Phục hồi nguyên bản tượng Trần Nguyên Hãn

Văn phòng UBND TP.HCM vừa có thông báo kết luận của Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi về công tác thiết kế tổng thể cảnh quan khu vực trước chợ Bến Thành và giao lộ đường Nguyễn Huệ - Lê Lợi. Chủ tịch UBND Thành phố thống nhất phương án đề xuất của Sở Quy hoạch - Kiến trúc về vị trí đặt tượng Trần Nguyên Hãn và tượng Quách Thị Trang tại khu vực quảng trường trước chợ Bến Thành. Đồng thời, chất liệu tượng được nghiên cứu thay thế bằng chất liệu bền vững hơn.

Ngoài ra, xung quanh khu vực đặt tượng sẽ có cây xanh tán lớn tạo bóng mát, hình dáng đẹp, phù hợp không gian cảnh quan khu vực.

Khu vực bùng binh trước Chợ Bến Thành với tượng Trần Nguyên Hãn và tượng Quách Thị Trang. Năm 2014 để thực hiện dự án xây dựng nhà ga Bến Thành, thuộc tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), TP.HCM có chủ trương di dời tượng Trần Nguyên Hãn về công viên Phú Lâm và tượng Quách Thị Trang về công viên Bách Tùng Diệp. Việc di dời thực hiện ngày 18.2.2017. Ảnh: T.A.T

Chủ tịch UBND TP.HCM cũng giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc phối hợp với đơn vị tư vấn thiết kế TA.Landscape Architecture tiếp tục triển khai hoàn thiện thiết kế chi tiết và thiết kế thi công, khái toán kinh phí thực hiện đầu tư xây dựng cảnh quan khu vực trước chợ Bến Thành và nút giao thông vòng xoay quanh đài phun nước tại giao lộ đường Nguyễn Huệ - Lê Lợi (bùng binh Cây Liễu cũ).

Giao quận 1 làm chủ đầu tư thực hiện công tác cải tạo cảnh quan khu vực trước chợ Bến Thành và nút giao thông vòng xoay đường Nguyễn Huệ - Lê Lợi, từ nguồn kinh phí xã hội hóa; báo cáo đề xuất kế hoạch thực hiện, hoàn thành cùng thời điểm với việc khánh thành tuyến metro số 1.

Các đơn vị được giao kễ trên hoàn thành và trình kế hoạch cho Thường trực UBND TP.HCM trước 15.9.

Năm 2014, tượng đài Trần Nguyên Hãn, Quách Thị Trang và vòng xoay trước chợ Bến Thành, những biểu tượng ở khu vực trung tâm TP.HCM, được di dời để phục vụ thi công nhà ga ngầm Bến Thành (tuyến metro số 1). Tượng Trần Nguyên Hãn trước đây có tạo hình dũng mãnh với cánh chim trên tay, ngay vòng xoay Quách Thị Trang trước cổng chợ Bến Thành. Bức tượng làm bằng xi măng, cùng với TP.HCM trải qua nhiều giai đoạn lịch sử.

Để giải phóng mặt bằng cho dự án metro số 1, tượng được dời về công viên Phú Lâm (quận 6). Sau 8 năm, tượng đã bị mục và xuống cấp cần được phục dựng mới...

* Trước đó, Sở Quy hoạch - Kiến trúc có văn bản 2499 gửi UBND TP.HCM báo cáo công tác thiết kế cảnh quan tổng thể khu vực trước chợ Bến Thành và giao lộ Nguyễn Huệ - Lê Lợi.

Văn bản cho biết, thực hiện Kết luận của Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi về công tác thiết kế cảnh quan và tái lập tuyến đường Lê Lợi, ý tưởng thiết kế đô thị và không gian ngầm khu vực nhà ga Bến Thành, công tác cải tạo chỉnh trang chợ Bến Thành, ngày 5.7 Sở Quy hoạch - Kiến trúc đã có báo cáo bước đầu về tiến độ đang khẩn trương thực hiện và đề xuất UBND TP.HCM chấp thuận giao Ban Quản lý đường sắt đô thị tái lập ở mức độ san lấp phẳng mặt bằng tại khu vực trước chợ Bến Thành (vòng xoay Quách Thị Trang hiện hữu);

Không thực hiện tái lập các phần khác như bó vỉa, bồn hoa, vòng xoay và tiểu đảo như hiện trạng trước đây, kèm cách vạch kẻ phân luồng giao thông phù hợp. Sau khi Sở hoàn thành thiết kế cảnh quan khu vực sẽ triển khai thi công theo phương án được UBND Thành phố chấp thuận.

Với 3 phương án được đề xuất, sau khi khảo sát, nghiên cứu, khái quát tổng hợp toàn bộ khu vực (tuyến đường Lê Lợi, ý tưởng thiết kế đô thị và không gian ngầm khu vực nhà ga Bến Thành, ý tưởng thiết kế công viên 23 tháng 9, phương án chỉnh trang chợ Bến Thành), định hướng theo quy hoạch của đồ án 930 ha, Sở Quy hoạch - Kiến trúc đã có phân tích đánh giá ưu nhược điểm từng phương án. Trong đó, phương án 1: Tái lập vòng xoay theo hiện trạng cũ; Phương án 2: Thực hiện theo định hướng quy hoạch của đồ án 930 ha; Phương án 3: Theo quy hoạch 930 ha (quảng trường trước chợ Bến Thành), có thiết kế lại cảnh quan phù hợp, điều chỉnh một số hướng tuyến giao thông.

Theo đánh giá của Sở Quy hoạch - Kiến trúc, phương án 3 là phù hợp và khả thi, từng bước thực thi theo đồ án quy hoạch được duyệt nhưng vẫn giữ được không gian văn hóa đặc trưng của thành phố.

Ngô Gia

Liên quan đến chỉ đạo ngày 30.5.2022 của UBND TP.HCM về việc xem xét tái lập khu vực bùng binh trước Chợ Bến Thành với tượng Trần Nguyên Hãn và tượng Quách Thị Trang, từ năm 2018, Người Đô Thị đã đăng tải nhiều bài viết của tác giả Phúc Tiến nhận diện những giá trị di sản, lịch sử của khu vực Chợ Bến Thành và đề nghị tại khu vực quảng trường trước Chợ Bến Thành cần kiên quyết dựng lại tượng đài Trần Nguyên Hãn và tượng Quách Thị Trang:

- Công viên quảng trường trước cửa Bắc của Chợ Bến Thành vào những năm 1940-1950 là chợ hoa Tết của Sài Gòn, trước khi dời về đường Nguyễn Huệ. Quảng trường thời Pháp mang tên Cuniac - một thị trưởng của Sài Gòn, sau năm 1955 đổi tên Diên Hồng.

Vào tháng 3.1950, một cuộc biểu tình lớn chống thực dân đế quốc đã diễn ra trước cổng Chợ. Vào cuối năm 1963, sau khi xảy ra sự kiện cô Quách Thị Trang bị bắn chết trong một cuộc biểu tình chống độc tài diễn ra tại đây, quảng trường được mang tên nữ sinh này. Từ năm 1966, công viên quảng trường có thêm tượng đài tướng Trần Nguyên Hãn - anh hùng chống quân Minh, tô điểm thêm nét lịch sử, hài hòa với khung cảnh thương mại... (Xem tại đây).

- Đề nghị Nhà nước công nhận không chỉ Chợ Bến Thành mà toàn bộ các khu phố chung quanh và quảng trường Quách Thị Trang là khu phố di sản văn hóa - lịch sử! Các nhà quy hoạch, các nhà đầu tư thay vì đập bỏ ký ức vàng của quá khứ, thay vì “sáng tạo” những khối nhà bê tông và sắt thép nặng nề hay hào nhoáng, hãy dành con tim và khối óc cho việc khám phá, giữ gìn và phát huy di sản hay đẹp của tiền nhân ngay trên vùng đất xưa thiêng liêng này... (Xem tại đây)

- Riêng công viên Quách Thị Trang, tượng đài Trần Nguyên Hãn cùng cây xanh và các công trình công cộng quanh các nhà ga metro, cầu trên bộ, cầu qua sông và kênh rạch, rất cần được tái lập hoặc tôn tạo, một cách hài hòa giữa truyền thống và hiện đại... Sau khi hoàn tất nhà ga metro, ở khu vực quảng trường phía trước Chợ Bến Thành, cần kiên quyết dựng lại tượng đài Trần Nguyên Hãn và tượng Quách Thị Trang... (Xem tại đây)