Pietà - Kiệt tác điêu khắc đẹp nhất của Michelangelo

Michelangelo được coi là một trong những nghệ sĩ vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại. Tên tuổi của ông gắn liền với khái niệm “nhân kiệt” vì ông đã để lại những tác phẩm bất hủ trong lĩnh vực điêu khắc, hội họa, kiến trúc. Với bề dày và thành tựu nghệ thuật đa dạng, Michelangelo đã ghi dấu ấn không thể phai mờ trong sáng tạo nghệ thuật phương Tây ở đỉnh cao của thời kỳ Phục hưng.

https://dulich.petrotimes.vn/

Trong số những đứa con tinh thần của Michelangelo, Nhà nguyện Sistine ở thành Vatican có lẽ là nổi tiếng nhất, nhưng Pietà mới là kiệt tác đẹp nhất của ông, và đây cũng là tác phẩm duy nhất ông để lại chữ ký của mình.

https://dulich.petrotimes.vn/

Michelangelo đã thực hiện một số tác phẩm điêu khắc cho nhà Medici ở Florence, nhưng vào những năm 90 của thế kỷ 15, ông rời Florence để đến Venice và Bologna, sau đó ở lại Rome từ năm 1496 đến 1501. Năm 1497, Hồng y người Pháp Jean de Billheres đã giao cho Michelangelo một tác phẩm điêu khắc trong St. Peter's. Kết quả là sự ra đời của Pietà - một kiệt tác đưa sự nghiệp của Michelangelo lên đỉnh cao.

Michelangelo được coi là một trong những nghệ sĩ vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại. https://dulich.petrotimes.vn/

Cho đến nay, Pietà vẫn được đặt ở một vị trí trang trọng trong Vương cung thánh đường St. Peter’s Basilica ở Vatican, Ý. Mặc dù kích thước của kiệt tác này tương đối nhỏ so với toàn bộ không gian của thánh đường, nhưng vẻ đẹp, cảm xúc và thần thái của tác phẩm điêu khắc khiến người xem phải đắm chìm mình trong đó. Xuyên suốt Pietà là một tình cảm rất nhân văn và cao cả, vô cùng tự nhiên và gần gũi. Nhưng trên tất cả, Pietà toát lên một vẻ đẹp thần thánh mà chúng ta sẽ không tìm thấy ở bất kỳ tác phẩm nào khác cùng đề tài.

https://dulich.petrotimes.vn/

Nói về chất liệu, Michelangelo thừa nhận rằng viên đá cẩm thạch trắng Carrara mà ông sử dụng cho tác phẩm điêu khắc Pietà là viên đá đẹp nhất mà ông từng sử dụng trước đó. Đó là lý do tại sao Michelangelo “chăm sóc” Pietà tỉ mỉ hơn bất kỳ tác phẩm điêu khắc nào khác của ông.

Cấu trúc tổng thể của Pietà là hình kim tự tháp mang đến sự cân đối, hài hòa và đối xứng. Nó khiến người xem bị hút mắt vào khuôn mặt chứa đựng sự bình yên của Đức Mẹ Maria. Các đường nét được sử dụng trong tác phẩm khiến nó tràn đầy năng lượng và sức sống. Mái tóc của Chúa Jesus, những nếp gấp tinh tế trên chiếc váy của Mary cũng như làn da của hai người đã tạo nên vẻ đẹp tuyệt vời cho tác phẩm.

https://dulich.petrotimes.vn/

Trong tác phẩm này, người ta nhận ra rằng tỷ lệ cơ thể của Mary và Chúa Jesus không thực sự tương ứng với nhau một cách tự nhiên. Nói một cách chính xác, mặc dù đầu của Chúa Giêsu và Mẹ Maria có cùng kích thước, nhưng phần thân thì không. Cơ thể mẹ lớn hơn cơ thể của Chúa Giêsu, và do đó Pietà thiếu sự tương ứng giữa các cơ quan. Trong thời kỳ Phục hưng, các nghệ sĩ có xu hướng tuân theo tỷ lệ chính xác của cơ thể con người trong các bức tranh hoặc tác phẩm điêu khắc hoặc thậm chí làm cho tỷ lệ đó trở nên hoàn mỹ. Tuy nhiên, trong kiệt tác của mình, Michelangelo đã từ bỏ việc theo đuổi tỷ lệ chuẩn để mang đến cho tác phẩm điêu khắc của mình sự cân đối, hài hòa và hoàn chỉnh. Do đó, Pietà là sự kết hợp cân bằng giữa các nguyên tắc nghệ thuật với cảm quan của người xem.

Tuy nhiên, hàm ý của Pietà mới là thứ thực sự khiến tác phẩm điêu khắc này trở thành đỉnh cao của thời kỳ Phục hưng. Pietà mô tả Mary ôm xác Chúa Giêsu sau khi xác Ngài bị hạ xuống khỏi thập tự giá. Đây là một trong bảy sự kiện quan trọng trong cuộc đời của Mary, còn được gọi là bảy nỗi buồn của Mary. Vào thời điểm đó, chủ đề Đức Mẹ Maria ôm Chúa Giêsu trong vòng tay đã được thực hiện bởi các nhà điêu khắc ở Pháp, Đức, nhưng chưa thực sự được biết đến ở Ý. Ngoài ra, hình ảnh mà các nghệ sĩ thể hiện thường mô tả Đức Mẹ Maria trong nỗi đau và sự đau khổ mà Chúa Giêsu phải chịu đựng. Tuy nhiên, Michelangelo đã xây dựng một hình ảnh hoàn toàn khác trong tác phẩm của mình.

https://dulich.petrotimes.vn/

Ở trung tâm của tác phẩm điêu khắc, Mary xuất hiện với khuôn mặt trẻ trung. Khuôn mặt không có oán hận, không có đau đớn. Điều duy nhất hiện lên trên gương mặt cô ấy là sự bình yên và thuần khiết. Mẹ Maria đã chấp nhận cái chết của Chúa Giêsu một cách khoan dung.

https://dulich.petrotimes.vn/

Chúa Giêsu nằm trong lòng mẹ với khuôn mặt thanh thản, không biểu lộ sự đau khổ khi bị đóng đinh, chỉ có sự bình an khi Người đang ngủ mà thôi. Đức Maria không trực tiếp chạm vào xác Chúa Giêsu mà dùng khăn để nâng Chúa lên, cho thấy bản chất thần linh của thân xác. Tất cả đều thể hiện lòng từ bi và trí tuệ cao cả, vượt lên trên bất kỳ cảm xúc nào của con người.

https://dulich.petrotimes.vn/

Ở Ý thì Pietà là tên thông thường của chủ đề Mẹ Maria ôm Chúa Giêsu. Không ai biết nó xuất hiện khi nào, nhưng nó hoàn toàn khác với khái niệm về sự than thở của Đấng Christ mà các tác phẩm khác mô tả. Có thể Pietà chỉ nổi tiếng ở Ý sau khi tác phẩm của Michelangelo được xuất bản. Trong tiếng Anh, Pietà có nghĩa là “lòng thương hại” hay “lòng trắc ẩn”, nhưng nếu dịch chính xác từ văn hóa phương Tây sang văn hóa phương Đông, thì có lẽ chúng ta phải dịch Pietà là “lòng trắc ẩn”. “Từ bi” là khái niệm mà người xưa dùng để chỉ các vị thần phương Đông, gần gũi nhất với người Việt là Quán Thế Âm Bồ tát. “Từ bi” tương đương với khái niệm “tình yêu” trong các tôn giáo ở phương Tây, không phải là tình yêu nam nữ, mà là một khái niệm khác, tình yêu và lòng trắc ẩn đối với mọi thứ. Đây là một khái niệm mà bản thân các tôn giáo phương Tây không có từ ngữ riêng để diễn tả, mà phải dùng từ “tình yêu”, và vẫn còn bối rối khi giải thích nó.

https://dulich.petrotimes.vn/

Vì lòng từ bi, Chúa Giêsu đã gánh chịu tội lỗi và đau khổ cho con người. Vì lòng trắc ẩn, người ta không nhìn thấy vẻ đau khổ trên khuôn mặt của ngài khi xác ngài bị hạ xuống khỏi thánh giá. Cũng chính vì lòng nhân ái mà Maria không thấy đau đớn khi mình mất đi một đứa con thơ.

https://dulich.petrotimes.vn/

Chính vì hai chữ “từ bi” mà Pietà đã trở thành một tác phẩm điêu khắc hiếm hoi có thể diễn tả một cách hoàn mỹ nhất vẻ đẹp của Đức Mẹ mà ngôn ngữ phương Tây khó có thể chạm tới được. Đó là sự bất tử ở Pietà Michelangelo.

https://dulich.petrotimes.vn/

Thu Hường