Phòng không Nga gia cố vững chắc, chỉ 10% số UAV của Ukraine đánh trúng mục tiêu
Sau gần bốn năm xung đột, phòng không Nga đã chuyển mình mạnh mẽ, trở thành rào cản lớn đối với chiến dịch tấn công tầm xa của Ukraine. Theo báo cáo mới của Viện Nghiên cứu Dịch vụ Hoàng gia Anh (RUSI), Moscow đã cải thiện rõ rệt cả về chiến thuật lẫn trang bị, khiến các đòn đánh bằng UAV và tên lửa của Kiev suy giảm hiệu quả đáng kể.
Xe phóng tên lửa phòng không S-300 của Nga. Ảnh: Euromaidan Press.
Viện RUSI nhận định Nga đang sở hữu và triển khai số lượng lớn những tổ hợp phòng không thuộc hàng mạnh nhất thế giới. Không chỉ tạo ra thách thức với Ukraine, các hệ thống này còn được đánh giá là mối đe dọa tiềm tàng đối với lực lượng không quân NATO và năng lực răn đe thông thường tại châu Âu. Quan trọng hơn, phòng không Nga hiện đánh chặn phần lớn vũ khí Ukraine nhắm vào hạ tầng và công nghiệp, qua đó giúp bảo toàn nguồn thu phục vụ cho nỗ lực quân sự kéo dài.
Viện RUSI ước tính chỉ 10% số UAV của Ukraine đánh trúng mục tiêu Nga và số lượng tạo ra hiệu quả thực sự còn ít hơn.
Thực tế, phòng không Nga từng bộc lộ nhiều hạn chế trong giai đoạn đầu xung đột năm 2022. Khi các đơn vị Nga tiến sâu vào Ukraine, nỗi lo “bắn nhầm quân ta” khiến lực lượng phòng không hoạt động dè dặt, tạo điều kiện để UAV và máy bay Ukraine tập kích các đoàn xe và mục tiêu trọng yếu. Tuy nhiên, tình trạng này nhanh chóng được khắc phục. Nga chuyển sang bảo vệ các cơ sở then chốt, đồng thời điều chỉnh quy trình tác chiến, khiến tổn thất của không quân Ukraine gia tăng rõ rệt.
Trong thời gian qua, Ukraine liên tục sử dụng UAV tấn công các mục tiêu sâu trong lãnh thổ Nga, bao gồm nhà máy lọc dầu, cơ sở công nghiệp quân sự và trung tâm hậu cần, có nơi cách tiền tuyến tới 1.600 km. Những hình ảnh cháy nổ lan truyền trên mạng xã hội tạo cảm giác rằng phòng không Nga đang bị xuyên thủng. Tuy nhiên, viện RUSI cho rằng thực tế phức tạp hơn nhiều.
Nga có lãnh thổ rộng, mục tiêu phân tán, không phải khu vực nào cũng được bảo vệ dày đặc. Ukraine vì vậy thường chọn đánh vào những nơi phòng không mỏng, hoặc các cơ sở chứa vật liệu dễ cháy để gây thiệt hại dây chuyền. Nhưng với các mục tiêu được bảo vệ tốt, kết quả lại rất khác. Theo RUSI, trong mỗi loạt tấn công từ 100–150 UAV và số ít tên lửa, chỉ khoảng 10 chiếc vượt qua được lưới phòng không và mức độ phá hoại thường hạn chế, có thể khắc phục nhanh chóng.
Nguyên nhân là UAV tầm xa của Ukraine phải ưu tiên nhiên liệu, nên đầu đạn mang theo khá nhỏ. Ngay cả khi Kiev tung ra các đòn đánh phức hợp, sử dụng trên 100 UAV để bào mòn phòng không trước khi phóng tên lửa hành trình như Storm Shadow, Nga vẫn đánh chặn được hơn một nửa số vũ khí này.
