Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Cần hình thành sàn giao dịch quốc gia về BĐS và quyền sử dụng đất

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ: Thủ tướng Chính phủ hết sức quan tâm đến công tác quản lý, phát triển các thị trường việc làm, bất động sản, đất đai lành mạnh, công khai, minh bạch, bảo đảm quyền và lợi ích cho doanh nghiệp, người dân.

Hiện nay, căn cứ chính trị, pháp lý đối với các thị trường việc làm, bất động sản, đất đai, khoa học công nghệ ở Việt Nam rất rõ ràng. Việc hình thành, vận hành mô hình trung tâm môi giới giao dịch, sàn giao dịch đã từng bước đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp nhưng cũng bộc lộ không ít bất cập, hạn chế.

Vì vậy, các bộ, ngành cần nghiên cứu, phân tích toàn diện, sâu sắc thực tiễn hoạt động của các thị trường việc làm, bất động sản, đất đai, khoa học công nghệ; kinh nghiệm quốc tế, trong đó có vai trò quản lý, điều chỉnh của Nhà nước.

Tại cuộc họp, các đại biểu đã trao đổi về kinh nghiệm quốc tế và đưa ra những đề xuất liên quan đến hoàn thiện hành lang pháp lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn đối với hoạt động của sàn giao dịch, các loại hàng hóa được giao dịch trên sàn, hệ thống cơ sở dữ liệu giao dịch tập trung…

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành về đề xuất xây dựng các sàn giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất. Ảnh VGP.

Báo cáo Phó Thủ tướng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết tính đến hết năm 2020, cả nước có trên 1.600 sàn giao dịch bất động sản đã góp phần hạn chế các giao dịch phi chính thức, chống thất thu thuế, cung cấp thông tin về thị trường bất động sản cho cơ quan quản lý Nhà nước.

Tuy nhiên, luật hiện hành quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản khi bán, cho thuê, cho thuê mua bất động sản không bắt buộc phải thông qua sàn giao dịch bất động sản đã gây ảnh hưởng đến thị trường bất động sản, quản lý Nhà nước và người dân. Các quy định về điều kiện thành lập sàn giao dịch bất động sản còn nhiều bất cập dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý Nhà nước, tạo kẽ hở cho các sàn giao dịch bất động sản lách luật để hoạt động kinh doanh.

Bộ Xây dựng đề xuất tiếp tục hoàn thiện và duy trì hoạt động của các sàn giao dịch bất động sản theo hướng bổ sung thêm các loại hình bất động sản phải giao dịch qua sàn để bảo đảm quyền và lợi ích của người dân; chống thất thu thuế; tạo môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, minh bạch; hình thành công cụ quản lý thông tin của Nhà nước để đưa ra các chính sách nhằm điều tiết kịp thời thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, ổn định.

Đối với hoạt động giao dịch quyền sử dụng đất, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân cho biết thị trường quyền sử dụng đất đã hình thành nhưng hoạt động thiếu ổn định, thiếu minh bạch, chưa bền vững, chưa có sự liên thông với thị trường sản xuất khác. Hệ thống thông tin về thị trường quyền sử dụng đất chưa đầy đủ dẫn đến việc tiếp cận nguồn lực đất đai của nhà đầu tư gặp nhiều khó khăn; chưa có cơ chế, chính sách để thu thập đầy đủ các dữ liệu, thông tin giá đất giao dịch thực tế trên thị trường để phục vụ cho công tác quản lý Nhà nước về giá đất.

"Việc thành lập mô hình về sàn giao dịch bất động sản, trong đó có giao dịch về quyền sử dụng đất, là cần thiết và cấp bách, đồng thời tiến tới đồng bộ hóa quản trị quốc gia", Thứ trưởng Lê Minh Ngân nói.

Lãnh đạo Bộ TN&MT kiến nghị thành lập sàn giao dịch bất động sản bao gồm giao dịch quyền sử dụng đất bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất giữa đất đai và tài sản gắn liền với đất; phù hợp với Bộ luật Dân sự, Luật Công chứng, Luật Kinh doanh bất động sản.

Việc vận hành sàn giao dịch bất động sản bao gồm giao dịch quyền sử dụng đất bảo đảm thị trường này hoạt động công khai, minh bạch, lành mạnh và bền vững; làm cơ sở để xác định giá đất theo thị trường và xây dựng cơ sở dữ liệu giá đất; hạn chế tình trạng đầu cơ, tạo bong bóng trên thị trường đất đai, phòng chống tham nhũng và rửa tiền…

Kết luận nội dung này, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu quan điểm cần hình thành sàn giao dịch quốc gia về bất động sản và quyền sử dụng đất, áp dụng cho cả tài sản công và khu vực tư nhân; cũng như tạo điều kiện cho các sàn giao dịch tư nhân phát triển lành mạnh.

Các bộ, ngành cần nghiên cứu, xây dựng, ban hành văn bản pháp lý quy định vị trí, mối quan hệ giữa sàn giao dịch bất động sản công lập và tư nhân; quy chuẩn, tiêu chuẩn của doanh nghiệp, hàng hóa tham gia giao dịch trên sàn; cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành và trách nhiệm của các sàn giao dịch đối với doanh nghiệp, hàng hóa giao dịch trên sàn; cơ chế kết nối thông tin, dữ liệu giữa các sàn giao dịch…

Phó Thủ tướng cũng lưu ý, "các tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch bất động sản, quyền sử dụng đất không nhằm mục đích kinh doanh hay thu lợi nhuận thì không bắt buộc thực hiện trên sàn giao dịch nhưng cần có chính sách khuyến khích để góp phần công khai, minh bạch giá bất động sản cũng như thu thập dữ liệu về thị trường đất đai".

Sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ giúp thị trường minh bạch hơn

Liên quan đến đề xuất thành lập sàn giao dịch Quyền sử dụng đất, Luật luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch công ty Luật SB Law cho biết, trước hết phải hiểu rõ về bản chất của Sàn giao dịch Quyền sử dụng đất và sàn giao dịch bất động sản.

Sàn giao dịch bất động sản: Khái niệm của sàn giao dịch bất động sản được quy định tại Khoản 6 Điều 3 Luật Kinh doanh bất động sản 2014 như sau “là nơi diễn ra các giao dịch về mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, cho thuê mua bất động sản”. Bất động sản bao gồm đất, nhà ở, căn hộ, văn phòng, cửa hàng, khách sạn và nhiều loại tài sản khác. Các giao dịch có thể liên quan đến các giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, cho thuê mua bất động sản. Hoạt động trên hình thức sàn tư nhân chủ yếu.

Sàn giao dịch Quyền sử dụng đất: Hiện nay chưa có quy định cụ thể về khái niệm sàn giao dịch quyền sử dụng đất trong văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên, có thể hiểu rằng sàn giao dịch quyền sử dụng đất là nơi diễn ra các giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất được thực hiện. Quyền sử dụng đất bao gồm các loại quyền như sở hữu, thuê, cho thuê đất. Các giao dịch có thể bao gồm việc mua bán quyền sử dụng đất, cho thuê đất để xây dựng hoặc kinh doanh, hoặc các thỏa thuận liên quan đến quyền sử dụng đất. Điều khác biệt lớn nhất ở đây sẽ là sàn do Nhà nước quản lý.

Luật luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch công ty Luật SB Law. Ảnh SB Law.

Sàn giao dịch quyền sử dụng đất có thể giúp thị trường trở nên minh bạch hơn trong việc giao dịch và quản lý quyền sử dụng đất, bởi vì:

Thứ nhất, sàn giao dịch quyền sử dụng đất sẽ cung cấp thông tin rõ ràng và chi tiết hơn về các giao dịch và quyền sử dụng đất đang được giao dịch. Điều này giúp các bên tham gia hiểu rõ hơn về giá cả, điều kiện giao dịch và tình hình thị trường.

Thứ hai, sàn giao dịch tạo điều kiện công bằng cho các bên tham gia, từ người mua, người bán đến các nhà đầu tư. Mọi người có cơ hội tiếp cận thông tin và tham gia giao dịch một cách minh bạch và công bằng.

Thứ ba, sàn giao dịch quyền sử dụng đất cung cấp dữ liệu chi tiết về giá cả thị trường, giúp người tham gia có cái nhìn chính xác về giá trị thực tế trên thị trường của quyền sử dụng đất tại thời điểm cụ thể.

Thứ tư, sàn giao dịch giúp giảm thiểu rủi ro giao dịch, vì thông tin rõ ràng, chi tiết giúp các bên có khả năng đưa ra quyết định đầu tư hoặc kinh doanh dựa trên dữ liệu có thể tin cậy.

Theo đó, sàn giao dịch quyền sử dụng đất minh bạch giúp xây dựng niềm tin giữa các bên tham gia. Điều này có thể khuyến khích các nhà đầu tư và doanh nghiệp tham gia vào thị trường, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành bất động sản.