Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Tăng lương phải quan tâm kiểm soát giá cả

Nhiều bất cập trong xây dựng bảng lương mới

Thảo luận tại hội trường chiều 26/6 về đề xuất của Chính phủ điều chỉnh tiền lương từ 1/7/2024, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết việc bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương còn bất cập do đưa phụ cấp công vụ 25% hiện nay vào bảng lương mới, dẫn đến lương cơ bản của công chức tăng bình quân là 23,25% là thấp so với viên chức tăng bình quân là 54,3% và của lực lượng vũ trang tăng 43,96%. Tổng quỹ lương của cán bộ, công chức, viên chức tăng 30% và lực lượng vũ trang tăng 51,93% là chưa bình đẳng với các đối tượng hưởng lương, chưa phù hợp với bảng lương mới theo dự kiến.

Theo đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội), hiện nay các bộ ngành, địa phương đã hoàn thiện, phê duyệt đề án vị trí việc làm để thực hiện chính sách tiền lương mới, nhưng vẫn còn mang tính hình thức, còn thiếu rất nhiều ngành nghề dẫn đến khó khăn cho các đơn vị triển khai thực hiện. Do vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ đạo bộ, ngành bổ sung danh mục vị trí việc làm theo lĩnh vực quản lý của bộ, ngành mình, lấy ý kiến rộng rãi của chuyên gia, nhà khoa học, đơn vị, tổ chức, cá nhân để sớm hoàn thiện danh mục này.

Khi chuyển xếp từ lương cũ sang lương mới đối với công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo đang hưởng lương chuyên môn, nghiệp vụ với phụ cấp chức vụ lãnh đạo sẽ rất khó khăn do nhiều bậc lương cũ, như ngạch công chức, chức danh nghề nghiệp, viên chức khác nhau lại được xếp vào một mức lương chức vụ mới dẫn đến có nhiều trường hợp từ cấp vụ, cấp sở và tương đương trở xuống đến cấp xã khi xếp vào mức lương chức vụ mới thấp hơn so với mức lương hiện hưởng.

Ngoài ra, tính lương theo vị trí việc làm còn phải sửa đổi rất nhiều quy định của Đảng, Nhà nước về chính sách, chế độ gắn với mức lương cơ sở hiện hành.

Mặt khác, cấp thẩm quyền chưa thông qua danh mục vị trí việc làm, cho nên chưa đủ điều kiện để có thể thông qua lương mới. Do đó, đại biểu bày tỏ ủng hộ đề xuất của Chính phủ về tăng lương cơ sở, lương hưu, trợ cấp…

Đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội)

Theo đại biểu, các điều chỉnh về lương mới áp dụng từ 1/7/2024 là giải pháp khả thi nhất, tốt nhất trong bối cảnh chưa có đủ điều kiện bãi bỏ mức lương cơ sở và số lương hiện nay, có tác động tích cực đến nhiều nhóm đối tượng trong xã hội. Mức lương cơ sở tăng từ 1,8 triệu lên 2,34 triệu đồng là mức lương cao nhất từ trước đến nay, ngoài việc cải thiện đời sống của người hưởng lương và trợ cấp còn đảm bảo được an sinh xã hội, đảm bảo được cuộc sống tối thiểu của người hưởng lương từ ngân sách.

Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị Chính phủ chú trọng điều hành giá cả, kiềm chế chống lạm phát, để tránh hiện tượng tăng giá "té nước theo mưa" mỗi lần tăng lương.

Kiểm soát lạm phát tâm lý, lạm phát theo tin đồn

Đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn TP Hà Nội) đánh giá các đề xuất của Chính phủ là hợp lý, khả thi, song cũng băn khoăn về nguồn kinh phí khi triển khai thực hiện điều chỉnh tăng lương. Đại biểu cho biết, bên cạnh những đơn vị sự nghiệp tự chủ tốt thì cũng có nhiều đơn vị sự nghiệp công lập về lĩnh vực giáo dục và y tế đang thực hiện tự chủ gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí không đảm bảo được nguồn để tăng lương cho cán bộ, viên chức tới đây. Do đó, đề nghị Chính phủ sớm chỉ đạo hướng dẫn về nguồn chi tăng lương ở các đơn vị tự chủ.

Tác động tăng lương đến giá cả là vấn đề đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) quan tâm. Đại biểu cho biết 20 năm qua đã có 14 lần tăng mức lương cơ sở. Trong đó, năm 2005 khi lương tăng 20,7% thì lạm phát giảm từ 9,5% xuống 8,4%. Năm 2006 lương cơ sở tăng 28,57% thì lạm phát giảm từ 7,5% xuống 6,3%. Năm 2012 lương cơ sở tăng 26,5% thì lạm phát giảm từ 18,6% xuống còn 9,2%. Năm 2016 tăng lương cơ sở 5,2% thì lạm phát giảm từ 6,6% xuống 2,7% và năm 2023 tăng lương cơ sở 20,8% lạm phát là 3,25%.

Ở chiều ngược lại, năm 2008 khi lương cơ sở tăng 20%, lạm phát tăng từ 6,3% lên 23% và năm 2011 khi lương cơ sở tăng 13,7%, lạm phát đã tăng từ 9,2% lên 18,6%. Tuy nhiên lạm phát ở những năm này không chỉ do tăng lương mà còn do lạm phát từ giá cả thế giới, tỷ giá.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái phát biểu tại phiên họp

Từ những kinh nghiệm thực tế này, để hạn chế bớt việc ảnh hưởng của tăng lương cơ sở đến tình hình lạm phát, đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm thực hiện chính sách tiền tệ chủ động linh hoạt theo lạm phát mục tiêu 4% và phải giữ cho được ổn định tỷ giá.

Đồng thời điều chỉnh giá các hàng hóa, dịch vụ Nhà nước quản lý như điện, học phí, giá dịch vụ khám, chữa bệnh phải giãn ra, không cùng một lúc và cách xa ngày 1/7/2024. Chuẩn bị nguồn hàng, đảm bảo cung hàng hóa không để thiếu hàng, thúc đẩy sản xuất.

Quan trọng nhất, theo đại biểu, là phải kiểm soát lạm phát tâm lý, lạm phát tin đồn, té nước theo mưa và phải tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử phạt nghiêm minh những vi phạm pháp luật về giá.

Tăng lương có khả năng làm CPI tăng khoảng 0,7%

Phát biểu giải trình tại phiên họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ tăng lương phải quan tâm kiểm soát được giá cả, chỉ số CPI. Ngay từ khi chuẩn bị cho các chính sách này, Chính phủ đã có chỉ đạo, Thủ tướng đã có công điện. Theo tính toán của Chính phủ đã được nêu tại báo cáo, có khả năng CPI tăng khoảng 0,7%, trong khi đó GDP tăng trưởng có thể đóng góp thêm 0,21%.

Theo Phó Thủ tướng, việc giá cả tăng này chủ yếu là tâm lý, còn nhu cầu do tăng lương cũng có thể nhưng không cao, cung cầu hàng hóa vẫn đáp ứng được, đặc biệt là những mặt hàng thiết yếu. Ngoài ra, công tác tuyên truyền cũng rất quan trọng, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Hoàng Yến