'Quái vật' phòng không Mỹ phát triển riêng cho Kiev

Tên lửa không đối không lỗi thời AIM-7 Sparrow sẽ được Mỹ tích hợp vào nền tảng Buk thời Liên Xô.

Quân đội Ukraine đang thiếu hụt nghiêm trọng hệ thống phòng không. Điều này là do lực lượng Nga sử dụng máy bay không người lái cảm tử Lancet tầm xa và việc Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga triển khai bom lượn dẫn đường chính xác, khiến lực lượng phòng không tiền tuyến của Ukraine giảm đi đáng kể.

Để bảo vệ bộ binh và thiết bị, Kiev đã buộc phải di chuyển các hệ thống phòng không của mình đến gần mặt trận hơn, nơi chúng có thể trở thành nạn nhân của các máy bay không người lái giá rẻ của Nga.

Do đó, yêu cầu của Kiev về hệ thống phòng không tiên tiến từ các nước bảo trợ phương Tây ngày càng trở nên cấp thiết. Và cuộc xung đột vũ trang nổ ra ở Trung Đông đã làm trầm trọng thêm vấn đề.

Israel đã yêu cầu sự giúp đỡ từ Mỹ trong ngày đầu tiên xung đột. Lầu Năm Góc đang đứng trước một tình thế tiến thoái lưỡng nan - liệu Israel hay Ukraine xứng đáng nhận được sự hỗ trợ hơn.

Những lời lẽ khoa trương mới nhất cho thấy Washington có xu hướng giúp đỡ Tel Aviv nhiều hơn, trong khi Ukraine đang phải tìm kiếm những gì còn sót lại.

Những 'quái vật' cũ cho tiền tuyến

Tiếp tục chương trình FrankenSAM (từ ghép của Frankenstein và SAM [tên lửa đất đối không]). Kế hoạch này bao gồm việc phát triển và sản xuất các hệ thống phòng không cải tiến sử dụng các linh kiện và vật liệu từ kho dự trữ của Ukraine, Mỹ và đồng minh.

Các tên lửa phòng không cũ đã ngừng hoạt động sẽ được tái sử dụng làm đạn dược cho những 'chimera' (quái vật trong thần thoại Hy Lạp) này.

Theo một hãng thông tấn quốc tế lớn, Bộ Quốc phòng Mỹ tin rằng cách tiếp cận này sẽ nhanh chóng cung cấp cho Lực lượng Vũ trang Ukraine một số khả năng phòng không rất cần thiết. Điều này sẽ giúp quân đội Ukraine chuẩn bị cho chiến dịch mùa đông.

Bằng cách này, Washington hy vọng sẽ đạt được ba mục tiêu cùng một lúc: sẽ cung cấp cho ngành công nghiệp quốc phòng của mình các đơn đặt hàng FrankenSAM, loại bỏ chất nổ lỗi thời và thể hiện "sự ủng hộ với đối tác của mình" với thế giới.

Tên lửa kỳ cựu thời Reagan

Theo tờ Popular Mechanics, Lầu Năm Góc đang thực hiện ba dự án thuộc chương trình FrankenSAM. Theo nguồn tin của hãng thông tấn này, giai đoạn đầu tiên gần như đã hoàn thành: Ukraine ban đầu sẽ nhận được hệ thống phòng không tầm ngắn trên mặt đất với tên lửa AIM-9M Sidewinder.

Không đi sâu vào chi tiết, nguồn tin giải thích rằng khung gầm, bệ phóng, radar và các thiết bị khác cho hệ thống sẽ do Mỹ và các đồng minh cung cấp. Vũ khí này sẽ giúp đáp ứng nhu cầu phòng không quan trọng của Kiev và giải quyết các vấn đề liên quan.

Washington tuyên bố chuyển giao tên lửa Sidewinder vào tháng 8, sau khi công bố gói viện trợ quân sự mới nhất lúc bấy giờ. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi lớn bởi tên lửa này thuộc loại không đối không.

Các máy bay chiến đấu Ukraine vẫn còn trong biên chế không có khả năng khai hỏa nếu không có những sửa đổi đáng kể đối với hệ thống điện tử trên máy bay và những chiếc F-16 đầu tiên cho lực lượng vũ trang Ukraine dự kiến sẽ phải sớm nhất là cho đến mùa xuân năm sau.

Ngoài ra, Sidewinder chỉ phát huy hiệu quả ở tầm ngắn, trong khi phi công Nga lại thích tác chiến ở tầm xa. Tin tức về việc sửa đổi những tên lửa này để sử dụng trên mặt đất đã làm sáng tỏ tình hình.

AIM-9 Sidewinder là ông tổ của hệ thống vũ khí được đưa vào sản xuất từ năm 1956 và đã trải qua nhiều lần nâng cấp trong những năm qua.

Phiên bản phòng không tầm ngắn sắp ra mắt của hệ thống này sẽ được trang bị biến thể 9M, được giới thiệu vào năm 1983 và được sử dụng tích cực trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc. Thời kỳ sản xuất rộng rãi nhất trùng với những năm diễn ra cuộc xung đột này.

Vào đầu những năm 2000, bản sửa đổi này được thay thế bằng AIM-9X tiên tiến hơn, với các biến thể AIM-9M thời Tổng thống Reagan được cất giữ. Không biết những tên lửa 30 năm tuổi này sẽ có hiệu quả như thế nào trước máy bay hiện đại của Nga nhưng thực tế là Mỹ có đủ số đạn này để cung cấp cho Ukraine trong nhiều tháng.

Buk được Mỹ hóa

Sản phẩm thứ hai của dự án FrankenSAM sẽ là hệ thống phòng không dựa trên các phiên bản đầu tiên của hệ thống tên lửa Buk của Liên Xô.

Người Mỹ có kế hoạch hiện đại hóa kho hệ thống này còn lại của Ukraine để trang bị cho các tên lửa không đối không AIM-7 Sparrow đã lỗi thời, cũng được giới thiệu vào năm 1956.

Không giống như AIM-9, AIM-7 Sparrow là tên lửa phòng không tầm trung có khả năng tấn công các mục tiêu ở khoảng cách từ 20 đến 25 km. Tên lửa Buk ban đầu có tầm bắn xa hơn nhiều nhưng có vẻ như Ukraine gần như không còn tên lửa nào.

Được biết, Buk sẽ được sửa đổi để sử dụng biến thể tên lửa RIM-7 Sea Sparrow dành cho tàu chiến. Có vẻ như việc điều chỉnh phiên bản hải quân cho các vụ phóng trên đất liền dễ dàng hơn so với phiên bản trên không.

Khó có khả năng kho vũ khí của Mỹ như Sparrow đã trở nên đáng tin cậy hơn một cách kỳ diệu trong 11 năm qua. Cũng không rõ liệu những tên lửa này sẽ gây ra mối đe dọa lớn hơn cho hàng không Nga hay cho chính người Ukraine trong khu vực nơi lực lượng phòng không Ukraine được triển khai.

Câu hỏi tương tự cũng áp dụng cho thành phần thứ ba của dự án FrankenSAM. Lầu Năm Góc đang nghiên cứu hiện đại hóa hệ thống phòng không tầm trung HAWK, được giới thiệu vào năm 1959.

Ukraine đã vận hành một số hệ thống này, nhưng không có báo cáo nào về sự thành công của chúng được Bộ chỉ huy Ukraine công bố.

Tuy nhiên, hệ thống phòng không ứng biến có thể có hiệu quả. Kinh nghiệm của Nam Tư năm 1999 đã chứng minh điều này khi hệ thống S-125 lỗi thời của Serbia đã bắn hạ thành công máy bay chiến đấu tàng hình tối tân F-117 của Mỹ.

Hơn nữa, dự án FrankenSAM khó có thể là một nỗ lực nhằm thoát khỏi vấn đề Ukraine và cắt giảm dần nguồn cung cấp quân sự.

Chuyên gia quân sự, kiêm tổng biên tập tạp chí Quốc phòng của Nga, Igor Korotchenko cho biết:

"Đúng hơn, Mỹ và Liên minh châu Âu có quan điểm thống nhất, theo đó - ít nhất là trong ba năm tới - khối lượng cung cấp vũ khí và thiết bị quân sự cho Ukraine sẽ được duy trì và có xu hướng tăng.

Chúng ta không được tự lừa dối mình với những hy vọng hão huyền và ảo tưởng rằng sự hỗ trợ sẽ chấm dứt, đặc biệt là trước những báo cáo gần đây về những mâu thuẫn ở phương Tây".

Dự án FrankenSAM có thể chỉ là giải pháp tạm thời. Mỹ hiện đang tích cực khôi phục hoạt động sản xuất quốc phòng của mình để bổ sung vào kho dự trữ đã cạn kiệt - của chính họ, của Ukraine và của các đồng minh NATO.

Ông Igor Korotchenko nhấn mạnh, mục đích của những "quái vật" tên lửa phòng không tạm thời này là câu giờ cho quân đội Ukraine cho đến khi các nhà máy hoạt động hết công suất.

Clip pháo tự hành 203mm Malka Nga tác chiến trong chiến dịch quân sự đặc biệt.

Kiên Bùi