Phòng ngừa ẩn họa cháy rừng mùa lễ hội

Công tác phòng, chống cháy rừng trong mùa lễ hội đòi hỏi sự chủ động từ cả chính quyền và cộng đồng. (Ảnh: Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam)

Tiếng chuông cảnh tỉnh

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, tình hình cháy rừng diễn biến ngày càng phức tạp và khó lường. Nguyên nhân chủ yếu vẫn là do con người gây ra, từ những hành động vô ý như: sử dụng lửa bất cẩn với ví dụ điển hình là đốt lửa sưởi ấm, nấu nướng trong rừng, tàn thuốc lá vứt bừa bãi; đốt dọn nương rẫy nhưng không kiểm soát được ngọn lửa, để lửa lan sang rừng; hay thắp hương, đốt vàng mã tại các khu vực rừng có đền, chùa, miếu…

Thực tế gần đây đã có những “tiếng chuông cảnh tỉnh” như vụ cháy rừng đặc dụng tại Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) xảy ra vào 23/1, cho thấy sự cấp bách trong công tác bảo vệ di sản thiên nhiên. Không chỉ thiêu rụi hàng nghìn mét vuông rừng, đám cháy còn đe dọa hệ sinh thái và giá trị di sản thế giới được UNESCO công nhận. Tình trạng cháy rừng, khai thác quá mức, ô nhiễm môi trường đang khiến nhiều di sản thiên nhiên như Vịnh Hạ Long, Phong Nha - Kẻ Bàng đối mặt nguy cơ suy thoái nghiêm trọng.

Hay tại Quảng Ninh, tối 5/2, 80 cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 14, Sư đoàn 395, Quân khu 3 đã khẩn trương dập tắt đám cháy rừng thông tại phường Minh Thành, thị xã Quảng Yên, Quảng Ninh, ngăn lửa lan rộng và bảo vệ khu dân cư. Sự kịp thời của lực lượng chức năng đã giúp ngăn chặn ngọn lửa lan rộng, bảo vệ được hàng trăm hecta rừng.

Những vụ việc trên là lời cảnh báo về nguy cơ cháy rừng luôn rình rập, đặc biệt trong mùa lễ hội xuân. Hậu quả của cháy rừng là vô cùng nghiêm trọng, có thể kể đến thiệt hại về kinh tế, mất đi nguồn tài nguyên rừng, ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất, kinh doanh liên quan đến rừng, gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học, đe dọa tính mạng và tài sản của người dân, ảnh hưởng đến các hoạt động du lịch, lễ hội.

Nâng cao trách nhiệm cộng đồng

Trong cuộc chiến phòng ngừa nguy cơ cháy rừng, lực lượng chức năng đóng vai trò nòng cốt, nhưng sự tham gia của cộng đồng mới là yếu tố quyết định. Mỗi người dân cần nâng cao ý thức PCCC rừng, tự giác trở thành một chiến sĩ bảo vệ rừng từ những hành động cụ thể. Đó là không sử dụng lửa bừa bãi trong rừng, không đốt dọn nương rẫy khi có gió lớn, không thắp hương, đốt vàng mã gần rừng. Từ bài học thực tế nhiều vụ cháy rừng lớn đã xảy ra bắt nguồn từ những người dân thiếu ý thức, đốt dọn nương rẫy không kiểm soát, gây cháy lan. Bởi vậy, việc nâng cao ý thức của cộng đồng là vô cùng quan trọng.

Khi phát hiện cháy rừng, người dân cần nhanh chóng báo cho lực lượng chức năng hoặc chính quyền địa phương. Nếu điều kiện cho phép, họ cũng là lực lượng phối hợp, cùng tham gia chữa cháy rừng cùng với lực lượng chức năng. Ở nhiều địa phương, người dân đã tích cực tham gia vào các đội PCCC rừng, tuần tra, canh gác, phát hiện và báo cháy kịp thời, góp phần hạn chế thiệt hại do cháy rừng gây ra.

Nhìn chung, công tác phòng, chống cháy rừng trong mùa lễ hội đòi hỏi sự chủ động từ cả chính quyền và cộng đồng. Mỗi người dân cần có ý thức bảo vệ các di sản thiên nhiên, trong đó có rừng, không xâm phạm, phá hoại, khai thác trái phép tài nguyên rừng. Lực lượng chức năng, ban quản lý cần tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn du khách và người dân thực hiện nghiêm quy định về an toàn lửa, không thắp hương, đốt vàng mã, đốt lửa tùy tiện tại các khu vực rừng dễ cháy. Chính quyền cũng cần triển khai các biện pháp giám sát chặt chẽ, bố trí lực lượng ứng trực 24/24 giờ, lắp đặt hệ thống cảnh báo sớm và tăng cường tuần tra.

Đỗ Trang