Phòng không Ukraine sợ tên lửa Kh-22 hơn tên lửa siêu thanh Kinzhal?

Mới đây, người phát ngôn của Lực lượng Không quân Ukraine Yurii Ihnat cho biết, kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột, Nga đã phóng 300 tên lửa Kh-22 vào Ukraine, nhưng không có tên lửa nào bị hệ thống phòng không bắn hạ.

Tên lửa Kh-22 bay với tốc độ lên tới 4.000 km/h và có quỹ đạo bay phức tạp nên rất khó để đánh chặn nó. Ngoài Kh-22, Nga còn có phiên bản hiện đại hóa của loại tên lửa này là Kh-32.

Cho đến nay, Nga đã sử dụng cả tên lửa Kh-47M2 Kinzhal và Kh-22 để tấn công các mục tiêu có giá trị cao ở Ukraine như kho chứa dưới lòng đất và trung tâm chỉ huy.

Kh-47 là vũ khí được Nga hay dùng để tấn công chính xác vào các mục tiêu quan trọng như sở chỉ huy, trong khi đó Kh-22 có đầu đạn lớn hơn nên thường được sử dụng để tấn công các mục tiêu như kho nhiên liệu và đạn dược.

Tên lửa Kh-22 được phát triển từ đầu những năm 1960 với mục đích nhằm xuyên thủng hệ thống phòng không của đối phương và tiêu diệt các tàu lớn (tàu sân bay), căn cứ quân sự, nhà máy điện và các công trình quan trọng.

Kh-32 là biến thể được nâng cấp từ Kh-22. Kh-32 được thiết kế để trang bị cho máy bay ném bom siêu thanh Tu-22M3 và được đưa vào sử dụng từ năm 2016. Kh-32 được trang bị động cơ tên lửa cải tiến và đầu dò hình ảnh radar mới. Nó có tầm bắn xa hơn nhưng đầu đạn nhỏ hơn.

Đầu dò tên lửa Kh-22 hoạt động ở tần số cố định nên dễ bị gây nhiễu radar. Trong khi đầu dò radar đa tần của Kh-32 ít bị gây nhiễu hơn. Kh-22 bay với tốc độ từ Mach 3,5 đến Mach 4,6 (4.000 đến 5.400 km/h) ở độ cao lên tới 40 km. Tên lửa có tầm bắn tối đa 1.000 km và đầu dò radar của nó có thể khóa mục tiêu ở các phạm vi khác nhau trong khoảng 200-300 km.

Kh-22 có thể được phóng ở chế độ tầm cao hoặc tầm thấp. Ở chế độ tầm cao, tên lửa bay lên độ cao 27.000 m và lao xuống mục tiêu với tốc độ khoảng Mach 4,6. Ở chế độ độ cao thấp, tên lửa bay lên độ cao 12.000 m và lao xuống với tốc độ khoảng Mach 3,5.

Cả hai loại tên lửa trên đều sử dụng thiết bị dẫn đường quán tính chính xác để đến mục tiêu và so sánh hình ảnh radar để theo dõi thiết bị đầu cuối. Cho nên cả tên lửa đều rất khó có thể bị gây nhiễu.

Kh-22 có khả năng tránh né các hệ thống phòng không của đối phương bằng cách bay vượt quá giới hạn tốc độ và độ cao của tên lửa phòng không, sau đó lao xuống mục tiêu ở những góc dốc. Radar phòng không không thể theo dõi mục tiêu trên đầu hoặc những góc đứng như vậy.

Kinzhal được thiết kế tương tự để tránh các hệ thống phòng không của đối phương bằng cách bay vượt quá tốc độ và tầm với của các hệ thống phòng không đối phương. Mặc dù Kinzhal nhỏ hơn, nhẹ hơn đáng kể so với Kh-22, nhưng Kinzhal lại có tầm bắn xa hơn và sở hữu tốc độ bay siêu thanh.

Cả Kh-22 và Kinzhal đều tận dụng lợi thế tấn công tầm xa để triển khai bên ngoài tầm bắn các hệ thống phòng không NATO được triển khai ở Ukraine, bao gồm cả hệ thống Patriot của Mỹ. Nhưng khi gần mục tiêu, những tên lửa này vẫn khó đánh chặn bởi tốc độ cao của chúng khi lao vào mục tiêu.

Một tính năng nổi bật khác của Kh-22 là khả năng trao đổi thông tin mục tiêu trong hành trình bay với một tên lửa Kh-22 khác. Theo truyền thông Nga, khả năng này được kết hợp nhằm đánh lừa lực lượng phòng không đối phương khi tấn công nhóm tác chiến tàu sân bay.

Ukraine có thể lo ngại Kh-22 hơn Kinzhal, vì lực lượng Nga đã sử dụng nhiều Kh-22 hơn so với Kinzhal; biến thể Kh-22 với đầu đạn nặng 900 kg có sức tàn phá mạnh hơn và Kh-22 khó bị bắn hạ hơn các tên lửa siêu thanh như Kinzhal và Iskander-M.

Có ý kiến thắc mắc tại sao Nga không sử dụng Kh-32 để thay cho tên lửa Kalibr dễ bị đánh chặn và ít có sức tàn phá hơn, câu trả lời rất dễ hiểu là tên lửa hành trình Kalibr rẻ hơn và có thể phóng từ nhiều nền tảng hơn từ trên không, trên mặt biển và dưới biển, trong khi đó Kh- 32 chỉ có thể được phóng từ Tu-22M3.

Lê Quang