Phó Chủ tịch Quốc hội: Chưa có chủ trương sáp nhập đơn vị hành chính trong những năm tới

Chiều nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua về nguyên tắc Nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và Nghị quyết về phân loại đô thị.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định đơn vị hành chính được tổ chức thành 2 cấp với 5 loại hình (tỉnh, TP trực thuộc Trung ương; xã, phường, đặc khu).

Sau sắp xếp đơn vị hành chính, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (6 TP và 28 tỉnh); 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu).

Phát biểu trước khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, việc ban hành hai nghị quyết này là cần thiết để đáp ứng yêu cầu quản lý, phát triển kinh tế - xã hội, chứ không phải để tiếp tục sắp xếp, chia tách, sáp nhập đơn vị hành chính.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu. Ảnh: Quốc hội

Cả nước có 34 tỉnh, TP với 3.321 xã, phường, đặc khu. Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, trong nhiều năm tới số đơn vị hành chính này sẽ không thay đổi.

“Đảng và Nhà nước chưa có chủ trương sắp xếp, sáp nhập, chia tách đơn vị hành chính tiếp”, ông Định nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định một lần nữa, việc ban hành các nghị quyết để quản lý công tác sắp xếp đơn vị hành chính vừa qua, hoàn thiện quy hoạch, nâng tầm phát triển đô thị… của từng địa phương, từng đô thị.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết, sau sắp xếp, số lượng và quy mô của đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã có biến động lớn, dẫn đến các tiêu chuẩn của đơn vị hành chính hiện hành không còn phù hợp, nên cần được điều chỉnh.

Dự thảo nghị quyết về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính được kết cấu thành 3 chương, 12 điều. Bộ trưởng Nội vụ giải thích, với đơn vị hành chính nông thôn (tỉnh, xã) tiêu chuẩn về quy mô dân số, diện tích tự nhiên giữ nguyên như hiện hành, nhưng bổ sung tiêu chuẩn mới về định hướng phát triển kinh tế - xã hội, để hướng tới nông thôn hiện đại, văn minh và bền vững.

Với TP trực thuộc Trung ương, dự thảo nghị quyết quy định theo hướng điều chỉnh tiêu chuẩn quy mô dân số từ 1 triệu lên 2,5 triệu người trở lên, diện tích tự nhiên từ 1.500km2 lên 2.500km2.

Bộ trưởng Nội vụ Đỗ Thanh Bình trình bày tờ trình. Ảnh: Quốc hội

Dự thảo nghị quyết bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị và trình độ phát triển hạ tầng và tổ chức không gian đô thị đạt tiêu chuẩn của đô thị loại I; đồng thời bổ sung tiêu chuẩn về tỷ lệ đô thị hóa từ 45% trở lên và tỷ lệ số phường trên tổng số đơn vị hành chính cấp xã từ 30% trở lên.

Tiêu chuẩn với phường dự kiến điều chỉnh quy mô dân số tăng gấp 2-3 lần so với trước sắp xếp. Tiêu chuẩn diện tích tự nhiên tối thiểu 5,5km² giữ nguyên nhưng dự thảo bổ sung tiêu chuẩn về vị trí, chức năng của đô thị.

Ngoài ra, dự thảo nghị quyết đã bổ sung tiêu chuẩn về tỷ lệ dân số đô thị từ 50% trở lên; quy định thống nhất tiêu chuẩn của phường thuộc tỉnh không quy định tiêu chuẩn về loại đô thị của phường để phù hợp với quan điểm “không giới hạn đô thị là một đơn vị hành chính”.

“Việc thành lập đặc khu thực hiện theo chủ trương, định hướng của cấp có thẩm quyền trong từng giai đoạn”, ông Bình thông tin. Đặc khu muốn được công nhận là loại đô thị phải đạt 50% mức tối thiểu của tiêu chuẩn tỷ lệ dân số đô thị, cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của phường.

Về lập, thẩm định và thẩm tra đề án thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính, Bộ trưởng Nội vụ cho biết, dự thảo nghị quyết quy định cụ thể thẩm quyền, thời hạn thẩm định hồ sơ đề án.

Dự thảo nghị quyết đồng thời quy định rõ trách nhiệm của cơ quan lập đề án trong việc bảo đảm tính chính xác của thông tin, số liệu tại đề án và việc tiếp thu, giải trình, hoàn thiện hồ sơ đề án sau thẩm định.

Trình bày thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị cơ quan soạn thảo quy định rõ về việc sử dụng kết quả phân loại đô thị loại I khi xem xét, đánh giá tiêu chuẩn thành lập TP để tránh việc trùng lặp về nội dung, thủ tục.

“Việc không quy định rõ nguyên tắc sử dụng kết quả phân loại đô thị khi đánh giá tiêu chuẩn của TP có thể dẫn đến trường hợp có tỉnh đã đáp ứng tiêu chuẩn để thành lập TP nhưng lại chưa có kết quả được công nhận là đô thị loại 1”, ông Tùng nêu.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Quốc hội

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị rà soát, quy định thống nhất các tiêu chuẩn về cơ cấu và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của phường với nội dung có liên quan tại dự thảo nghị quyết về phân loại đô thị.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị cân nhắc tính hợp lý của một số tiêu chuẩn vì chưa phù hợp với thực tế và khó bảo đảm tính khả thi như: Tiêu chuẩn thu nhập bình quân đầu người/năm cao hơn mức bình quân cả nước từ 0,7 lần trở lên; tiêu chuẩn tỷ lệ dân số đô thị trên quy mô dân số với phường ở hải đảo bằng 50% mức quy định…

Trần Thường