Phòng tránh biến chứng loét bàn chân, người bệnh đái tháo đường cần chăm sóc bàn chân như thế nào?

Nguy cơ tổn thương bàn chân ở người bệnh đái tháo đường

Trong số các biến chứng mạn tính của đái tháo đường thì loét bàn chân do đái tháo đường và cắt cụt chi là những nguyên nhân trực tiếp đe dọa sức khỏe và tâm lý của người bệnh đồng thời gây ảnh hưởng nặng nề đến gia đình bệnh nhân và toàn xã hội.

Theo thống kê, có 5 - 7% số người bệnh đái tháo đường có biến chứng loét bàn chân. Nguy cơ cắt cụt chi ở người bệnh đái tháo đường cao gấp 15-46 lần so với người bình thường. Tuy nhiên, ở người bệnh đái tháo đường, còn có những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc biến chứng bàn chân.

Nam giới có biến chứng đái tháo đường ở bàn chân nhiều hơn nữ giới. Ngoài ra, tuổi càng cao thì nguy cơ gặp biến chứng đái tháo đường như loét bàn chân càng cao. Nguy cơ có bàn chân đái tháo đường (loét, hoại tử) cao hơn ở những người bệnh mắc bệnh thời gian dài hơn. Những người bệnh không kiểm soát tốt đường máu có nguy cơ gặp các biến chứng bàn chân cao hơn. Người bệnh bị tăng cholesterol cũng có tỷ lệ có biến chứng đái tháo đường ở bàn chân cao hơn.

Những người bệnh có biến dạng bàn chân như chai chân, khớp xương cứng, móng quặp,… có nhiều nguy cơ gặp biến chứng bàn chân đái tháo đường hơn so với người bình thường.

Người bệnh đái tháo đường nếu có thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia cũng làm tăng nguy cơ có biến chứng bàn chân đái tháo đường. Lựa chọn giày dép không phù hợp như quá chật, cứng, rộng… cũng là một yếu tố nguy cơ có biến chứng đái tháo đường ở bàn chân do làm tăng nguy cơ có tổn thương vùng bàn chân.

Chăm sóc bàn chân ở người bệnh đái tháo đường. Ảnh: BVCC

Cách chăm sóc bàn chân ở người bệnh đái tháo đường

Các bác sĩ Bệnh viện Nội tiết Trung ương đưa ra lời khuyên, chăm sóc bàn chân ở người bệnh đái tháo đường là rất cần thiết. Nếu mắc bệnh đái tháo đường, bạn nên quy định một thời điểm cố định trong ngày để kiểm tra bàn chân. Thói quen kiểm tra bàn chân hằng ngày là một trong những điều quan trọng đầu tiên để chăm sóc bàn chân ở người bệnh đái tháo đường.

Hãy thực hiện công việc này ở nơi có đủ ánh sáng, quan sát kỹ bàn chân và các ngón chân; tìm ra các vết tổn thương dù nhỏ nhất như xước, rộp, thâm, chai chân… Nhờ đó, có thể kịp thời xử lý tốt nhất cho các vết thương, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm theo sau.

Người bệnh đái tháo đường cần vệ sinh chân sạch sẽ hằng ngày, cần rửa kỹ bàn chân và các kẽ ngón chân. Có thể dùng bọt biển hoặc khăn mềm để lau, rửa thật nhẹ nhàng. Tốt nhất nên sử dụng nước ấm và nếu dùng xà phòng thì nên chọn loại trung tính. Lưu ý không nên ngâm chân quá lâu (<5 phút).

Sau khi rửa sạch bàn chân, việc lau khô da bàn chân và kẽ ngón cũng rất quan trọng. Việc hành giúp tránh cho vi khuẩn có môi trường phù hợp để phát triển. Bạn có thể dùng kem dưỡng ẩm nếu da khô. Tuy nhiên, không nên bôi kem dưỡng ẩm vào các kẽ ngón chân.

Đối với người bệnh đái tháo đường, phòng tránh bỏng là một hành động quan trọng để chăm sóc bàn chân. Nên kiểm tra nhiệt độ nước trước khi tắm, rửa. Nhiệt độ nước phù hợp nhất là khoảng 40 độ C, không quá nóng, không quá lạnh.

Để chăm sóc bàn chân ở người bệnh đái tháo đường không thể không nhắc tới chăm sóc móng chân. Nên cắt móng thường xuyên, không nên để móng quá dài. Không sử dụng vật sắc, nhọn đào sâu dưới móng chân hoặc quanh da móng tránh gây tổn thương. Việc chọn tất và giày dép phù hợp là cần thiết để chăm sóc bàn chân ở người bệnh đái tháo đường.

Nhiều người bệnh đái tháo đường có biến chứng bàn chân do máu không lưu thông. Vì vậy, hãy luôn giữ cho máu được lưu thông tốt như một cách chăm sóc bàn chân ở người bệnh đái tháo đường.

Nếu có vết thương bàn chân của người đái tháo đường, cần nghỉ ngơi và bất động chi bằng dụng cụ khi có vết thương. Sử dụng gạc thấm nước muối sinh lý đắp vết thường 15 phút/lần mỗi 2 lần/ngày phòng bội nhiễm. Có thể bôi mỡ kháng sinh sau khi rửa sạch. Sử dụng gạc không dính để băng vết thương, có thể dùng gạc tẩm dầu mù u. Tránh dùng các chất khử trùng mạnh và thuốc tẩy rửa: Oxy già, cồn iod đặc,… Tiêm phòng uốn ván khi có tổn thương. Sử dụng kháng sinh toàn thân phòng bội nhiễm.

Các bác sĩ đưa ra khuyến cáo, nếu phát hiện bất thường hoặc tổn thương nghiêm trọng nên tới ngay các cơ sở y tế để gặp bác sĩ chuyên khoa. Khi đã phát hiện bị bệnh đái tháo đường cần phải tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa để ổn định đường huyết, không tự ý bỏ trị, không tự mua thuốc lá, thuốc nam để điều trị, có chế độ dinh dưỡng phù hợp và chế độ luyện tập thể dục, thể thao hợp lý…

T.Hằng