Phương pháp kê khai thu thuế cao gấp 7 lần, Bộ Tài chính đề xuất bỏ thuế khoán từ 2026

Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ dự án Luật Quản lý thuế (thay thế), để bổ sung vào chương trình lập pháp năm 2025. Trong đó, bộ này đề xuất xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán đối với hộ và cá nhân kinh doanh từ năm 2026. Thay vào đó, tất cả sẽ phải chuyển sang cơ chế tự khai, tự nộp thuế.

Bộ Tài chính giải thích việc duy trì thuế khoán đã không còn phù hợp với xu hướng minh bạch hóa quản lý thuế theo chuẩn mực quốc tế.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế. Số hộ kinh doanh ổn định là 2,2 triệu hộ. Tổng thuế thu từ khu vực này đạt gần 26.000 tỷ đồng trong năm 2024.

Đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế. Ảnh: Hồng Hạnh.

Mức thuế khoán bình quân của mỗi hộ kinh doanh hiện khoảng 672.000-700.000 đồng/tháng. Trong khi đó, mức thuế bình quân theo phương pháp kê khai là khoảng 4,6 triệu đồng một tháng, tức cao gấp gần 7 lần.

Đáng chú ý, hơn 4.000 hộ kinh doanh có doanh thu trên 10 tỷ đồng nhưng hơn một nửa vẫn nộp thuế khoán với mức thuế rất thấp, chỉ khoảng 0,4% doanh thu, trong khi hộ kê khai phải nộp thuế lên tới 25-30% doanh thu.

Bộ Tài chính đánh giá tình trạng trên là bất công nên đề xuất đổi mới phương pháp quản lý thuế với doanh nghiệp siêu nhỏ, gồm cả hộ, cá nhân kinh doanh.

Trước tình trạng trên, cơ quan này đã đề xuất đổi mới phương pháp quản lý thuế với doanh nghiệp siêu nhỏ, gồm cả hộ, cá nhân kinh doanh.

Theo đó, Bộ Tài chính nêu rõ sẽ xóa quy định khoán thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh và bổ sung quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp thuế theo phương pháp tính thuế trực tiếp (tỷ lệ % trên doanh thu) thống nhất với quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng và Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Theo đó, từ 1/1/2026, hình thức thuế khoán sẽ chính thức bị bãi bỏ để thay thế bằng phương pháp kê khai nhằm minh bạch hóa hoạt động kinh doanh và tăng hiệu quả quản lý thuế.

Bộ Tài chính đánh giá, việc chuyển đổi có thể gây khó khăn cho những mô hình siêu nhỏ như quán tạp hóa trong hẻm, quán cà phê vỉa hè, người bán hàng online, đặc biệt là các hộ do người dân tộc thiểu số, người già làm chủ với trình độ công nghệ hạn chế.

Nếu áp dụng sẽ có nguy cơ một số hộ kinh doanh nhỏ phải ngừng hoạt động do không đáp ứng được yêu cầu mới.

Song, việc thay đổi vẫn là cần thiết nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ, hạn chế thất thu ngân sách, đặc biệt đối với các hộ có doanh thu lớn nhưng trước đây nộp thuế thấp do áp dụng mức khoán cố định, đồng thời, mở ra cơ hội nâng tầm hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp.

Hồng Hạnh