Phỏng vấn chuyên gia: Giá năng lượng từ nay đến đầu năm 2024 sẽ ra sao?
Trong một cuộc phỏng vấn với Le Monde, ông Yann Dolbeau - kỹ sư tư vấn của công ty phần mềm quản lý năng lượng Enoptea (Pháp), đã bàn về những thay đổi gần đây trong vấn đề giá năng lượng ở thị trường Pháp và Liên minh Châu Âu.
Le Monde: Giá năng lượng đã giảm trong những tháng gần đây, nhưng nhìn chung vẫn cao hơn nhiều so với mặt bằng của năm 2021 hoặc năm 2019, đặc biệt là đối với khí đốt và điện. Kỹ sư có dự báo gì cho những tháng tới?
Ông Yann Dolbeau: Không ai nắm được "quả cầu tiên tri" cả, nhưng dự đoán giá tăng là một suy nghĩ hợp lý. Thậm chí giá sẽ còn tăng mạnh vào cuối năm, có khi là đạt đỉnh, vì thị trường có nhiều biến động tiềm ẩn và mạnh mẽ. Tình trạng hạ giá tạm thời trong ngắn hạn có thể được xem là để giảm phần bù rủi ro cho hợp đồng tương lai. Vì trong giai đoạn này, các nhà máy của EDF (Tập đoàn Điện lực Pháp) còn đang bảo dưỡng, còn kinh tế Trung Quốc thì không phục hồi tốt như mong đợi. Ngoài ra, hoạt động cung cấp LNG bằng đường thủy đã hoạt động trở lại và rất sôi động, như ta có thể thấy với 3 kho cảng LNG tại Pháp.
Le Monde: Vì sao mùa đông năm 2023-2024 lại đặc biệt phức tạp đối với Liên minh Châu Âu, và nhất là đối với Pháp?
Ông Yann Dolbeau: Là do vẫn chưa có quy định cải cách thị trường điện hoặc những quyết định cuối cùng về giá ARENH (42 euro hay 49,5 euro?) hoặc về mức trần (100 TWh hay 120 TWh?). Thêm nữa, người Pháp không chắc chắn về năng lực thực tế mà điện hạt nhân có thể đem lại. Bức tranh ngờ hoặc này phản ánh qua giá cả. Chúng ta cũng cần khí đốt để sản xuất điện. Tốc độ lấp đầy kho trữ, cũng như mức độ lưu trữ, là những yếu tố chính tác động đến giá cả. Ngoài ra, Pháp chắc chắn có thể lặp lại những nỗ lực đáng kể của năm trước cho mùa đông tới, nhưng họ sẽ không nhân đôi được nỗ lực.
Le Monde: Đâu là những yếu tố cơ bản và yếu tố chính để lý giải tình trạng giá cả leo thang?
Ông Yann Dolbeau: Ở Pháp, sự gia tăng chủ yếu liên quan đến chuỗi nhà máy điện hạt nhân, vốn không hoạt động ở mức tối ưu và rất dễ ngừng hoạt động, do xảy ra sự cố, hoặc do phải sửa chữa (lò phản ứng bị ăn mòn). Theo xác nhận của ASN (Cơ quan An toàn Hạt nhân Pháp) ngày 25/04/2023, kế hoạch tái khởi động lò của EDF sẽ giúp hạ giá bán buôn điện, nhưng vẫn còn nỗi lo ngại rằng kho trữ khí đốt sẽ không được lấp đầy, những lo ngại liên quan đến nguồn nước hiện nay (nhằm làm mát lò phản ứng hay để chạy turbine phát điện). Tất cả những yếu tố này tạo ra phần bù rủi ro, gây ảnh hưởng đến giá.
Le Monde: Đâu là đòn bẩy giúp hạn chế nguy cơ tăng giá trên toàn châu Âu và Pháp?
Ông Yann Dolbeau: Các đòn bẩy chính, là liệu châu Âu cho thấy được bao nhiêu phương tiện sản xuất năng lượng (nỗ lực lấp đầy kho trữ, từ đó phát sinh hợp đồng cung cấp khí đốt cho các nước châu Âu), là sự đảm bảo từ ASN và EDF về mức độ sản xuất của các nhà máy điện, là liệu giá ARENH có được ấn định, v.v. Bên cạnh hành vi của thị trường bán buôn, việc người tiêu dùng có khả năng nắm bắt và kiểm soát giá cả, thông qua dự đoán và mua hàng có chiến lược, dù có ở quy mô nào đi nữa, mới là đòn bẩy tốt nhất.
