'Quả ngọt' từ dự án khoa học và công nghệ

THỔ NHƯỠNG VÀ KHÍ HẬU PHÙ HỢP

5 năm trước, khi giá hồ tiêu liên tục sụt giảm, cây bệnh, sản lượng kém, gia đình ông Phan Văn Phó ở ấp Phú Thành, xã Thanh Phú, thị xã Bình Long đã chuyển đổi gần 1 ha đất trồng tiêu qua trồng sầu riêng. Đang loay hoay trong lựa chọn giống, cùng phương pháp kỹ thuật, ông Phó may mắn được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã Bình Long chọn làm mô hình điểm thực hiện “Chuyển đổi cây trồng từ vườn tiêu già cỗi, năng suất kém, hiệu quả kinh tế thấp sang trồng cây sầu riêng Dona”, là loại sầu riêng cơm vàng hạt lép. Trung tâm đã hỗ trợ gia đình ông Phó 150 cây sầu riêng Dona và kỹ thuật tưới nước tự động.

Cán bộ, nhân viên Công ty cổ phần Phát triển Công nghệ sinh học Dona - Techno giới thiệu về giống sầu riêng Dona tại vườn ươm của công ty

Nhờ “mát tay” cộng với thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp, ứng dụng công nghệ cao trong canh tác, sau 4 năm, cây sầu riêng Dona của hộ ông Phó đã cho trái bói, năm tiếp theo, cây to, tán rộng, năng suất tăng. Chia sẻ về kinh nghiệm trồng sầu riêng Dona cơm vàng hạt lép, ông Phó cho biết, ngay từ khi trồng, ông đã dành nhiều thời gian nghiên cứu làm đúng quy trình kỹ thuật trồng và tuân thủ hướng dẫn của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã như đánh mã số, có sổ theo dõi, số hóa quy trình canh tác để cây được chăm sóc từ thân đến trái. Khi chăm sóc cây nên sử dụng kết hợp phân hữu cơ và phân hóa học phù hợp. Vì vậy, ngay cả khi cây đang dồn sức nuôi trái, vườn sầu riêng Dona của gia đình ông vẫn xanh mướt, cây khỏe. “Ban đầu mới trồng chưa có kinh nghiệm nên tôi rất lo, tuy nhiên sau khi được Công ty cổ phần Phát triển Công nghệ sinh học Dona - Techno (Long Khánh - Đồng Nai) và Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã hướng dẫn tận tình, áp dụng công nghệ tưới nước và châm phân tự động, cây ngày càng phát triển tốt, cho năng suất cao, tôi mừng lắm” - ông Phó cho biết.

Theo kỹ sư Nguyễn Văn Thanh Hoàng, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã Bình Long, sau thời gian canh tác, giống sầu riêng Dona đã chứng minh được tính vượt trội so với các giống địa phương như khả năng thích ứng, sinh trưởng tốt, tán cây hình tháp, lá thuôn dài, màu xanh đậm bóng; giống ghép được chăm sóc tốt nhanh cho trái, năng suất cao, ổn định, có giá trị thương phẩm. Trong khi một số giống sầu riêng khác chưa có quy trình canh tác, nông dân trồng chủ yếu dựa theo khuyến cáo của các cửa hàng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nên chưa thống nhất, riêng giống sầu riêng Dona có quy trình cụ thể và được chuyển giao tới người dân nên rất thuận lợi trong chăm sóc.

CANH TÁC SẦU RIÊNG BỀN VỮNG

Ông Nguyễn Văn Tưởng, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã Bình Long cho biết, sầu riêng là cây lâu năm, muốn có năng suất cao, trái ngon, bán được giá thì đầu tiên phải chọn được giống tốt. Song song đó, người trồng phải áp dụng đồng bộ các biện pháp khoa học, xử lý đất và các loại nấm, sâu bệnh… Phải hiểu rõ đặc tính sinh lý cùng sự phát triển của cây, khi nào cần bón phân, tưới nước và siết nước, cũng như liều lượng dinh dưỡng bao nhiêu, lượng nước tưới như thế nào cho phù hợp, bởi ở từng thời điểm phát triển, cây sầu riêng có nhu cầu dinh dưỡng và cách chăm sóc khác nhau.

Kỹ sư Trần Quốc Khanh (bìa phải), Công ty cổ phần Phát triển Công nghệ sinh học Dona - Techno tư vấn về giống sầu riêng Dona

sinh trưởng, phát triển phù hợp của cây sầu riêng Dona trên đất Bình Long, sự cần thiết phải xây dựng mô hình điểm để chuyển giao cho nông dân, năm 2019, Phòng Kinh tế thị xã Bình Long và Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã đã đăng ký với Sở Khoa học và Công nghệ thực hiện dự án “Chuyển đổi cây trồng kết hợp ứng dụng công nghệ cao trong canh tác cây sầu riêng Dona”. Dự án đã được hội đồng tư vấn đánh giá nghiệm thu vào tháng 1-2023. Hiện dự án đang được chuyển giao, nhân rộng cho nông dân thực hiện.

Tại thị xã Bình Long, có 2 mô hình điểm trồng sầu riêng Dona được Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã triển khai, qua 5 năm, vườn cây phát triển tốt, bắt đầu vào giai đoạn kinh doanh. Ngoài ra, cũng có nhiều hộ trồng giống sầu riêng này đang phát triển tốt. Ông Nguyễn Hồng Sơn, Tổ trưởng Tổ hợp tác sầu riêng Thanh Phú, xã Thanh Phú cho biết, trong tổ có 4 hộ trồng sầu riêng Dona đều cho năng suất rất cao, trái to đều, cơm vàng, hạt lép, chất lượng hơn các giống sầu riêng khác.

Để giúp người dân canh tác sầu riêng bền vững, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp thị xã phối hợp với Công ty cổ phần Phát triển Công nghệ sinh học Dona - Techno đã tổ chức tập huấn quy trình canh tác cho gần 100 hội viên nông dân 6 xã, phường của thị xã Bình Long. Các học viên được kỹ sư chuyển giao quy trình canh tác từ giai đoạn kiến thiết, nuôi bông, nuôi trái đến thu hoạch. Việc phòng trị bệnh chảy mủ thân, vàng lá, thối rễ, chết ngọn, thối lá, héo lá, thối trái... được thực hiện bằng thuốc bảo vệ thực vật Agri-Fos 400SL do công ty sản xuất, theo tiêu chuẩn thân thiện với môi trường, không tồn dư chất độc hại trong nông sản. Công ty cũng hướng dẫn nông dân cách quản lý cây bằng mã số; bộ sản phẩm trung vi lượng được sản xuất bằng công nghệ Gaba và công nghệ vi phân tử giúp cây sầu riêng hấp thụ và chuyển hóa nhanh.

LỰA CHỌN GIỐNG SẦU RIÊNG DONA

Giống sầu riêng Dona được Công ty cổ phần Phát triển Công nghệ sinh học Dona - Techno ghép nhân giống từ năm 1997. Đến năm 2005, giống sầu riêng Dona được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố chính thức giống cây trồng mới, đưa vào danh mục giống cây trồng được phép kinh doanh. Sau thời gian đưa vào canh tác đã chứng minh được tính vượt trội, như có thể trồng trên đất bạc màu, đất phèn nếu cải tạo đất tốt. Cây sinh trưởng tốt, nếu được chăm sóc đúng quy trình trái sẽ đạt từ 4-10kg/trái, năng suất từ 40-45 tấn/ha. Hiện giống sầu riêng Dona được bảo hộ tại Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, được cấp chứng nhận bảo hộ thương hiệu ở nhiều nước trên thế giới.

Ông Nguyễn Quốc Luật, Giám đốc Công ty cổ phần Phát triển công nghệ sinh học Dona - Techno cho biết, giống sầu riêng Dona được bảo hộ tại Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ, đã được cấp chứng nhận bảo hộ thương hiệu ở nhiều nước trên thế giới

Để sầu riêng Dona phát triển bền vững, hiệu quả, phù hợp định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty cổ phần Phát triển Công nghệ sinh học Dona - Techno có 2 khu vực thuần dưỡng giống đầu dòng, 1 vườn ươm ghép, 1 năm cung cấp cho thị trường từ 50-60 ngàn cây giống đạt chất lượng. Công ty nhân giống bằng cách ghép mầm khi cây còn nhỏ nhằm tạo sự đồng bộ giữa gốc ghép và chồi ghép, cây có bộ rễ khỏe, chống ngã đổ và kéo dài tuổi thọ như các cây mọc từ hạt. Hiện giống sầu riêng này được người dân ở nhiều tỉnh, thành trồng phổ biến.

Giống là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định năng suất, chất lượng cây trồng nên chất lượng cây giống đóng vai trò quan trọng để sản phẩm tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Do vậy, các chuyên gia khuyến cáo nông dân cần lựa chọn cây giống uy tín, được cơ quan, sở, ngành liên quan xác nhận để canh tác bền vững, chất lượng. Việc chuyển đổi giống cây trồng kết hợp ứng dụng công nghệ cao trong canh tác cây sầu riêng Dona sẽ giúp người dân nâng cao thu nhập trên cùng một đơn vị diện tích.

Hiền Lương