Philippines: Hoãn hủy thỏa thuận với Mỹ là vì Biển Đông

Theo báo South China Morning Post, Ngoại trưởng Teodoro Locsin Jr. đưa ra phát biểu trên trong một cuộc phỏng vấn với kênh ANC về nhiều khía cạnh khác nhau trong quan hệ giữa Philippines với Mỹ và Trung Quốc.

Ông Locsin xác nhận các cuộc đàm phán về thăm dò dầu khí chung với Trung Quốc đã bị đình trệ và cho biết Bắc Kinh đã “vũ khí hóa” bãi cạn Scarborough. Ông cũng nói rằng các tàu sân bay của hải quân Mỹ có “quyền quốc tế” để vào Biển Đông, và rằng Tổng thống Duterte đã nêu vấn đề các tàu Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Philippines với Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng thừa nhận “việc tiếp thu rất lạnh lùng”.

Ngoại trưởng Teodoro Locsin Jr. (phải) trao đổi với Tổng thống Duterte. Ảnh: RAPPLER

Ông Duterte hồi tháng 2 đã hủy bỏ VFA, vốn cho phép quân đội Mỹ hoạt động tại Philippines trên cơ sở luân phiên, vài tuần sau khi chủ nhân Điện Malacanang nói rằng ông sẽ chấm dứt thỏa thuận này nếu chính phủ Mỹ không “điều chỉnh” việc hủy bỏ thị thực của Thượng nghị sĩ. Ronald dela Rosa, người đã bị liệt vào danh sách đen vì vai trò của ông này trong cuộc chiến chống ma túy của Tổng thống Philippines.

Việc hủy bỏ VFA sẽ có hiệu lực vào tháng 8. Tuy nhiên, Tổng thống Duterte đã thay đổi quyết định, mặc dù quyết định thường được xem xét sáu tháng một lần.

Ngoại trưởng Locsin phủ nhận ông và Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana đã thuyết phục Tổng thốngDuterte đảo ngược quyết định của mình.

Theo trang tin Rappler, các chuyên gia tin VFA giúp ngăn chặn những hành vi hung hãn của Trung Quốc ở Biển Đông.

Hôm 3-6, tờ Inquirer ngày 3-6 đưa tin Ngoại trưởng Locsin đã gửi công hàm chính thức cho Mỹ về việc hoãn quy trình hủy bỏ VFA.

Ông Locsin khi đó cho biết quyết định trên được đưa ra do “Biển Đông gần đây đã xuất hiện nhiều diễn biến chính trị và quân sự mới” dù không nói rõ những diễn biến này là gì. Ngoại trưởng Philippines đồng thời cũng bày tỏ lo ngại về tình hình COVID-19 trong khu vực.

Đáp lại, Đại sứ Mỹ tại Philippines ra thông cáo hoan nghênh động thái của Manila, khẳng định việc duy trì quan hệ đồng minh chiến lược lâu nay đã đem lại nhiều lợi ích cho cả hai nước.

Tờ The New York Times dẫn lời một số chuyên gia nhận định quyết định tạm hoãn hủy VFA là một lợi thế chiến lược quan trọng cho Mỹ, vì tính trong khu vực Biển Đông chỉ có Philippines là đồng minh quân sự của Washington.

"Nhiều khả năng sau khi chứng kiến Trung Quốc liên tục hành xử hung hãn và gây hấn với các nước như Việt Nam hay Malaysia, chính quyền Tổng thống Rodrigo Duterte đã nhận ra có thể chiến lược hòa hoãn với Trung Quốc sẽ không bảo vệ được lợi ích Philippines" - Giám đốc Dự án Sức mạnh Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), bà Bonnie Glaser nhận định.

Trong khi đó, sử gia quân sự Jose Antonio Custodio thuộc Viện Nghiên cứu Chính sách, Chiến lược và Phát triển (Philippines) chỉ ra nhiều đồng minh của ông Duterte cũng không ủng hộ việc với việc chấm dứt VFA do lo ngại đổ vỡ liên minh quân sự Mỹ - Philippines hơn 60 năm.

TRÙNG QUANG