Phòng ngừa cháy, nổ từ cơ sở thu mua phế liệu, sửa chữa cơ khí

Tai nạn từ sự chủ quan, thiếu hiểu biết

Một vụ tai nạn xảy ra vào khoảng 9h50, ngày 7-11, tại khu vực phường Vĩnh Hưng, quận Hoàng Mai, Hà Nội đã khiến 2 người bị thương nặng. Nơi xảy ra nổ khí thuộc Công ty điện lạnh Tùng Nga chuyên sửa chữa tủ lạnh, máy điều hòa. Thông tin ban đầu xác định, sự cố xảy ra từ lốc máy dàn điều hòa đang được sửa chữa. Hai nạn nhân bị thương là anh Ngô Văn Th (sinh năm 1997) và Lê Văn H (sinh năm 1992), cùng ở tỉnh Thanh Hóa.

Hình ảnh vụ cháy, nổ tại cơ sở thu mua phế liệu tại huyện Thanh Trì

Trước đó, khoảng 17h40 chiều 26-10, Tổng đài 114 - Trung tâm Thông tin chỉ huy CATP Hà Nội nhận tin báo từ quần chúng nhân dân về việc xảy ra cháy nhà cấp 4 tại khu vực đường mới Hồng Hà (gần chung cư Hồng Hà, xã Tứ Hiệp, huyện Thanh Trì). Hậu quả vụ cháy làm 1 người bị thương và 3 người tử vong. Theo thông tin người bị thương cung cấp, thời điểm vụ cháy xảy ra, gia đình sử dụng máy chuyên dụng ép phế liệu thì ép phải bình xịt tóc dẫn đến phát nổ, bén lửa gây cháy.

Hầu hết người làm việc tại những cơ sở nói trên là lao động thời vụ, không được đào tạo kỹ thuật chuyên môn. Nhân công được thuê có thể làm nhiều lĩnh vực, nhiều việc, do không có kiến thức nên họ chỉ xử lý theo kinh nghiệm.

“Một bình kim loại từng chứa xăng dầu nếu được thu mua đồng nát và quá trình hàn cắt không được xử lý đúng quy trình sẽ dẫn đến cháy nổ, gây thương vong. Bởi trong bình dù không còn chứa nhiên liệu nhưng khí vẫn chưa thoát hết. Muốn hàn, cắt, phải ngâm nước một thời gian, khi hàn cắt phải tạo các lỗ thoáng trước, đồng thời bơm nước vào bên trong để tránh tạo khoảng trống cho khí nén nổ khi gặp hơi nóng mỏ hàn. Đây là kiến thức cơ bản mà những người làm hàn xì cần phải biết” - Thượng tá Đỗ Anh Quyến, Phó trưởng CAQ Bắc Từ Liêm khuyến cáo.

Trở lại vụ nổ khí xảy ra ở quận Hoàng Mai, đối với khí nén sử dụng trong máy điều hòa nguy cơ cháy, nổ rất cao. Chỉ cần thao tác “sai một ly sẽ đi một dặm” khi hệ thống khí và điện thường nằm sát nhau. Việc xả khí đột ngột gặp tia lửa điện hoặc rò rỉ khí bất ngờ gặp nguồn lửa cũng sẽ trở thành hiểm họa. Đó là những lỗi trong lao động đều xuất phát từ sự chủ quan, thiếu kiến thức.

Ngoài ra, thu mua phế liệu hiện nay cũng chủ yếu phát triển một cách tự phát, phần lớn đều của tư nhân, kinh doanh nhỏ lẻ, nằm xen kẽ trong các khu dân cư. Phế liệu được thu mua có đủ các chủng loại như giấy, nilon, vỏ, ruột xe, sắt, thép, nhựa, tủ lạnh, tivi, máy giặt, bình gas đã qua sử dụng… nên luôn tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao.

Nơi xảy ra nổ khí thuộc Công ty điện lạnh Tùng Nga chuyên sửa chữa tủ lạnh, máy điều hòa tại phường Vĩnh Hưng, quận Hoàng Mai

Nâng cao ý thức phòng ngừa

Để hạn chế thương vong, an toàn sức khỏe cho người dân, Giám đốc CATP Hà Nội đã chỉ đạo Phòng Cảnh sát PCCC và CNCH cùng công an các quận, huyện chủ động các biện pháp, rà soát cơ sở thu mua đồng nát, phế liệu, cơ sở sữa chữa máy móc dùng máy nén khí, hàn xì tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức an toàn chống cháy, nổ. Theo đó, công an các quận, huyện đã chủ động tuyên truyền đến các điểm thu mua phế liệu, kho bãi phải được xây dựng tại một khu vực rộng, thông thoáng, tránh ở gần các cơ sở sản xuất lương thực, thực phẩm, bệnh viện, trường học, các nơi tập trung đông dân cư.

Phải tổ chức thực hiện nghiêm các quy định về an toàn PCCC, trong đó chú trọng quản lý chặt các loại hàng hóa dễ cháy nổ, các nguồn lửa, nguồn nhiệt, các thiết bị, dụng cụ sinh lửa, sinh nhiệt; đảm bảo điều kiện an toàn PCCC trong quá trình hoạt động.

Đặc biệt cần phân loại phế liệu có nguy cơ như các loại bình hình trụ kín, loại bình chứa dung dịch, sau đó mới xử lý theo quy trình. Ngoài ra cần đầu tư kinh phí xây dựng nhà xuởng, kho bãi đáp ứng yêu cầu an toàn về PCCC, trong đó bố trí hệ thống kỹ thuật an toàn, có tướng ngăn cháy, đảm bảo khoảng cách ngăn cháy lan. Xây dựng và tổ chức thực tập phương án PCCC tại cơ sở, lập đội PCCC tại chỗ và huấn luyện nghiệp vụ PCCC theo đúng quy định.

Phân loại, sắp xếp phế liệu thành từng lô, mỗi lô cách nhau 1,2m và cách tường 0,5m; cách trần và cách đèn 0,5m; có biện pháp bảo quản tốt đối với các loại phế liệu nguy hiểm như vỏ bình gas cũ, thùng chứa hóa chất, phế liệu chiến tranh… Lắp thiết bị bảo vệ (cầu chì, rơ le, Aptomat…) cho hệ thống điện và từng thiết bị điện tiêu thụ điện công suất lớn. Hệ thống điện trong khu vực để hàng hóa phải đảm bảo kín, đường dây dẫn điện phải đi trong ống ghen bảo vệ, bóng đèn điện phải được chụp kín bằng vật liệu không cháy, tủ điện, bảng điện phải được lắp đặt bên mái tường ngoài của kho bằng vật liệu không cháy. Thường xuyên tổ chức tự kiểm tra hệ thống điện.

Các cơ sở cũng cần định kỳ kiểm tra, bảo dưỡng các phương tiện PCCC được trang bị. Không bố trí phế liệu, vật dụng, phương tiện cản trở đường lối, cửa thoát nạn đặc biệt là trước cửa ra vào. Không sắp xếp hàng hóa, vật dụng che chắn, cản trở lối thoát nạn tại cầu thang, hành lang, ban công, đồ dùng sinh hoạt, hàng hóa, vật liệu dễ cháy phải được sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng, cách xa nơi phát sinh nguồn lửa, nguồn nhiệt ít nhất 0,5m. Không dự trữ xăng dầu, khí đốt, khí dễ cháy nổ và các chất lỏng dễ cháy ở trong nhà ở, khu vực để hàng hóa.

Phế liệu dễ cháy tuyệt đối không để gần nơi thờ cúng, khu vực bếp. Tuyệt đối không đốt hương, thờ cúng, đun nấu trong khu vực kho, nơi để hàng hóa. Khi đốt nến, thắp hương phải có người trông coi. Tắt các thiết bị điện không cần thiết và kiểm tra kỹ nơi đun nấu, nơi thờ cúng trước khi ra ngoài cũng như trước khi đi ngủ. Tổ chức tuyên truyền kiến thức về PCCC&CNCH đến toàn thể nhân viên, tổ chức huấn luyện kỹ năng chữa cháy cơ bản, kỹ năng thoát nạn khi có cháy, nổ xảy ra.

Không hút thuốc hoặc không đem vào nơi làm việc các vật dụng dễ cháy. Không hàn, cắt kim loại dưới mọi hình thức, đốt dây dẫn điện để lấy lõi đồng. Kho, bãi phế liệu phải có mái che tránh mưa, nắng bốc mùi ảnh hưởng đến môi trường xung quanh đảm bảo sức khỏe cho công nhân làm việc. Bố trí ít nhất 2 cửa đi thoát nạn, cửa thoát nạn mở ra phía ngoài nhà và không khóa, chèn, chặn cửa thoát nạn trong quá trình hoạt động.

Đối với cơ sở vừa là nơi ở, nơi kinh doanh phế liệu cần trang bị đèn chiếu sáng sự cố, bảng chỉ dẫn thoát nạn; các đèn chiếu sáng phải có thiết bị bảo vệ tránh tia lửa điện rơi vào vật liệu gây cháy; cầu dao, bảng điện phải đặt bên ngoài kho hàng và được ốp bảo vệ bằng vật liệu không cháy.

Cùng với đó, chủ cơ sở phải niêm yết bảng nội quy, tiêu lệnh PCCC, bảng cấm lửa, cấm hút thuốc, trang bị phương tiện PCCC tại chỗ theo quy định. Lắp đặt các thiết bị cảnh báo cháy sớm (hệ thống báo cháy tự động), trang bị đầy đủ phương tiện chữa cháy tại chỗ ban đầu (nước, chăn chiên, xẻng, xô cát, bình chữa cháy xách tay) để dập tắt đám cháy ngay từ khi cháy mới phát sinh; trang bị mặt nạ phòng độc, khăn mềm để phòng chống ngạt khói và chuẩn bị các dụng cụ phá dỡ thông thường (búa, kìm cộng lực, xà beng) để tạo lối thoát nạn khi có sự cố cháy xảy ra.