Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Lâm Đồng Nguyễn Hữu Thông góp ý dự thảo Luật Viên chức

Quang cảnh Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV

Thảo luận tại tổ, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Lâm Đồng đã tham gia góp ý các nội dung về quy tắc quản lý đối với viên chức trong dự thảo Luật Viên chức.

Theo đại biểu Nguyễn Hữu Thông, dự thảo đã chuyển trọng tâm từ quản lý chức danh nghề nghiệp sang vị trí việc làm. Đây là đổi mới phù hợp với xu hướng quản trị hiện đại, tạo điều kiện gắn kết với kết quả đầu ra và trách nhiệm công vụ.

Tuy nhiên, hiện nay, số lượng đơn vị sự nghiệp công lập rất lớn, cộng với năng lực xây dựng vị trí việc làm và bản mô tả chuyên môn giữa các địa phương, bộ ngành khác nhau. Nếu không có khung mẫu, tiêu chuẩn tối thiểu và lộ trình chuyển đổi phù hợp, đại biểu Thông e rằng cơ chế này sẽ dẫn tới “hình thức hóa” hoặc áp dụng thiếu thống nhất.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Lâm Đồng góp ý về dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi)

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung vào dự thảo quy định lộ trình chuyển đổi bắt buộc (bổ sung vào Điều 12) theo hướng: Trong 12 tháng kể từ ngày Luật có hiệu lực, Chính phủ ban hành Khung danh mục vị trí việc làm mẫu, Mẫu bản mô tả vị trí việc làm và Khung năng lực tối thiểu. Qua đó, để các bộ, ngành, địa phương xây dựng vị trí việc làm theo mẫu có kiểm định. Đồng thời, cần quy định cơ chế thẩm định và phê duyệt bản mô tả vị trí việc làm.

Đại biểu cũng nhận thấy rằng, việc dự thảo mở rộng quyền của viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập... là phù hợp với chủ trương thu hút và phát huy nguồn lực chuyên môn, nhất là trong khoa học, giáo dục và y tế.

Đại biểu kiến nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo cần nghiên cứu bổ sung quy định theo hướng bắt buộc về kê khai, xin ý kiến bằng văn bản và đồng ý của cấp quản lý trực tiếp đối với viên chức là lãnh đạo muốn tham gia điều hành doanh nghiệp hoặc tham gia thành lập doanh nghiệp. Đồng thời, cấm tham gia điều hành doanh nghiệp có quan hệ trực tiếp về tài chính, hợp đồng với đơn vị nơi viên chức công tác để tránh xung đột lợi ích.

Đối với hoạt động đối ngoại hoặc thương mại hóa kết quả nghiên cứu ở các đơn vị khoa học, dự thảo nên quy định rõ cơ chế hợp đồng, chia sẻ lợi ích và trách nhiệm về tài sản trí tuệ để minh bạch.

ĐBQH tham gia thảo luận tại tổ về các dự án luật

Về Hợp đồng làm việc đối với viên chức (Điều 20), Hợp đồng lao động và Hợp đồng dịch vụ (Điều 21), qua nghiên cứu, đại biểu Nguyễn Hữu Thông thấy chưa rõ ranh giới giữa 3 nhóm nhân sự: Viên chức (tuyển dụng theo vị trí việc làm), nhân sự hợp đồng dài hạn (áp dụng Bộ luật Lao động) và nhân sự theo hợp đồng dịch vụ ngắn hạn.

Việc không phân định rõ có thể sẽ dẫn tới lách luật, tranh chấp về chế độ lương, bảo hiểm, thời gian làm việc và trách nhiệm bồi thường. Do đó, đại biểu đề nghị Dự thảo cần quy định rõ mỗi nhóm có chế độ, quyền lợi và trách nhiệm riêng. Nếu cho phép chuyển đổi từ hợp đồng lao động sang viên chức thì phải nêu điều kiện, tiêu chí và quá trình xét duyệt minh bạch.

Về quản lý viên chức thuộc Chương V của dự thảo Luật, đại biểu cho rằng, đây là một trong những nội dung then chốt, thể hiện cách thức quản lý đội ngũ viên chức trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu kỹ dự thảo và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp có thể thấy, Chương này đang tồn tại mâu thuẫn giữa chủ trương đổi mới và nội dung thể hiện trong văn bản.

Cụ thể, trong Chương V vẫn còn quy định về danh mục và tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, xếp hạng, thăng hạng, bổ nhiệm vào chức danh nghề nghiệp vẫn được giữ nguyên. Do đó, khó có thể xác định rõ ràng giữa viên chức sẽ được quản lý theo vị trí việc làm hay theo chức danh nghề nghiệp. Việc này không chỉ gây mâu thuẫn nội tại trong dự thảo Luật mà còn dẫn đến chồng chéo trong tổ chức thực hiện.

Vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ: Nếu chuyển hoàn toàn sang vị trí việc làm thì cần bỏ hoặc chuyển quy định về chức danh nghề nghiệp sang văn bản hướng dẫn hoặc giữ lại cho một số ngành đặc thù (y tế, giáo dục) với phạm vi điều chỉnh hẹp và cơ chế tương thích giữa vị trí việc làm và chức danh nghề nghiệp.

Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) thể hiện bước chuyển đổi tư duy quản lý quan trọng, phù hợp với chủ trương thu hút nhân tài và hiện đại hóa quản trị công. Tuy nhiên, để Luật thực sự khả thi và không tạo khoảng trống pháp lý, đại biểu Nguyễn Hữu Thông kiến nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát kỹ những vấn đề mà đại biểu đã nêu trên.

Nguyệt Thu