'Phòng thí nghiệm trên không' An-26KPA Kalibrovshchik độc nhất vô nhị bị phá hủy

Mục tiêu bị phá hủy trong cuộc tấn công mới đây bằng UAV cảm tử tại bán đảo Crimea không phải máy bay vận tải An-26 thông thường, đây là một chiếc An-26KPA Kalibrovshchik đặc biệt, được thiết kế để kiểm tra hoạt động của thiết bị vô tuyến sân bay.

Hiện tại Nga không có phương tiện nào thay thế cho chiếc máy bay nói trên, bởi vậy giới quan sát nhận định cuộc tấn công bằng máy bay không người lái cảm tử do Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) thực hiện đã gây ra thiệt hại rất lớn cho Moskva.

Theo ghi nhận, UAV cảm tử Ukraine đã tấn công chiếc An-26 mang số hiệu hiệu "54 Xanh" - được ghi trong cơ sở dữ liệu hàng không Nga là An-26KPA RF-46873 thuộc biên chế Hạm đội Biển Đen.

Về lịch sử, vào năm 1986, một chiếc máy bay An-26LL đã được chế tạo để kiểm tra hoạt động của thiết bị vô tuyến tại sân bay, do đặc thù nhiệm vụ, phương tiện còn có tên gọi An-26KPA "Kalibrovshchik - Máy hiệu chuẩn".

"Bộ não" của máy bay thiết bị KPA-ES "Standart" hoặc ASLK-75 "Standart-2R" dùng để kiểm tra hệ thống radio dẫn đường tầm ngắn (RSBN) và hệ thống tiếp cận hạ cánh tại sân bay. Khoang chở hàng được trang bị lại trở thành khu vực làm việc cho 2 nhân viên điều khiển.

An-26KPA được thiết kế để kiểm tra những thành phần sau: Hệ thống định vị tiếp cận chính xác; Thiết bị hệ thống hạ cánh OSP; Radar hạ cánh PRL; Đèn hiệu vô tuyến hệ thống dẫn đường tầm ngắn; Máy dò hướng vô tuyến tự động...

Bên cạnh đó là đánh giá việc Điều khiển đài phát thanh; Các trạm radar (sân bay, tuyến đường, chính và phụ); Viễn thông hàng không; Hệ thống thiết bị chiếu sáng sân bay.

Không chỉ có vậy, máy bay còn thực hành đánh giá hệ thống định vị vệ tinh, giám sát cất và hạ cánh, kiểm tra trường sóng trong dải tần số của các thiết bị hỗ trợ dẫn đường vô tuyến.

Tổng cộng khoảng 20 máy bay vận tải đã được hoán cải thành phiên bản An-26KPA, trong đó ít nhất 1 chiếc tiếp tục được sửa đổi thành phương tiện hiệu chuẩn cho hệ thống vô tuyến phòng không.

Việc kiểm tra định kỳ hệ thống vô tuyến tại sân bay được thực hiện một hoặc hai lần mỗi năm, chuyến bay thường diễn ra ở độ cao thấp, đôi khi trong điều kiện thời tiết xấu, vì vậy cần một phi công hạng nhất để chỉ huy phi hành đoàn An-26KPA.

Khí tài mà chiếc An-26KPA Kalibrovshchik mang theo liên tục được nâng cấp cùng với sự phát triển của hạ tầng sân bay. Năm 2006, Bộ Giao thông vận tải Nga đã cho phép máy bay vận hành với tổ hợp ASLK-N thế hệ mới.

Do việc sử dụng các thiết bị hiện đại hơn tại sân bay trong những năm gần đây, một số máy bay An-26KPA đã được nâng cấp. Tuy vậy chính người Nga đã thừa nhận chiếc phi cơ vừa bị phá hủy là phiên bản duy nhất, hiện tại chưa có phương tiện thay thế nào.

Hiện tại chưa có số liệu cụ thể về thương vong sau vụ việc trên, chỉ biết là một số kênh truyền thông Nga đã xác nhận thông tin về vụ mất máy bay thí nghiệm độc đáo của họ.

Nhưng căn cứ theo ghi nhận tại hiện trường thì đã có thương vong, đây có thể là thành viên phi hành đoàn, hoặc đại diện của văn phòng chỉ huy sân bay.

Việc chế tạo một chiếc An-26KPA mới bị xem là bất khả thi với Nga trong tình cảnh hiện nay vì số An-26 còn lại đã quá cũ để hoán cải, ngoài ra các lệnh cấm vận còn không cho họ nhập khẩu thiết bị cần thiết.

Việt Dũng