Phòng tránh loét do tì đè ở người cao tuổi

Loét do tì đè (hay loét áp lực, loét do ép) là tổn thương da và mô dưới da do áp lực kéo dài lên da.

Loét do tì đè xảy ra phổ biến ở những người phải nằm liệt giường, ngồi xe lăn, người không thể thay đổi tư thế của mình.

Những vùng da thường bị ảnh hưởng là những nơi có xương gần bề mặt da, như xương cụt, xương hông, gót chân và mắt cá chân. Loét do tì đè làm tăng chi phí điều trị, thời gian chăm sóc và còn là nguyên nhân tăng tỉ lệ tử vong.

Nhận biết sớm loét do tì đè

Loét do tì đè là một tổn thương của da và các mô dưới da, đặc trưng bởi một vùng mô bị hoại tử tạo thành vết thương không thể tự lành. Nguy cơ phát triển loét do tì đè liên quan trực tiếp đến việc bất động ở tư thế ngồi hoặc nằm gây chèn ép cục bộ và giảm cung cấp máu tại chỗ.

Các nguyên nhân, yếu tố

Da mỏng và khô, mất đi độ đàn hồi làm tăng nguy cơ bị tổn thương khi chịu áp lực liên tục.
Vận động hạn chế, không thể thay đổi tư thế thường xuyên.
Mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh tim mạch và suy dinh dưỡng.
Suy giảm tuần hoàn máu.

Các dấu hiệu nhận biết

Loét do tì đè thường bắt đầu bằng những biểu hiện nhẹ nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển nghiêm trọng hơn.

Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo sớm:

Da đỏ và không biến mất khi ấn: Đây là dấu hiệu đầu tiên của loét do tì đè, đặc biệt ở những vùng chịu áp lực cao như gót chân, mông, và xương cụt.
Da có cảm giác nóng hoặc lạnh bất thường: Da ở những vùng chịu áp lực có thể thay đổi nhiệt độ so với các vùng khác trên cơ thể.
Phồng rộp hoặc xuất hiện vết loét: Nếu không xử lý kịp thời, các vùng da này sẽ bị phồng rộp, sau đó hình thành vết loét sâu, gây đau đớn và dễ nhiễm trùng.

Dự phòng loét do tì đè ở người bệnh cao tuổi là việc hết sức quan trọng, đặc biệt ở những người bệnh hạn chế vận động. Ảnh minh họa

Dự phòng loét do tì đè

Dự phòng loét do tì đè ở người bệnh cao tuổi là việc hết sức quan trọng, đặc biệt ở những người bệnh hạn chế vận động. Việc phòng ngừa loét không chỉ là trách nhiệm của điều dưỡng mà cần có sự phối hợp đồng bộ giữa người bệnh, gia đình và các chuyên gia y tế.

Dưới đây là các biện pháp:

Thay đổi tư thế thường xuyên: cần được hỗ trợ thay đổi tư thế định kỳ, ít nhất mỗi 2 giờ đối với người nằm giường và mỗi 15 phút đối với người ngồi xe lăn. Ngoài ra, việc sử dụng các công cụ hỗ trợ như gối đỡ hoặc đệm lót dưới các vùng chịu áp lực lớn có thể giúp duy trì tư thế đúng và phân tán trọng lượng cơ thể, từ đó giảm nguy cơ loét.
Sử dụng đệm hỗ trợ: bao gồm đệm khí, đệm bọt nhớ, đệm nước hoặc đệm hơi. Đệm giảm áp lực giúp duy trì dòng máu lưu thông đến các vùng da nhạy cảm và ngăn ngừa tổn thương da do áp lực lâu dài.
Có thể giảm áp lực tì đè bằng cách: Nằm đầu cao 30 độ và thay đổi tư thế nằm 2 giờ/lần, tập vận động nếu có thể, sử dụng giường và ghế đẩy đặc biệt giúp giảm áp lực tì đè, duy trì áp lực dưới 32 mmHg.
Một chế độ ăn cân đối, giàu protein, vitamin C, vitamin E, kẽm và khoáng chất: là cần thiết để duy trì sức khỏe da và thúc đẩy quá trình lành vết thương. Bổ sung đầy đủ nước cũng là yếu tố không thể thiếu, giúp da duy trì độ ẩm và tránh tình trạng khô da.
Giữ cho da luôn sạch sẽ và khô ráo: là điều cần thiết để tránh tình trạng nhiễm trùng hoặc kích ứng. Vùng da bị ẩm ướt, nhất là ở những khu vực dễ bị mồ hôi hoặc tiểu tiện, sẽ làm tăng nguy cơ bị loét. Sử dụng các loại kem dưỡng ẩm cho da sẽ giúp tăng cường lớp bảo vệ tự nhiên, ngăn ngừa khô da và giảm nguy cơ loét. Ngoài ra, trong những trường hợp da đã có dấu hiệu tổn thương, các loại băng bảo vệ hoặc miếng dán giảm áp lực có thể được sử dụng để bảo vệ vùng da yếu.
Thực hiện các bài tập vận động nhẹ nhàng như co duỗi chân tay hoặc xoay cổ tay, cổ chân: sẽ giúp kích thích lưu thông máu, ngăn ngừa hiện tượng máu lưu thông kém ở các chi và vùng cơ thể tiếp xúc với mặt giường.

Bs. Hải Dương