Phủ Lý nâng cao chất lượng công tác hòa giải ở cơ sở

Năm 2018, thôn 5, xã Đinh Xá, thành phố Phủ Lý được sáp nhập từ xóm Xuôi và xóm Cát. Việc sáp nhập thôn, xóm mang lại một số khó khăn cho công tác hòa giải cơ sở về địa bàn hoạt động, kiện toàn con người cũng như bố trí phương án hoạt động. Mặt khác, đa phần hòa giải viên là những cán bộ thôn, xóm hiện kiêm nhiệm nhiều công việc, sau sáp nhập thôn, xóm khối lượng công việc tăng lên đã phần nào ảnh hưởng việc nâng cao chất lượng công tác hòa giải. Tuy đứng trước nhiều khó khăn, song kết quả hòa giải ở thôn 5 luôn đạt kết quả cao; nhiều năm liền tỷ lệ hòa giải thành đạt trên 90%. Từ năm 2023 đến nay, tổ hòa giải cơ sở thôn 5 đã tiến hành hòa giải thành 8/8 vụ việc (đạt tỷ lệ 100%), chủ yếu là các vụ việc về tranh chấp mốc giới, hôn nhân gia đình.

Tổ hòa giải thôn 5, xã Đinh Xá, thành phố Phủ Lý họp bàn giải pháp giải quyết vụ việc mới phát sinh trên địa bàn.

Điển hình như vụ việc đã diễn ra nhiều năm, đỉnh điểm là thời điểm cuối năm 2023, khi đa số người dân trong thôn đều có mong muốn cải tạo cảnh quan khu vực xung quanh giếng cổ và đình làng nhưng có một hộ dân đã lấn chiếm một phần diện tích (khoảng 15m2) để làm vườn cây ăn trái.

Mặc dù đã được cấp ủy, ban lãnh đạo thôn giải thích nhiều lần xong hộ dân trên vẫn kiên quyết không bàn giao lại phần đất đã lấn chiếm, có nhiều lời lẽ thiếu tôn trọng. Xác định tính chất phức tạp của vụ việc, có khả năng phát sinh khiếu kiện vượt cấp, tổ hòa giải đã họp bàn và triển khai áp dụng nhiều biện pháp hòa giải như: tiếp cận riêng với từng thành viên trong gia đình để tìm hiểu nguyên nhân sâu xa, lí do dẫn đến hành vi cố tình không trả lại mặt bằng đã lấn chiếm; phân tích rõ căn cứ pháp luật, quyền lợi, nghĩa vụ của hộ dân; thuyết phục bằng tình làng nghĩa xóm, đề cao yếu tố góp phần cải tạo cảnh quan môi trường chung của thôn…

Bằng nhiều biện pháp hòa giải “có lý, có tình”, đến tháng 1/2024, hộ dân đã đồng ý bàn giao hiện trạng mặt bằng đã lấn chiếm. Thôn đã nhanh chóng họp bàn và triển khai cải tạo cảnh quan môi trường, mang lại không gian sinh hoạt văn hóa chung cho cộng đồng, được nhân dân đồng tình, ủng hộ.

Theo ông Ngô Văn Tuấn, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ hòa giải thôn 5, trong thực tế có nhiều vụ việc trở nên phức tạp vì “lời qua tiếng lại” giữa các bên có mâu thuẫn, do đó trong quá trình hoạt động, cán bộ hòa giải phải luôn chú trọng phương pháp tiếp cận riêng; phân tích, thuyết phục các bên thỏa thuận theo pháp luật, đạo đức xã hội, phong tục tập quán địa phương, giữ gìn tình làng nghĩa xóm.

Đối với các vụ việc phức tạp, bản thân thành viên tổ hòa giải phải chủ động, làm tốt công tác xác minh, thu thập thông tin các bên có liên quan để thiết lập chứng cứ pháp lý. Đồng thời, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của các bên, tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp. Từ đó, định hướng, phân tích cho các bên hiểu những điểm mạnh, yếu của mình trên cơ sở pháp luật hiện hành để các bên tự lựa chọn phương án tối ưu khi giải quyết vụ việc.

Trên địa bàn thành phố Phủ Lý hiện có 827 hòa giải viên, 147 tổ hòa giải ở các phường, xã. Thời gian qua, UBND thành phố Phủ Lý luôn quan tâm nâng cao chất lượng công tác hòa giải ở cơ sở thông qua thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực: Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Luật Hòa giải ở cơ sở và các văn bản hướng dẫn thi hành; tham gia ý kiến đối với dự thảo kế hoạch triển khai Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024-2030”; thường xuyên rà soát, kiện toàn các tổ hòa giải ở cơ sở và đội ngũ hòa giải viên…

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Trưởng phòng Tư pháp thành phố Phủ Lý cho biết: Để công tác hòa giải ở cơ sở ngày càng phát huy hiệu quả, trong thời gian tới, Phòng Tư pháp tiếp tục tham mưu UBND thành phố chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tăng cường công tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật mới cho đội ngũ hòa giải viên, đặc biệt là các vấn đề thường xuyên phát sinh mâu thuẫn trong thực tiễn. Mặt khác, các ngành chức năng, chính quyền địa phương cần thường xuyên tiếp nhận, nắm bắt những khó khăn, vướng mắc của các tổ hòa giải để tư vấn, hướng dẫn các hòa giải viên tháo gỡ, giải quyết, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động hòa giải.

Công tác hòa giải ở cơ sở có vai trò quan trọng trong giữ gìn đoàn kết nội bộ nhân dân. Qua những kết quả đã đạt được ở thành phố Phủ Lý, có thể thấy, hòa giải ở cơ sở đang là một trong những giải pháp hữu hiệu trong đảm bảo an ninh trật tự, nâng cao tinh thần đoàn kết trong dân cư, hạn chế sự phát triển của mâu thuẫn, tránh dẫn đến những hành vi vi phạm pháp luật nguy hiểm xảy ra trong đời sống xã hội.

Nguyễn Khánh