Quái điểu Phúc Kiến: Mảnh ghép quan trọng trong hành trình tiến hóa của loài chim

Hóa thạch hiếm hoi từ kỷ Jura

Theo Sci-News, nhóm nghiên cứu khai quật được hóa thạch của hai loài chim tiền sử tại huyện Trịnh Hòa, Phúc Kiến. Trong đó, Baminornis zhenghensis gây chú ý đặc biệt bởi đây là loài chim đuôi ngắn cổ xưa nhất từng được ghi nhận.

Quái điểu Baminornis zhenghensis trong hình ảnh được phục dựng, các phần xương được đánh dấu là các hóa thạch được tìm thấy ở Phúc Kiến - Trung Quốc - Ảnh: Chuang Zhao

Trước đây, Archaeopteryx - một loài có cánh lông vũ nhưng mang nhiều đặc điểm của khủng long - là hóa thạch chim kỷ Jura duy nhất được công nhận rộng rãi. Tuy nhiên, Archaeopteryx vẫn có đuôi dài giống bò sát, khác biệt hoàn toàn so với các loài chim hiện đại. Vì vậy, nhiều nhà khoa học cho rằng nó có thể là một dạng khủng long biết bay hơn là một loài chim thực thụ.

Baminornis zhenghensis: Loài chim đầu tiên thực sự thoát khỏi cái bóng khủng long

Điểm đặc biệt của Baminornis zhenghensis là nó sở hữu pygostyle – một cấu trúc xương đuôi ngắn gọn, đặc trưng của chim hiện đại. Trước đây, bằng chứng cổ xưa nhất về chim đuôi ngắn chỉ có từ đầu kỷ Phấn Trắng (cách đây khoảng 125 triệu năm). Nhưng với phát hiện mới này, thời điểm xuất hiện của đặc điểm tiến hóa quan trọng này đã được đẩy lùi sớm hơn ít nhất 20 triệu năm.

Điều đó cũng có nghĩa rằng Baminornis zhenghensis là loài chim đầu tiên thực sự tách biệt khỏi tổ tiên khủng long, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử tiến hóa của chúng.

Bí ẩn từ hóa thạch thứ hai

Bên cạnh Baminornis zhenghensis, các nhà khoa học còn phát hiện một hóa thạch khác, tuy nhiên, phần còn lại của nó rất ít ỏi – chỉ bao gồm một xương đòn. Hóa thạch này có thể thuộc về một loài chim thuộc nhóm Ornithuromorpha, nhóm chim phát triển mạnh mẽ vào kỷ Phấn Trắng và là tổ tiên trực tiếp của hầu hết các loài chim hiện nay.

Một phát hiện mang tính đột phá

Theo Giáo sư Min Wang từ Viện Cổ sinh vật học Động vật có xương sống và Cổ nhân chủng học (Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc), phát hiện này không chỉ giúp làm sáng tỏ lịch sử tiến hóa của loài chim mà còn cho thấy sự chuyển đổi từ khủng long sang chim diễn ra sớm hơn rất nhiều so với suy nghĩ trước đây.

Sự tồn tại của Baminornis zhenghensis tại kỷ Jura đã lấp đầy khoảng trống trong hồ sơ hóa thạch và mang đến một góc nhìn mới về sự đa dạng sinh học thời kỳ đầu của loài chim. Đây chắc chắn là một trong những phát hiện quan trọng nhất về lịch sử tiến hóa của chim trong những năm gần đây.

Như Ý (t/h)