Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Không được chủ quan trước bão số 15

Sáng 26/11, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành và địa phương về công tác ứng phó cơn bão số 15 (bão Koto), hiện đã đi vào Biển Đông với cường độ cấp 8, giật cấp 10. Cuộc họp được kết nối trực tuyến tới các điểm cầu tại 6 tỉnh, thành gồm Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa và Lâm Đồng.

Không được chủ quan, khẩn trương triển khai công tác ứng phó bão số 15

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà bày tỏ chia sẻ sâu sắc với các gia đình có người thân thiệt mạng do đợt bão, lũ vừa qua, đồng thời ghi nhận những khó khăn, vất vả của người dân, các lực lượng quân đội, công an, chính quyền địa phương và các bộ, ngành đã “gồng mình” nỗ lực vượt qua, khắc phục hậu quả mưa lũ.

Trong khi đó, bão số 15 đã hình thành và diễn biến còn rất khó lường về hướng đi, cần tiếp tục được theo dõi chặt chẽ. Trong bối cảnh “bão chồng lũ, lũ chồng lũ”, đất đã bão hòa nước, nguy cơ xảy ra nhiều loại hình tai biến tự nhiên rất lớn, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tuyệt đối không được chủ quan, khẩn trương triển khai công tác chuẩn bị ứng phó với tinh thần trách nhiệm và nghiêm túc.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chia sẻ sâu sắc với các gia đình có người thân thiệt mạng do đợt bão, lũ vừa qua - Ảnh: VGP/Minh Khôi.

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tập trung đánh giá nhanh tình hình dự báo bão số 15 trong bối cảnh nhiều khu vực vẫn đang chịu ảnh hưởng của lũ, tình hình còn nguy hiểm; làm rõ những đe dọa, nguy cơ và mức độ dễ tổn thương hiện nay do tác động của bão không chỉ từ gió mà còn từ mưa lớn cùng các yếu tố tự nhiên và nhân tạo khác. Đồng thời, Bộ cần báo cáo nhanh kết quả chỉ đạo thời gian qua của Đảng, Nhà nước, Chính phủ trong công tác khắc phục hậu quả, cũng như những vấn đề đặt ra từ phía địa phương và người dân.

Theo Phó Thủ tướng, bão số 15 có khả năng ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến Khánh Hòa, Đắk Lắk, Gia Lai và Lâm Đồng, những địa phương vừa chịu tác động nặng nề của lũ. Các tỉnh cần báo cáo ngắn gọn về tình hình khắc phục hậu quả mưa lũ, những công việc còn tồn đọng sau giai đoạn cứu người và cứu trợ khẩn cấp; đánh giá bước đầu nguyên nhân và bài học rút ra để nâng cao hiệu quả phòng tránh, giảm thiểu bị động trước bão số 15.

Thời gian tồn tại trên biển của bão số 15 kéo dài bất thường

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, với 4 hình thái thời tiết khác nhau đang hoạt động từ Ấn Độ Dương, vịnh Bengal đến Tây Bắc Thái Bình Dương, hướng di chuyển của bão số 15 thêm phức tạp. Các mô hình dự báo quốc tế hiện cho xu hướng chủ đạo là bão sẽ đi qua phía bắc quần đảo Hoàng Sa rồi đổi hướng lên phía bắc, ít có khả năng di chuyển vào ven biển các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng và Khánh Hòa.

Khả năng cao đến 70-80% bão sẽ tăng cường độ trong 2 ngày tới, nhưng mức tăng không lớn, tối đa cấp 10-11 khi tiến gần khu vực phía bắc quần đảo Trường Sa, giật cấp 13-14. Sau ngày 29-30/11, bão có xu hướng suy yếu nhanh do gặp không khí lạnh, không khí khô và vùng biển có nhiệt độ dưới 26°C, có thể giảm xuống áp thấp nhiệt đới, thậm chí trở lại thành vùng thấp.

Một đặc điểm đáng chú ý là thời gian tồn tại trên biển của bão số 15 kéo dài bất thường, khoảng 4-5 ngày, do nằm giữa hai hệ thống khí áp và di chuyển rất chậm, chỉ 20 km/h trong ngày 26/11 và có thể giảm còn 5-10 km/h. Vì vậy, gió mạnh và sóng lớn trên khu vực giữa Biển Đông, đặc biệt quanh Trường Sa - Hoàng Sa, có thể kéo dài đến ngày 1/12; sóng dự báo cao 5-7 m, kèm dông lốc.

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn kiến nghị cần cảnh báo gió mạnh ảnh hưởng tàu thuyền, lồng bè, nuôi trồng thủy sản trên biển; nguy cơ lũ quét, sạt lở đất do nền đất đang bão hòa.

Đánh giá thêm về bão số 15, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết hai đặc điểm nổi bật của bão đã được thống nhất trong các kịch bản dự báo.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, bão số 15 sẽ tồn tại trên biển trong thời gian rất dài, gần 6 ngày, từ 27/11 đến hết 1/12 - Ảnh: VGP/Minh Khôi.

Thứ nhất, bão tồn tại trên biển rất dài, gần 6 ngày (27/11 – 1/12), tâm bão và vùng ảnh hưởng liên tục quần thảo khu vực Trường Sa và một phần Hoàng Sa. Do đó, cần cấm biển tuyệt đối tại khu vực này trong toàn bộ thời gian nêu trên, không cho tàu thuyền, ngư dân ra khơi để bảo đảm an toàn.

Thứ hai, bão sẽ gây mưa tại khu vực từ Gia Lai đến Khánh Hòa, địa bàn vừa chịu thiệt hại nặng nề do bão lũ. Dù lượng mưa dự báo chỉ 50-70 mm, nguy cơ sạt lở đất vẫn rất cao do nền đất bão hòa nước; ngập lụt có thể không lớn nhưng rủi ro sạt lở là chắc chắn, cần địa phương đặc biệt lưu ý.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với các đơn vị để cập nhật, cung cấp thông tin; bản tin dự báo ngày 28/11 được xác định có độ chính xác cao, phục vụ chỉ đạo điều hành.

Tập trung khắc phục hậu quả bão lũ, khẩn trương chuẩn bị ứng phó bão số 15

Là địa phương chịu thiệt hại nặng nề nhất trong đợt mưa lũ vừa qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Hồ Thị Nguyên Thảo cho biết tỉnh đang tập trung cứu trợ khẩn cấp, hỗ trợ chỗ ở tạm, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch và khôi phục sản xuất. Tỉnh đã tiếp nhận 4.000 tấn gạo và 650 tỷ đồng hỗ trợ từ Chính phủ, ban hành chính sách hỗ trợ hộ nghèo 3 triệu đồng/hộ, các hộ bị thiệt hại khác 1,5 triệu đồng/hộ.

Tỉnh Đắk Lắk kiến nghị tiếp tục được hỗ trợ giống cây trồng, trang thiết bị giáo dục, y tế và bổ sung nguồn lực khôi phục hạ tầng sản xuất; phối hợp với Gia Lai điều tiết vận hành các hồ chứa trên lưu vực sông Ba, triển khai lệnh vận hành hồ thủy điện và bảo đảm an toàn tàu thuyền khi bão số 15 đến gần.

Các địa phương bị thiệt hại nặng nề trong đợt mưa lũ lịch sử đang tập trung khắc phục hậu quả, đồng thời khẩn trương chuẩn bị ứng phó bão số 15 - Ảnh: VGP/Minh Khôi.

Tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trần Phong cho biết tỉnh đã triển khai theo chỉ đạo của Trung ương, bảo đảm lương thực, thực phẩm, vệ sinh môi trường, tiếp nhận nguồn hỗ trợ. Tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ: mỗi người dân phải di dời được hỗ trợ 1 triệu đồng; hộ có nhà sập hoàn toàn 60 triệu đồng; học sinh 500 nghìn đồng. Khánh Hòa mở các gian hàng 0 đồng, điểm bình ổn giá để ngăn tình trạng đầu cơ, tăng giá. Các hoạt động khắc phục đang được triển khai theo kế hoạch, mục tiêu sớm ổn định đời sống người dân.

Đối với ứng phó bão số 15, sáng 25/11, Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh Khánh Hòa đã họp, đề ra biện pháp đồng thời cho 3 tình huống: bão, lũ và sạt lở; phân công cụ thể lực lượng, phương tiện, lương thực, thời điểm di chuyển tổ đội đến khu vực xung yếu; chỉ đạo thực hiện nghiêm phương châm "4 tại chỗ", rút kinh nghiệm từ đợt mưa lũ vừa qua.

Đại diện tỉnh Gia Lai báo cáo địa phương vừa trải qua hai đợt thiên tai liên tiếp: bão số 13 đổ bộ vào Quy Nhơn và trận lũ lịch sử vượt đỉnh năm 2009 chỉ một tuần sau. Do đánh giá đây là "thiên tai kép" với mức tàn phá rất nặng nề, tỉnh đã cảnh báo và tổ chức di dời toàn bộ dân ở vùng nguy hiểm, căn cứ theo mực nước lũ 2009 cộng 0,3-0,5m. Những trường hợp không tự nguyện di dời được lực lượng hỗ trợ, thậm chí cưỡng chế để bảo đảm an toàn; tổng cộng hơn 28.000 người sơ tán, gấp 3 lần kịch bản dự kiến. Hạ tầng giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục và tài sản của người dân bị hư hại nghiêm trọng, tổng thiệt hại ước tính khoảng 11.500 tỷ đồng.

Tỉnh Gia Lai triển khai phương án di dời sớm khỏi vùng nguy cơ ngập hoặc gió mạnh; 100% tàu thuyền được thông báo, yêu cầu tránh trú an toàn; thực hiện nghiêm phương châm "4 tại chỗ"; nhu yếu phẩm tập trung một đầu mối để phân phối đến khu vực ngập sâu, ngập lâu.

Lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng cho biết trong đợt mưa lũ từ ngày 19-21/11, các lực lượng cơ sở, đặc biệt cấp xã, đã vận hành theo phương châm "4 tại chỗ", chủ động di dời dân từ sớm, giảm thiểu thiệt hại. Các tuyến đường đèo, quốc lộ, tỉnh lộ đã được thông xe đến Đà Lạt, chỉ còn một số điểm sạt lở đang khắc phục.

Tỉnh tập trung xử lý môi trường, vận hành lại diện tích bị ngập, sửa chữa nhà ở; lực lượng công an, quân đội và lực lượng tại chỗ bảo đảm hoạt động học tập, sinh hoạt trở lại bình thường. Lâm Đồng trình Trung ương phân bổ 5.570 tỷ đồng và 1.000 tấn gạo để sửa chữa cơ sở hạ tầng, phục hồi sinh hoạt và ổn định đời sống; đề xuất miễn giảm tiền sử dụng đất cho hộ di dời đến khu tái định cư.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao sự chủ động của các địa phương, nhấn mạnh: thiên tai là khách quan, nhưng những gì có thể phòng tránh mà không làm được thì phải xác định trách nhiệm. Khi cần thiết, phải thực hiện cưỡng chế di dời để bảo đảm an toàn tính mạng người dân.

Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương cập nhật, hoàn thiện dữ liệu hồ chứa, bản đồ ngập lụt, lũ quét, sạt lở theo mức lũ lịch sử mới; đánh giá nguyên nhân đợt mưa lũ, hiệu quả cứu hộ, cứu nạn; trách nhiệm chính quyền trong năng lực ứng phó và thực hiện báo cáo Trung ương sau khi ban hành tình huống rủi ro thiên tai cấp độ 4.

Xây dựng khung phương án ứng phó cho từng cấp độ thiên tai

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tình hình mưa lũ tại miền Trung còn rất nặng nề, trong khi bão số 15 sắp đổ bộ sẽ chồng thêm áp lực. Các địa phương cần cập nhật thông tin, dự báo chính xác và kích hoạt toàn bộ quy định liên quan đến quản lý tàu thuyền, không cho phép hoạt động trong khu vực nguy hiểm.

Đối với khu vực có nguy cơ sạt lở, Phó Thủ tướng đề nghị duy trì kịch bản ứng phó rủi ro thiên tai cấp độ 4, nhất là vùng miền núi; tiếp tục bố trí lực lượng bảo đảm an toàn cho nhân dân và đánh giá lại bản đồ ngập lụt, lũ quét, sạt lở, tai biến địa chất của 34 tỉnh, thành. “Bản đồ dự báo là công cụ chính để xây dựng kịch bản, phương án ứng phó. Nếu không có, việc dự báo cũng sẽ gặp khó khăn”, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị các địa phương cập nhật, hoàn thiện dữ liệu hồ chứa, hồ đập và bản đồ ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, tai biến địa chất theo mức lũ lịch sử mới - Ảnh: VGP/Minh Khôi.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng chỉ đạo tiếp tục triển khai các nhiệm vụ sau đợt bão lũ vừa qua, chủ động phòng chống bão số 15 và ứng phó thiên tai, thời tiết cực đoan dài hạn.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan khoa học và dự báo khí tượng thủy văn rà soát, điều chỉnh, hoàn thiện bản đồ ngập lụt đến cấp xã, phường để chính quyền và người dân chủ động phòng tránh; đánh giá nguyên nhân lũ quét, sạt lở, phân biệt giữa yếu tố tự nhiên và con người, rút kinh nghiệm bảo vệ tính mạng người dân. Các địa phương phải dựa vào bản đồ ngập lũ lịch sử để xác định khu vực thấp, chấp nhận sống chung với thiên tai và chuẩn bị phương án phù hợp.

Về vận hành hồ thủy điện, Phó Thủ tướng yêu cầu rà soát trách nhiệm chủ hồ và quy trình liên hồ, bảo đảm thông tin đến hạ du kịp thời; cảnh báo nguy cơ xả lũ đột ngột gây lũ quét, mất an toàn cho người dân.

Đề cập truyền thông trong thiên tai, Phó Thủ tướng yêu cầu có quy định rõ ràng về cơ chế, phương tiện thông tin từ Trung ương đến địa phương, từ tỉnh đến xã, thôn, hộ dân để bảo đảm cảnh báo kịp thời, giúp người dân di chuyển đến nơi an toàn.

Về kỹ năng phòng chống thiên tai, Phó Thủ tướng đề nghị Văn phòng Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng khung phương án ứng phó cho từng cấp độ thiên tai, tổ chức diễn tập hằng năm, nhất là tại khu vực có nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, chính quyền địa phương, đặc biệt là những địa phương vừa chịu thiên tai, ngay lập tức thực hiện các hướng dẫn, phân công nhiệm vụ đã được chỉ định.

Đồng thời, các bộ, ngành phải phối hợp với viện nghiên cứu, cơ quan khoa học về thủy lợi, khí tượng, quản lý tài nguyên nước để nắm chắc tình hình, đánh giá rủi ro liên quan đến nước, kiểm soát tốt và giảm thiểu thiệt hại cho nhân dân. Phó Thủ tướng nhấn mạnh đây là thời điểm quan trọng và khó khăn, yêu cầu các đơn vị phối hợp chặt chẽ, bảo đảm công tác phòng chống thiên tai hiệu quả; đồng thời lưu ý cần luân phiên lực lượng, tránh quá tải cho cán bộ, bộ đội tham gia ứng phó thiên tai.

Đức Bách