Prometheus là gì mà khiến phương Tây phát sốt?

Hệ thống S-500.

Các nhà quan sát Nga và phương Tây đều ca ngợi Prometheus có lẽ là hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không tinh vi và mạnh mẽ nhất trên thế giới. Cùng đọc bài viết của tờ Izvestia để hiểu lý do tại sao.

Lực lượng Phòng thủ Nga sẽ nhận được sự tăng cường năng lực rất cần thiết trong năm nay trong bối cảnh cuộc chiến ủy nhiệm của NATO đang diễn ra ở Ukraine, bao gồm cả hệ thống phòng thủ tên lửa S-500 mới.

Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu cho biết hôm 23 tháng 4: "Năm nay, quân đội sẽ nhận được những đơn vị đầu tiên của hệ thống tên lửa phòng thủ S-500 thế hệ mới với hai phiên bản – hệ thống tên lửa phòng không tầm xa và hệ thống phòng thủ tên lửa".

Ngoài ra, ông Shoigu cho biết, các nhà sản xuất quốc phòng sẽ cung cấp các hệ thống S-400, S-300V4, Buk-M3, Tor-M2U mới và các hệ thống radar thế hệ mới chưa xác định, nhằm tăng cường lá chắn phòng không và chống tên lửa tích hợp của Nga.

Chịu trách nhiệm giữ cho không phận phía trên vùng đất lớn nhất trên Trái đất khỏi các mối đe dọa, lực lượng phòng không Nga sẽ cần mọi sự trợ giúp mà họ có thể nhận được trong những tháng tới.

Đặc biệt là sau khi Mỹ và Anh trong tuần này chuyển sang leo thang mạnh mẽ cuộc khủng hoảng Ukraine bằng cách phê duyệt hàng tỷ đô la hỗ trợ vũ khí mới, bao gồm tên lửa hành trình Storm Shadow và có thể là tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS.

S-500 Prometey (nghĩa đen là Prometheus - thần lửa Hy Lạp cổ đại) là hệ thống phòng không và phòng thủ tên lửa cơ động được tạo ra bởi Almaz-Antey của Nga. Để bắt đầu, hãy tìm hiểu các đặc điểm cơ bản của hệ thống:

- Hệ thống S-500 có tầm bắn lên tới 600 km và khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách lên tới 800 km.

- S-500 có thể đồng thời nhắm mục tiêu tới 10 mục tiêu đạn đạo siêu thanh bay với tốc độ lên tới 7 km/s.

- Nó cũng có thể tấn công các mục tiêu bay ở tốc độ siêu thanh (lên tới Mach 10, tương đương 12.348 km/giờ).

- Tầm bắn của S-500 đủ để vô hiệu hóa tên lửa, tàu vũ trụ và bệ vũ khí quỹ đạo của đối phương trong không gian ở quỹ đạo Trái đất thấp.

- Tên lửa đánh chặn của hệ thống cơ động trong chuyến bay và có các bộ phận radar độc lập trên tên lửa cho phép chúng thực hiện các cuộc tấn công động học.

- S-500 có thể được tích hợp vào một mạng lưới phòng không và phòng thủ tên lửa duy nhất cùng với S-400, S-300VM4, S-350 Vityaz và các hệ thống khác.

Lịch sử

Quá trình phát triển hệ thống tên lửa đất đối không tầm xa S-series thế hệ thứ năm của Almaz-Antey bắt đầu vào năm 2002, cùng năm Mỹ đơn phương rút khỏi Hiệp ước chống tên lửa đạn đạo với Nga và bắt đầu thử nghiệm các loại tên lửa này mới và khả năng tấn công quy ước hàng loạt.

Công việc phát triển ban đầu được biết là đã được thực hiện với mật danh Vlastelin (nghĩa là 'Chủ quyền' hoặc 'Chủ nhân').

Công việc thiết kế sơ bộ được hoàn thành vào năm 2011, với thiết bị nguyên mẫu được sản xuất từ năm 2013 để thử nghiệm và một loạt tên lửa mới dành riêng cho hệ thống được tạo ra vào năm 2014-2015.

Công việc phát triển được hoàn thành vào cuối những năm 2010, sau khi hệ thống này bắt đầu được quân đội thử nghiệm nghiêm ngặt.

Thành phần

Giống như các hệ thống khác cùng loại, S-500 không chỉ bao gồm các bệ phóng mà còn là một hệ sinh thái phức tạp, khó giải mã gồm các thiết bị đi kèm (có thể được kết hợp và kết hợp tùy theo nhu cầu) bao gồm một hoặc nhiều radar phát hiện mục tiêu, bộ đếm mục tiêu. Thiết bị gây nhiễu, trạm chỉ huy và một hoặc nhiều phương tiện nạp đạn.

Do S-500 được thiết kế để sử dụng ở tầm xa chống lại tên lửa, máy bay và tàu vũ trụ và hầu như không có tác dụng chống lại các mối đe dọa tầm ngắn, hệ thống này là mục tiêu có giá trị cao và lý tưởng nhất là luôn phải có Buk, Pantsir-S hoặc các hệ thống phòng không tầm ngắn khác bảo vệ.

Cấu hình của S-500 bao gồm:

- Nhiều phương tiện phóng 77P6 chứa tên lửa phòng không và tên lửa. Có thể dễ dàng phân biệt S-500 với S-400 và các phương tiện phóng thuộc dòng S khác nhờ trọng tải thùng phóng kép, thay vì thùng bốn ống phóng như thông thường.

- Xe đài chỉ huy 55K6MA hoặc 85Zh6-1/85Zh6-2.

- Radar quản lý chiến đấu và thu thập mục tiêu cảnh báo sớm 91N6A(M).

- Radar thu thập dữ liệu 96L6-1 và/hoặc radar mảng pha chủ động tấn công ABM 76T6/77T6.

- Radar dò độ cao di động 96L6 (tùy chọn).

- Hệ thống điều khiển phòng không và tên lửa tiên tiến 97L6 (tùy chọn).

- Cột tháp điều khiển di động đa năng 40V6MT (tùy chọn).

Tên lửa

Một thế hệ tên lửa phòng không và chống tên lửa mới được phát triển dành riêng cho S-500. Theo thông tin có sẵn công khai, tên lửa được hệ thống sử dụng bao gồm:

- Tên lửa đánh chặn 77N6-N và 77N6-N1 dùng cho mục đích phòng thủ tên lửa và chống vệ tinh/tàu vũ trụ. Được đưa vào sử dụng vào năm 2022. Được phát triển bởi MKB Fakel, một công ty con của Almaz-Antey với hơn 70 năm kinh nghiệm phát triển tên lửa đất đối không dẫn đường.

- Tên lửa phòng không 40N6M

Khả năng

Các nhà quan sát quân sự Nga và nước ngoài đều đồng ý rằng các đặc điểm được tuyên bố của S-500 khiến nó trở thành hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không phức tạp nhất thế giới, không thể chối cãi - và có khả năng sẽ không có hệ thống tương tự trong nhiều năm tới.

"S-500 là một tổ hợp robot. Ở chế độ tự động và với các yếu tố trí tuệ nhân tạo, nó có thể xác định loại mục tiêu, phân biệt bạn và thù, chọn mục tiêu nguy hiểm nhất, chọn loại tên lửa cần thiết để tăng hiệu quả tấn công.

Tất cả điều này được thực hiện dưới sự kiểm soát của người điều khiển, nhưng có thể diễn ra ở chế độ hoàn toàn thủ công khi mỗi chức năng được người điều khiển thực hiện hoặc ở chế độ tự động", chuyên gia quân sự Nga Yury Knutov viết trong bài phân tích về Prometheus.

Chuyên gia quốc phòng Nga Alexander Khrolenko tin rằng S-500 là một công cụ quan trọng trong chiếc ô phòng không và tên lửa ngày càng dày đặc của Nga, có thể giúp bảo vệ toàn bộ chủ thể khỏi sự tấn công của kẻ thù.

"S-500 có thể là tổ hợp dẫn đầu cùng với tổ hợp S-400, S-350 Vityaz, S-300 và Pantsir. Và giá trị lớn nhất của S-500, với khả năng chống tên lửa, là nó có thể được triển khai trước tiên để bao phủ các thành phố cũng như các cơ sở hành chính và quân sự quan trọng nhất.

Là một phần của chương trình vũ khí nhà nước kéo dài đến năm 2025, chúng tôi có kế hoạch mua 5 tổ hợp S-500 để kết hợp với hệ thống phòng thủ tên lửa A-135 đang hoạt động ở miền trung nước Nga. Trong tương lai, S-500 trên mặt đất có thể có phiên bản dành cho tàu chiến", nhà quan sát nói thêm.

Theo khái niệm 'Đòn tấn công nhanh chóng toàn cầu', Mỹ có thể bắn tới 6.000 tên lửa hành trình Tomahawk nhằm vào mục tiêu quốc gia của kẻ thù chỉ trong một loạt đạn. Trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự với Nga, khái niệm này có ý nghĩa thực tế rất lớn.

Nếu Lầu Năm Góc và NATO bất ngờ sử dụng tên lửa hành trình và ICBM nhằm vào lãnh thổ Liên bang Nga sẽ bị các hệ thống phòng không và tên lửa đánh chặn và làm chệch hướng. Đồng thời, việc trả đũa kẻ xâm lược bằng tên lửa siêu thanh, hành trình và tên lửa liên lục địa sẽ diễn ra", chuyên gia Khrolenko nói.

Theo Khrolenko, ở đây, S-500 đóng vai trò là thành phần chính của lá chắn phòng thủ của Nga và là bước đột phá công nghệ mới ở quy mô vũ trụ.

Các nhà quan sát phương Tây đồng ý, với một phân tích của Tạp chí Military Watch vào năm 2022 gọi S-500 là vũ khí giúp lực lượng phòng thủ Nga tăng gấp bội sức mạnh, nâng cao khả năng tiêu diệt cả các mối đe dọa tên lửa và trên không gian cũng như máy bay quân sự thế hệ thứ năm như F-22 và F-35 (mà S-400 cũng có thể nhắm mục tiêu).

Chuyên gia Knutov nói rằng để Mỹ có được khả năng tương tự như S-500, các kỹ sư của nước này sẽ cần phải kết hợp và sau đó nâng cấp một số hệ thống hiện có.

"Để tổ hợp phòng thủ hoạt động tốt trước các mục tiêu trên không và đạn đạo, người Mỹ cần kết hợp tổ hợp Aegis Ashore trên mặt đất với hệ thống tên lửa Patriot hoặc tổ hợp THAAD với tổ hợp Patriot.

Điều này sẽ tốn kém và không hiệu quả, đặc biệt vì THAAD chỉ hoạt động ở một số khu vực phòng thủ nhất định. Để thay đổi khu vực bắn, cần phải dỡ bỏ và triển khai lại trạm theo hướng mong muốn", ông nói.

Mặt khác, S-500 có khả năng triển khai nhanh chóng và sẵn sàng sử dụng trong vài phút và rời đi nhanh chóng để tránh bị phát hiện và tấn công sau khi phóng tên lửa. Bên cạnh đó, tầm bắn 600 km của S-500 cao gấp ba lần khả năng của THAAD.

Clip tốc độ kinh ngạc của tên lửa S-500.

Kiên Bùi