Quân đội Ukraine phục kích tiêu diệt 'Hỏa thần nhiệt áp' TOS-1A

"Hỏa thần nhiệt áp" TOS-1A được coi là một trong những vũ khí đáng sợ nhất trên chiến trường Ukraine hiện nay.

Dù xuất hiện ngay từ những ngày đầu của cuộc xung đột vào hôm 24/2, tuy nhiên mãi tới gần đây Nga mới cho loại vũ khí này khai hỏa, tấn công vào thành phố Mariupol.

Việc Nga chần chừ không sử dụng "Hỏa thần nhiệt áp" TOS-1A do sức công phá của loại vũ khí này cực đáng sợ, chúng có thể gây ra những tổn thất không mong muốn cho dân thường.

Tuy nhiên do sức kháng cự mãnh liệt của lực lượng Ukraine, chủ chốt là tiểu đoàn Azov tại thành phố Mariupol, trong khi Nga lại nóng lòng muốn tiến chiếm thành phố chiến lược này để mở rộng hành lang từ Crimea với khu vực Donbass, vì thế TOS-1A đã được sử dụng.

Dù chưa đánh chiếm được thành phố Mariupol của Ukraine, nhưng rõ ràng TOS-1A đã gây ra những tổn thất lớn cho lực lượng kháng cự Ukraine.

Nhận thấy điều này, quân đội Ukraine đã tổ chức phục kích để tiêu diệt các hệ thống pháo phản lực áp nhiệt TOS-1A của quân đội Nga.

Hình ảnh được truyền thông Ukraine tung ra cho thấy ít nhất đã có ba xe tiếp đạn trong đó có hai xe TZM-T và một tiếp đạn thế hệ mới dựa trên khung gầm KamAZ-6350 8x8 nhằm tiếp đạn cho hệ thống TOS-1A đã bị phục kích.

Đáng chú ý các xe tiếp đạn của hệ thống TOS-1A này vẫn còn nguyên các đạn áp nhiệt. (Hình ảnh đạn áp nhiệt trên xe chở đạn thế hệ mới dùng khung gầm KamAZ-6350 8x8 bị quân Ukraine phục kích).

Việc mất các xe tiếp đạn sẽ vô hiệu hóa sức chiến đấu của hệ thống pháo phản lực áp nhiệt TOS-1A.

Hiện phía Nga vẫn chưa phản hồi về thông tin và hình ảnh về xe tiếp đạn TZM-T của hệ thống TOS-1A bị Ukraine phục kích và loại khỏi vòng chiến đấu.

Nga vẫn đang gặp khó khăn về mặt hậu cần khi mở chiến dịch quân sự đặc biệt từ hôm 24/1, quân đội Ukraine thường phục kích các đoàn xe tiếp nhiên liệu, đạn dược và lương thực nhằm cô lập và giảm đi sức chiến đấu của quân Nga.

Giới phân tích cho rằng, Nga đã đánh giá thấp sức kháng cự của quân đội Ukriane, vì thế họ không chuẩn bị cho một chiến dịch lâu dài.

Trong khi đó quân Nga lại gây ngạc nhiên khi họ cho thấy sức chiến đấu thấp hơn những đánh giá và kỳ vọng. Còn quân Ukraine lại gây bất ngờ vì sức kháng cự tốt hơn mong đợi.

Dù Nga tuyên bố bước đầu đã thành công khi làm giảm sức mạnh của quân đội Ukraine, tuy nhiên trên khắp các mặt trận đôi bên bước vào thế giằng co dù Nga vượt trội về vũ khí và quân số.

Nga tiếp tục tăng cường vũ khí trong đó có cả TOS-1A để thêm sức mạnh hầu đạt được những mục tiêu mà họ đã đề ra tại Ukraine.

Hệ thống pháo phản lực TOS-1A là phiên bản mới nhất của hệ thống pháo phản lực TOS-1, được đưa vào biên chế quân đội Nga từ năm 2001.

Hệ thống này từng được sử dụng tại chiến trường Chechnya. Nga cũng từng xuất khấu pháo phản lực TOS-1A sang các quốc gia như Azerbaijan, Iraq, Syria và Kazakhstan.

Iraq từng sử dụng hệ thống này để chống lại những phiến quân khủng bố IS, trong khi Syria cũng đã dùng hệ thống này để chống lại phiến quân đối lập.

Pháo phản lực TOS-1A là biến thể của TOS-1 do phòng thiết kế Omsk Transmash phát triển từ cuối những năm 1980.

Loại vũ khí này ra đời nhằm đáp đáp ứng yêu cầu Quân đội Liên Xô đang khá vất vả tại chiến trường Afghanistan trước chiến thuật du kích của phiến quân.

Từ tháng 12/1988 - 2/1989, hai pháo phản lực TOS-1 đã được triển khai ở Afghanistan và ngay lần đầu xuất hiện đã khiến phiến quân tại đây sợ hãi vì sức công phá của chúng.

Hệ thống TOS-1A được thiết kế để tấn công bộ binh, công sự và thiết giáp đối phương. Hệ thống pháo phản lực này giống với hệ thống phóng đa tên lửa, trong thời gian ngắn có thể phủ bão lửa xuống đầu đối phương.

Hệ thống TOS-1A đạt hiệu suất tiêu diệt sinh lực của đối phương bố trí tại các cứ điểm ở địa hình trống trải cũng như trong công trình kiên cố.

Chúng phóng ra nhiều mảnh đạn, lửa cháy và sóng xung kích trên địa bàn khu vực rộng lớn bao trùm mục tiêu của đối phương.

Cấu thành chính của hệ thống pháo phản lực TOS-1A là xe phóng BM-1. Số lượng gồm 24 ống phóng xếp thành 3 hàng, mỗi hàng 8 ống.

Chiều dài của ống phóng mới cũng dài hơn so với các ống phóng của pháo phản lực TOS-1 cũ. Có ít nhất hai loại pháo cỡ 220mm.

TOS-1A sử dụng đạn rocket áp nhiệt có chiều dài 3,3 m, nặng 173 kg và một loại dài 3,7m nặng 217 kg.

Pháo phản lực TOS-1A đạt tầm bắn tối đa đạt 6.000 m, trong khi tầm bắn tối thiểu là 400 m.

Có ít nhất hai loại đạn được sử dụng là đạn cháy và đầu đạn nhiệt áp. Trong đó đáng sợ nhất là đầu đạn nhiệt áp, hay chúng còn được gọi là chất nổ chân không hoặc chất nổ nhiên liệu-khí.

Loại đầu đạn này khi phát nổ sẽ phủ lên một đám mây khí chất dễ cháy và gây ra nổ mạnh. Các công sự, boongke sẽ ngay lập tức bị vô hiệu hóa nếu chúng bị TOS-1A bị tấn công bằng loại đạn này.

Hệ thống pháo phản lực TOS-1A bắn được mỗi lần một tên lửa, hoặc hai quả liên tiếp trong thời gian 0.5 giây. Thời gian bắn hết 24 quả theo lý thuyết là từ 6 đến 12 giây.

Vũ khí nhiệt áp được giới quân sự coi là vũ khí nguyên tử nhưng không có phóng xạ. Nguyên lý hoạt động của loại vũ khí này là sử dụng các sóng chấn động hội tụ vào một điểm để tạo sức công phá cao nhất.

Ngọn lửa tạo ra khi đốt cháy nhiên liệu sẽ làm không khí giãn nở một cách đột ngột tạo ra các sóng chấn động này.

Cũng chính ngọn lửa này tạo ra sức sát thương rất lớn do nhiệt độ cực cao của nó tỏa ra xung quanh và rút tất cả không khí vào trong ngọn lửa tạo thành một vùng chân không, từ đó mọi sinh vật sẽ bị chết ngạt do thiếu dưỡng khí.

Xe mang phóng BM-1 được điều khiển bởi 3 thành viên gồm chỉ huy, pháo thủ và lái xe. Xe được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực tân tiến.

Mọi thao tác được thực hiện bên trong xe, đảm bảo an toàn cho tính mạng của tổ đội. Chỉ mất 90 giây để dàn xe này có thể thực hiện được một thao tác bắn phá mục tiêu khi đã phát hiện được kẻ địch.

Bệ phóng pháo phản lực TOS-1A được đặt trên khung gầm cải tiến từ xe tăng T-72A, trang bị động cơ V84MS chạy diesel với công suất 840 mã lực giúp xe cơ động tốt trên chiến trường.

Hệ thống pháo phản lực này được hỗ trợ bởi xe cơ giới nạp đạn TZM-T. Một chiếc cần cẩu cũng được gắn trên xe để tiện vận chuyển tên lửa. Tổ đội lái TZM-T cũng là 3 người.

Gần đây xe cơ giới chuyên chở tên lửa đặt trên xe tải KamAZ-6350 8x8. Xe này cũng mang theo 24 tên lửa và hệ thống cần cẩu đặt giữa để cung cấp cho hệ thống TOS-1A.

Việt Hùng