Phó Thống đốc: Sàn giao dịch vàng giúp minh bạch thị trường, quản lý Nhà nước

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng phát biểu tại Tạo đàm. (Ảnh: Vietnam+)

Tại Tọa đàm “Thành lập sàn giao dịch vàng tại Việt Nam” diễn ra chiều 15/10, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng cho biết việc nghiên cứu và xem xét thành lập sàn giao dịch vàng nhằm hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng thị trường, khơi thông nguồn vàng trong dân, minh bạch hóa hoạt động giao dịch, đồng thời tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng.

Trong tháng 10 sẽ trình đề án thành lập

Phó Thống đốc cho biết Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang gấp rút soạn thảo đề án thành lập sàn giao dịch vàng Việt Nam, dự kiến trình Chính phủ trong tháng Mười.

Theo ông Dũng, sàn giao dịch vàng không chỉ giúp hạn chế tình trạng giao dịch “ngoài luồng” mà còn cung cấp dữ liệu minh bạch phục vụ công tác phân tích, dự báo và hoạch định chính sách. Khi được kết nối và xử lý kịp thời, dữ liệu từ sàn sẽ trở thành kênh thông tin bổ sung quan trọng cho cơ quan quản lý.

Phó Thống đốc cũng chia sẻ trong nhiều năm thị trường vàng trải qua nhiều giai đoạn khác nhau. Với sự kiên định của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, đặc biệt là Nghị định 24 năm 2012, thị trường vàng đã đi vào khuôn khổ, góp phần ổn định vĩ mô trong nhiều năm qua.

Tuy nhiên, một số quy định tại Nghị định 24 đã không còn phù hợp với thực tiễn như quy định về việc Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Theo đó, ngày 26/8/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, xóa bỏ cơ chế độc quyền Nhà nước một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng.

Tại tọa đàm, các ý kiến từ đại diện cơ quan quản lý, doanh nghiệp, ngân hàng, hiệp hội... đều thống nhất các nội dung như thành lập và đưa vào vận hành sàn giao dịch vàng tập trung, được tổ chức, quản lý thống nhất; trước mắt là sàn giao dịch vàng vật chất, nghiên cứu theo lộ trình để giao dịch vàng phi vật chất.

Hơn nữa, sàn giao dịch vàng từng bước góp phần ổn định thị trường, tạo niềm tin để người dân đưa vàng vào lưu thông và chuyển hóa thành đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế.

Dự kiến xây dựng sàn giao dịch vàng quốc gia theo 3 giai đoạn

Chia sẻ tại tọa đàm ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối Ngân hàng Nhà nước cho biết Việt Nam là một trong những quốc gia có mức độ tích trữ vàng vật chất cao, thể hiện rõ qua thói quen đầu tư và giữ tài sản bằng vàng của người dân trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, trong khi nhu cầu tiêu dùng và nắm giữ vàng luôn ở mức lớn thì thực tế Việt Nam lại không sản xuất được vàng. Do đó, mọi nhu cầu vàng trong nước đều phải phụ thuộc vào nhập khẩu, đồng nghĩa với việc tiêu tốn một lượng lớn ngoại tệ.

Toàn cảnh tọa đàm. (Ảnh: Vietnam+)

“Vấn đề đặt ra hiện nay với hoạt động quản lý là phải cân đối giữa nhu cầu nắm giữ vàng hợp pháp của người dân với nhiệm vụ ổn định tỷ giá, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính tiền tệ quốc gia,” Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối chia sẻ.

Theo ông Tuấn, thời gian vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã tham vấn ý kiến chuyên gia và thành viên thị trường về ba phương án: Thành lập Sàn giao dịch vàng quốc gia độc lập; cho phép giao dịch vàng trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam và thiết lập sàn trong khuôn khổ Trung tâm tài chính quốc tế. Đa số ý kiến khuyến nghị thành lập lập Sàn giao dịch vàng quốc gia độc lập.

Lãnh đạo Cục Quản lý ngoại hối cho biết mô hình sàn giao dịch vàng hướng tới ba mục tiêu chính.

Ngắn hạn, thành lập sàn giao dịch vàng vật chất, đóng vai trò là kênh phân phối vàng nguyên liệu nhập khẩu cho các doanh nghiệp được cấp phép, bảo đảm công khai và minh bạch trong giao dịch.

Trung hạn, triển khai các sản phẩm giao dịch vàng tài khoản và công cụ phái sinh, theo lộ trình phù hợp với diễn biến thị trường và năng lực quản lý.

Dài hạn là hạn chế tình trạng nắm giữ vàng vật chất trong dân, chuyển hóa nguồn lực vàng thành vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế thực.

Quy trình vận hành sàn giao dịch vàng quốc gia sẽ bao gồm 8 bước chính: cấp phép hoạt động, đăng ký giao dịch, ký quỹ, đặt lệnh, giao nhận vàng vật chất, thanh toán, lưu trữ dữ liệu và giám sát kiểm tra.

Ông Đào Xuân Tuấn cho biết lộ trình triển khai chia thành ba giai đoạn: Giai đoạn 1 chỉ giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu; giai đoạn 2, mở rộng thêm vàng miếng; giai đoạn 3 bao gồm cả vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng và công cụ phái sinh.

Trong giai đoạn đầu, sàn giao dịch vàng sẽ chỉ hoạt động trong phạm vi nội địa, chưa kết nối với các sàn giao dịch vàng quốc tế.

Đồng thời, ở giai đoạn khởi động (chủ yếu giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu), các bên tham gia sàn giao dịch vàng bao gồm: Tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch vàng; ngân hàng thanh toán (chuyển tiền, quản lý tài khoản ký quỹ, đối soát) và các thành viên giao dịch gồm ngân hàng, doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu.

Sự ra đời của sàn giao dịch dự kiến sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận và thực hiện các giao dịch vàng, từ đó tăng cường kết nối giữa thị trường vàng và các nhà đầu tư. (Ảnh: Vietnam+)

Về thành viên tham gia, giai đoạn 1 bao gồm: Tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch vàng; Ngân hàng thanh toán; thành viên giao dịch. Giai đoạn 2 và giai đoạn 3, dự kiến sẽ mở rộng thêm thành viên.

Riêng hệ thống lưu ký và kiểm định vàng tập trung chưa triển khai ở giai đoạn 1. Ngân hàng Nhà nước sẽ phối hợp các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, triển khai ở các giai đoạn tiếp theo.

Việc thí điểm triển khai sàn giao dịch vàng tại Việt Nam sẽ qua 3 giai đoạn, với lộ trình được điều chỉnh linh hoạt theo tình hình thực tế và kết quả triển khai.

Cụ thể, giai đoạn 1 giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu. Giai đoạn 2 giao dịch vàng nguyên liệu nhập khẩu và vàng miếng. Giai đoạn 3 mở rộng sang vàng nguyên liệu nhập khẩu, vàng miếng, các loại vàng đang lưu thông trong nước, chứng chỉ vàng và công cụ phái sinh vàng.

Ông Tuấn nhấn mạnh thêm, việc thí điểm này rất linh hoạt, đảm bảo có thể chuyển sang áp dụng/ứng dụng ngay cho các giai đoạn tiếp theo khi giai đoạn hiện tại đã thực hiện chín muồi hoặc có bước chuyển.

Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối cũng lưu ý quan trọng, trong thời gian thí điểm, chưa thực hiện liên thông sàn giao dịch vàng trong nước với các sàn giao dịch vàng quốc tế. Đây là một điều kiện tiên quyết vì chúng ta chưa tự do hóa về giao dịch ngoại tệ và đang kiểm soát tỷ giá USD/VND. Hạn chế liên thông này là yếu tố cần phải đáp ứng, đi cùng lộ trình tự do hóa về ngoại tệ.

Các đại biểu cho rằng trong bối cảnh thị trường vàng đang có nhiều biến động, sự ra đời của sàn giao dịch dự kiến sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận và thực hiện các giao dịch vàng, từ đó tăng cường kết nối giữa thị trường vàng và các nhà đầu tư./.

(Vietnam+)