Phó Chủ tịch Quốc hội: 'Anh em rất sợ, từ thái cực này dễ chuyển sang thái cực kia...'

31/5 là ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí

Sáng 22/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi toàn diện Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí).

Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết, dự án luật đã cụ thể hóa Chỉ thị 27 của Bộ Chính trị để xác định đầy đủ, cụ thể trách nhiệm, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, tập thể, cá nhân trong quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là người đứng đầu đối với công tác phòng, chống lãng phí.

Dự thảo đặc biệt nhấn mạnh việc người đứng đầu cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệm cá nhân trong trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định về phòng, chống lãng phí, hoặc để xảy ra hành vi gây lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng.

Cũng theo ông Hùng, dự thảo đã thể chế các nội dung Quy định số 231 của Bộ Chính trị về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để bổ sung, hoàn thiện các quy định về phát hiện lãng phí và trách nhiệm xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí.

Đồng thời, dự án luật cũng đã cụ thể hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm để bổ sung các quy định để tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho giám sát, kiểm tra, thanh tra, phát hiện, xử lý mạnh, có tính răn đe cao đối với các hành vi lãng phí.

Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị tiếp tục, nghiên cứu bổ sung một số nguyên tắc để đảm bảo thể chế hóa tinh thần xuyên suốt của Chỉ thị số 27 “lấy tiết kiệm là mục tiêu, chống lãng phí là nhiệm vụ”.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị bổ sung quy định: Việc đánh giá tiết kiệm, chống lãng phí phải dựa trên tiêu chuẩn, định mức do cơ quan có thẩm quyền ban hành, kết hợp với đánh giá tổng thể về kết quả thực hiện nhiệm vụ, chất lượng đầu ra, hiệu quả sử dụng nguồn lực và tác động xã hội.

Khắc phục tình trạng 'cha chung không ai khóc'

Góp ý tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhìn nhận, ranh giới giữa tiết kiệm và lãng phí rất mong manh. “Ở chỗ này coi là tiết kiệm nhưng chỗ khác lại thành lãng phí. Tiêu chuẩn, định mức kinh tế – kỹ thuật của chúng ta đã phù hợp chưa?”, ông Thanh nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh.

Ông Thanh cũng lưu ý phải phân biệt hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với rủi ro khách quan, nhất là khi triển khai thí điểm các cơ chế, chính sách mới.

“Anh em rất sợ, từ thái cực này dễ chuyển sang thái cực kia. Dự án chậm là phát sinh lãng phí, chi phí xã hội, chi phí cơ hội. Nguyên tắc đã đúng nhưng tôi quan tâm tới quy định cụ thể để bảo đảm tính khả thi”, ông Thanh bày tỏ.

Cũng tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng, trong thực hành vấn đề này, vẫn còn tình trạng “cha chung không ai khóc” – việc không thuộc trách nhiệm trực tiếp thì cán bộ, công chức không phản ánh, không báo cáo. Theo ông, văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí phải được lan tỏa tới cả cán bộ, công chức và người dân.

Đề cập đến giải pháp cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi dẫn chứng, TP.HCM hiện chi trả lương khoảng 10.000 tỷ đồng/năm. Nếu Chủ tịch UBND thành phố được HĐND thông qua cơ chế tự quyết về tổng biên chế, tổng quỹ lương và trong 5 năm giảm 10 - 15% chi phí, thì ngân sách sẽ được sử dụng hiệu quả hơn.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.

“Hiện nay, cơ chế phân cấp, trao quyền cho người chịu trách nhiệm vẫn chưa mở đủ. Tương tự, người đứng đầu các đơn vị sự nghiệp công chưa được trao toàn quyền quyết định sử dụng tài sản Nhà nước giao để phát huy hiệu quả cao nhất”, ông nói.

Ví dụ khác, theo ông, gần đây một nhà đầu tư nước ngoài đề nghị dừng và trả lại một dự án lớn tại Thủ Thiêm (TP.HCM). Do việc phê duyệt kéo dài, cơ quan Nhà nước yêu cầu doanh nghiệp phải nộp thêm khoản tiền chậm nộp lên tới hàng ngàn tỷ đồng.

“Doanh nghiệp cho rằng việc chậm trễ là từ phía cơ quan chức năng, nhưng họ vẫn phải chịu chi phí bổ sung, dẫn tới quyết định trả lại dự án. Điều này không chỉ gây lãng phí đất đai trong nhiều năm mà còn ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư – một sự lãng phí lớn hơn nữa”, ông Mãi cho hay.

Từ đó, ông đề nghị mạnh dạn trao quyền cho người đứng đầu các cấp được quyết định phương án sử dụng tài sản, tài chính được giao và cho phép thí điểm cơ chế khoán chi và tự chủ.

Luân Dũng