Pleiku lạ lắm!

Và, rất có thể bạn được sinh ra, lớn lên ở Pleiku, có thời gian sống, làm việc tại Pleiku khá dài thì khẳng định như trên là điều dễ hiểu. Nhưng, Pleiku lạ lắm! Cả trong không gian địa lý, lịch sử-văn hóa và con người nơi đây.

Đơn vị hành chính phường nội đô có làng; ngoài phường có xã, trong xã có buôn làng. Cư dân ở xã chủ yếu sống bằng nghề nông, chăn nuôi gia súc, gia cầm; trồng cây công nghiệp, lúa nước, lúa rẫy. Bạn sẽ gặp lại con người nhà quê tưởng đã chìm khuất, trải nghiệm tâm hồn người dân quê nơi miền quê cùng hoạt cảnh quen thuộc diễn ra từ tinh mơ đến hoàng hôn bập bùng ánh lửa. Cánh đồng lúa dưới thung, vườn cà phê, hồ tiêu nghiêng theo đồi bát úp sắc màu thay áo, tưởng chừng thân quen mà mới lạ, bởi chính tâm hồn bạn luôn có sự thay đổi.

Minh họa: Huyền Trang

Pleiku lạ lắm! Lô nhô ẩn dụ vài tòa nhà cao cao, mấy con phố nghiêng nghiêng uốn lượn. Phố có Biển Hồ nước ngọt quanh năm trong xanh, núi thẳm viền quanh không hút quá tầm mắt. Biển Hồ gắn với bao nhiêu là huyền tích nên vẫn mang nét đẹp tự nhiên, tôn tạo mà không phá cách. Đến với Biển Hồ là bạn đến với huyền thoại về một tên làng tự ngàn xưa vọng lại, đến với ngút ngàn thông vi vút gió, lãng đãng sương, nhấp nhô bóng nắng, đến với những cần thủ mang dáng vẻ Lã Vọng, với thú tiêu dao cùng trời-mây-nước mặc ngoài kia phố xá ồn ào xe cộ.

Phố có núi Hàm Rồng không cao làm lá chắn từ cửa ngõ. Trên đỉnh núi, viền quanh núi thường có mây chùng, mây tỏa, mây buông dù ngày mưa hay nắng.

2. Pleiku chỉ 2 mùa mưa nắng cùng nhau. Nắng đi cùng với gió, hào phóng nắng, thênh thang gió. Hội hè sinh ra từ nắng gió. Vòng đời người lúc được sinh ra đến khi nằm xuống, còn dài hơn thế với bao nhiêu là lễ. Dịp lễ hội, nhịp chiêng ngân va vách núi, dài dọc không gian; vòng xoang mở rộng, bước chân rộn ràng trong nắng gió, quanh ánh lửa bập bùng đêm thâu, bao trùm lên buôn làng một không gian linh thánh, nhiệm màu.

Mưa. Lênh láng mưa, dầm dề mưa, ầm ào mưa. Nhưng dù mưa hay nắng vẫn nồng nàn, bao dung trong niềm hoan lạc lẫn ưu phiền, trắc trở và thong dong.

Như mưa đầu mùa, thỏa niềm mong đợi, tắm gội không gian, rửa trôi bụi bặm, thỏa khát muôn vật, cỏ cây khiến cho ta có cảm nhận đắm say và hoài niệm, dâng hiến và trách nhiệm. Và dù mưa dầm dề vẫn có ngày nắng đẹp rạng rỡ, tinh khôi như thể để sưởi ấm, để hong khô tất cả mọi thứ mà những ngày mưa mang đến. Sau mưa dầm dề có lúc đất trời nghi ngút sương giăng khói tỏa.

Mưa nắng thế đấy, thuộc về Tây Nguyên. Để rồi cho ai kia “chưa xa đã nhớ” giữa thực và mơ, ta thán và nuối tiếc, thích thú và ngậm ngùi.

3. Thêm đôi điều về ẩm thực Pleiku. Thức món “truyền thống” con cá dưới ao, con gà leo cây, thịt con heo đen thả rông, mớ rau tươi thu hái từ vườn nhà được bày bán nơi chợ làng, chợ xổm hay rong ruổi phố phường bởi những người phụ nữ tấm áo mặn mồ hôi, nước da hươm màu nắng gió, ánh mắt hiền khô trao lời chào mời chân chất.

Cư dân ở Pleiku đến từ khắp miền, điều kiện kinh tế phát triển, kéo theo sự “bung nở” hàng quán. Người quê gốc vùng miền nào thì thể hiện hàng quán của vùng miền ấy nên mới có bún bò Huế, phở Hà Nội, bún chả Hà Nội, bún cá Thái Bình, phở gia truyền Nam Định, bún chả cá Quy Nhơn, cháo lòng bánh hỏi Tam Quan, bánh xèo tôm đất Bình Định, mì Quảng... Tất nhiên, nâng lên tầm đặc sản, đầu bếp phải “chỉnh đốn”, cho phù hợp với số đông mà không mất đi nét riêng, cả chất lượng và thẩm mỹ. Thực khách đến đây không còn bó hẹp theo nghĩa “đồng hương” ăn món quê để tìm lại hương vị quê nhà đã xa lắm, chỉ còn đọng lại chút dư hương trong ký ức, mà còn thưởng thức món lạ ngon từ vùng miền khác để cảm nhận nét tinh tế, sắc thái riêng văn hóa ẩm thực mỗi vùng miền.

Bạn đã hiểu và thạo về Pleiku chưa?

NGUYỄN ĐÌNH PHÊ