Phòng, chống tội phạm từ công tác giải quyết, xét xử án

Một phiên tòa hình sự tại Tòa án Nhân dân tỉnh.

Theo Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Nguyễn Thị Nga: "Triển khai nhiệm vụ năm 2024, tòa án hai cấp trong tỉnh gặp khá nhiều khó khăn, thách thức. Tình hình tội phạm tuy được kiềm chế nhưng tính chất ngày càng phức tạp, các tranh chấp về dân sự, hôn nhân gia đình, khiếu kiện hành chính liên quan đến hoạt động quản lý Nhà nước về đất đai nhiều phức tạp và có phần gay gắt. Trong khi cơ quan tòa án phải vừa làm tốt công tác giải quyết, xét xử các loại vụ, việc, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp vừa phải hoàn thành chỉ tiêu của Tòa án Nhân dân tối cao. Trước yêu cầu nhiệm vụ, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo Tòa án Nhân dân tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tòa án hai cấp triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, đảm bảo toàn diện công tác giải quyết, xét xử án, vừa có trọng tâm, trọng điểm vào các vụ việc nổi cộm, điển hình được dư luận quan tâm, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm".

Cụ thể, tòa án hai cấp đã tập trung thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng giải quyết các loại án, trong đó chú trọng đảm bảo hoạt động tranh tụng tại phiên tòa ngày càng thực chất, hiệu quả hơn. Đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát thẩm phán; kiểm tra thực thi nhiệm vụ, công vụ của cán bộ, công chức trong ngành. Bên cạnh đó, Tòa án Nhân dân tỉnh đã quan tâm đổi mới cả về nội dung, phương thức, cách thức tổ chức các phong trào thi đua “Vì công lý”, nhằm tạo thêm động lực để toàn ngành nỗ lực vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao...

Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp, năm 2024, công tác giải quyết, xét xử các loại án của tòa án hai cấp trong tỉnh đạt nhiều kết quả tích cực. Tòa đã giải quyết, xét xử 11.961 vụ việc các loại, tỷ lệ giải quyết chung đạt 90,2%. Số vụ việc còn lại hầu hết mới thụ lý, đang trong hạn định giải quyết.

Đáng chú ý, án hình sự mà tòa thụ lý năm 2024 tăng 134 vụ so với năm 2023, gồm 2.785 vụ, 5.598 bị cáo (sơ thẩm 2.429 vụ, 5.053 bị cáo; phúc thẩm 356 vụ, 545 bị cáo). Cơ cấu tội phạm theo vụ án tòa thụ lý không có nhiều thay đổi, chiếm tỷ lệ cao vẫn là tội danh về ma túy với 709 vụ (chiếm 29,1%), tiếp theo là trộm cắp tài sản với 265 vụ (chiếm 10,9%); tội cố ý gây thương tích 226 vụ (chiếm 9,3%); cho vay lãi nặng 201 vụ chiếm tỷ lệ 8,2%... Cơ quan tòa án đã giải quyết, xét xử 2.726 vụ, 5.409 bị cáo, nâng tỷ lệ giải quyết loại án này đạt 97,5%, thuộc tốp các tỉnh, thành đạt tỷ lệ giải quyết án đứng đầu cả nước. Kết thúc các phiên tòa xét xử, tòa án hai cấp đã tuyên khung hình phạt tử hình với 16 bị cáo, chung thân 21 bị cáo, tù có thời hạn 2.922 bị cáo; phạt tù nhưng cho hưởng án treo 1.318 bị cáo (chiếm tỷ lệ 28,4%)...

Trong số án hình sự, năm 2024, tòa án hai cấp đã thụ lý 23 vụ với 51 bị cáo về các tội danh tham nhũng. Tòa án đã giải quyết, xét xử 20 vụ, 43 bị cáo. Các bản án được tuyên đều áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước.

Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh Nguyễn Thị Nga khẳng định: "Nhìn chung, chất lượng giải quyết, xét xử các vụ án hình sự tiếp tục được nâng lên. Tòa án hai cấp luôn chú trọng nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, hiệu quả, đảm bảo cho các bên tham gia tố tụng đưa ra chứng cứ và trình bày hết các ý kiến của mình. Trên cơ sở kết quả tranh tụng, hội đồng xét xử đưa ra các phán quyết đúng pháp luật, được dư luận xã hội ủng hộ. Không có trường hợp nào xét xử oan, không bỏ lọt tội phạm. Hình phạt mà tòa án áp dụng đối với các bị cáo bảo đảm nghiêm minh, tương xứng với tính chất, mức độ, hành vi và nhân thân của người phạm tội trong từng vụ án, đáp ứng yêu cầu của công tác phòng chống tội phạm trong tình hình hiện nay".

Bên cạnh đó, công tác giải quyết, xét xử các vụ án, vụ việc dân sự; hôn nhân và gia đình; kinh doanh thương mại; hành chính... được tòa án hai cấp chú trọng thực hiện và đạt nhiều kết quả tích cực. Qua đó đã góp phần củng cố và tăng cường tình đoàn kết trong cộng đồng, xã hội, đảm bảo công lý được thực thi. Công tác thi hành án hình sự được đảm bảo kịp thời, đúng thời hạn luật định, đạt tỷ lệ 99,6%, cao hơn mức quy định của Tòa án Nhân dân tối cao.

Cũng trong năm 2024, Tòa án Nhân dân tỉnh đã xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cho 8.947 phạm nhân trong tổng số 8.965 phạm nhân đang chấp hành án phạt tù tại các trại cải tạo trên địa bàn tỉnh có hồ sơ xét đề nghị. Tòa cũng đã quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho 110 phạm nhân trong số 125 hồ sơ đề nghị xét. Công tác xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù và tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện công khai, minh bạch, đảm bảo thực thi chính sách hình sự nhân đạo của Đảng, Nhà nước đến đúng đối tượng, góp phần tạo động lực để người phạm tội nỗ lực cải tạo, sớm trở về với người thân, gia đình.

Cùng với nâng cao chất lượng công tác giải quyết, xét xử các loại án, nhất là án hình sự, tòa án hai cấp trong tỉnh đã thường xuyên lựa chọn án điểm, tổ chức phiên tòa xét xử lưu động, hoặc phiên tòa giả định nhằm làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật... Bằng tính nghiêm minh, đúng người, đúng tội, tinh thần thượng tôn pháp luật, những phiên tòa xét xử của tòa án hai cấp đã góp phần quan trọng phòng, chống tội phạm, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.

Bài và ảnh: Đồng Thành