhân dân khu vực của Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh xem xét, thụ lý các vụ việc về phá sản; 1 Tòa án nhân dân khu vực khác xem xét, thụ lý các vụ việc về sở hữu trí tuệ để tránh tạo áp lực, gây quá tải cho các Tòa án này trong việc giải quyết các vụ việc theo thẩm quyền được giao.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Đối với nội dung Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê chuẩn việc thành lập 23 Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, thành phố, thành lập 355 Viện Kiểm sát nhân dân khu vực tại 34 tỉnh, thành phố; quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của 355 Viện Kiểm sát nhân dân khu vực, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với quy định của dự thảo Nghị quyết.

ĐBQH Lê Thanh Phong (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Công Long phát biểu

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

ĐBQH Dương Khắc Mai (Đắk Nông) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Bên cạnh đó, đề nghị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao làm rõ hơn lý do của việc xác định số lượng Viện Kiểm sát nhân dân khu vực ở từng tỉnh, thành phố để bảo đảm tính thuyết phục. Tiếp tục rà soát tên gọi của các đơn vị hành chính cấp xã để quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Viện kiểm sát nhân dân khu vực, bảo đảm chính xác với tên gọi đã được quy định trong 34 Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 16/6/2025.

Minh Trang