Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải dự Hội thảo lấy ý kiến về dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) tại Đà Nẵng

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải dự và phát biểu chỉ đạo Hội thảo

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải dự và phát biểu chỉ đạo Hội thảo.

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường chủ trì hội thảo.

Theo báo cáo của đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) sẽ mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật hiện hành, hoàn thiện các quy định về hình thức, phương thức tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; khắc phục bất cập, hạn chế, nâng cao chất lượng, hiệu quả đấu thầu, phòng, chống tiêu cực, tham nhũng, tiếp tục cải cách, đơn giản hóa quy trình, thủ tục đấu thầu, hoàn thiện quy định về ưu đãi, hỗ trợ sản xuất trong nước.

Theo các đại biểu, những quy định của Luật Đấu thầu hiện hành chưa bao quát hết các trường hợp cần thiết áp dụng chỉ định thầu, dẫn đến còn lúng túng trong thực thi. Việc áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt còn chưa được quy định cụ thể về trình tự, thủ tục. Một số hình thức lựa chọn nhà thầu còn bất cập trong quá trình thực thi, như việc mua sắm trực tiếp. Quy định hiện hành về phương pháp đánh giá đối với lựa chọn nhà đầu tư chỉ tính đến lợi ích xã hội của dự án sử dụng đất, chưa bao quát tính đặc thù về phương pháp đánh giá đối với dự án thuộc lĩnh vực chuyên ngành, xã hội hóa.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường chủ trì Hội thảo

Để khắc phục những bất cập này, trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) bổ sung các trường hợp áp dụng chỉ định thầu, như gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế, xây lắp trong công tác phòng, chống dịch bệnh và phục vụ cấp cứu cần triển khai ngay. Bổ sung quy định về nguyên tắc áp dụng, thẩm quyền, trình tự thủ tục thực hiện hình thức lựa chọn nhà thầu này để bảo đảm áp dụng thống nhất, minh bạch, xác định rõ trách nhiệm từng bên liên quan.

Trong lĩnh vực y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, cần có quy định phù hợp, cân bằng giữa mua sắm, việc sử dụng hàng hóa vừa có chất lượng cao, hàng hóa có chất lượng đáp ứng yêu cầu chuyên môn và giá cả hợp lý để người dân, cơ sở y tế có quyền được lựa chọn, chỉ định dịch vụ và được chi trả theo quy định là rất cần thiết. Thứ trưởng Bộ Y tế cũng nêu rõ, Luật hiện hành chưa quy định cụ thể về mua sắm trong trường hợp đặc biệt, nhất là trường hợp nhà sản xuất yêu cầu phải ký hợp đồng với Chính phủ theo mẫu của nhà sản xuất mà không được sửa đổi, trong đó bao gồm các thỏa thuận mà pháp luật Việt Nam chưa có quy định hoặc trái quy định hiện hành. Các văn bản hướng dẫn chưa quy định trình tự, thủ tục xây dựng phương án, trình, thẩm định, phê duyệt mua sắm trong trường hợp đặc biệt, dẫn đến bị động, lúng túng trong quá trình thực hiện, cần được cụ thể hóa để triển khai thống nhất trong thời gian tới.

Liên quan đến quy định về phạm vi điều chỉnh đối với nguồn thu dịch vụ (nguồn thu nhà thuốc bệnh viện, vaccine dịch vụ) không do ngân sách nhà nước chi trả, quỹ BHYT thanh toán, đáp ứng nhu cầu xã hội và người có điều kiện tự chi trả, lãnh đạo Bộ Y tế đề nghị Bộ Tài chính có ý kiến về tính chất nguồn thu này gắn với cơ chế tự chủ tài chính để Bộ Kế hoạch và Đầu tư xem xét trình Chính phủ báo cáo Quốc hội, tháo gỡ cho các đơn vị gắn với xu hướng phân cấp, phân quyền.

Về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai Thái Bảo nêu rõ, Luật Đất đai năm 2013 không quy định trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu thầu dự án có sử dụng đất. Nội dung này đang được cập nhật bổ sung tại dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Theo quy định tại Nghị định 25/2020 và Nghị định 31/2021 của Chính phủ, thì việc quyết định hình thức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất chỉ được thực hiện khi không đủ điều kiện để tổ chức thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất. Trong quá trình thực hiện, địa phương còn khó khăn trong việc xác định cơ sở phân định giữa việc lựa chọn hình thức chọn nhà đầu tư thông qua đấu thầu với đấu giá quyền sử dụng đất, như trong trường hợp khu đất chưa được giải phóng mặt bằng sạch (không đủ điều kiện đấu giá) thì nên thực hiện hình thức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư hay cơ quan nhà nước thực hiện thủ tục giải phóng mặt bằng "sạch" để thực hiện đấu giá, và cơ sở nào để xác định phương án lựa chọn nhà đầu tư phù hợp với mục tiêu, chiến lược và kế hoạch phát triển KT-XH của địa phương? Ví dụ như quy mô dự án, số hộ dân bị ảnh hưởng, tỷ lệ phần trăm diện tích nhà đầu tư đang nắm giữ nếu có.

Quang cảnh Hội thảo

So sánh đấu giá đất và đấu thầu dự án có sử dụng đất, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, GS.TSKH Đặng Hùng Võ đánh giá, trong trường hợp thực hiện đúng các quy định của pháp luật về đấu giá, đây là phương thức có thể ngăn chặn được tham nhũng về đất trong quá trình giao đất, cho thuê đất của Nhà nước. Đây là phương thức luôn đặt mục tiêu duy nhất là thu giá trị đất đai cao nhất, lựa chọn được các nhà đầu tư có tiềm năng tài chính lớn. Tuy nhiên, nhà nước chỉ có thể xem xét và lựa chọn các nhà dầu tư có tiềm lực tài chính cao mà không quan tâm tới các yếu tố khác của dự án. Cơ chế đấu giá đất thường rất phức tạp. Trong khi đó, đấu thầu dự án có sử dụng đất mang tính toàn diện, không chỉ căn cứ vào tiêu chí duy nhất là mức độ thu giá trị đất đai trao cho dự án đầu tư. Một dự án đầu tư được phân tích cả về phát triển lẫn bền vững.

Do đó, phương thức đấu thầu dự án có sử dụng đất cần được áp dụng đối với tất cả các dự án đầu tư mà nhà nước thu hồi đất có mục tiêu lợi nhuận, kể cả trường hợp đã giải phóng mặt bằng hoặc chưa giải phóng mặt bằng. Đấu giá đất thì áp dụng cho mọi trường hợp dự án đầu tư thuộc trường hợp nhà đầu tư chủ động tìm kiếm quỹ đất trên thị trường để thực hiện các dự án chỉ vì lợi ích của riêng mình, không gắn với lợi ích quốc gia, công cộng.

Tin, ảnh: Nguyễn Hùng