Quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào

10/9/2024 Gốc

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Tô Lâm và Phu nhân, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam từ ngày 10 đến 13/9/2024.

Chuyến thăm thể hiện sự coi trọng đặc biệt của lãnh đạo hai đảng, hai nước đối với quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào, Lào-Việt Nam.

Quan hệ chính trị gắn bó, tin cậy

Là hai nước láng giềng gần gũi, cùng uống chung dòng nước sông Mekong, cùng tựa lưng vào dãy núi Trường Sơn hùng vĩ, Việt Nam và Lào có quan hệ truyền thống tốt đẹp, gắn bó mật thiết với nhau trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của hai dân tộc.

Mối quan hệ truyền thống tốt đẹp, sự gắn bó thủy chung giữa nhân dân hai nước Việt Nam-Lào được Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Kaysone Phomvihane và Chủ tịch Suphanouvong đặt nền móng, được các thế hệ lãnh đạo kế tục của hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước dày công vun đắp, đã trở thành tài sản vô giá của cả hai dân tộc và là quy luật phát triển chung của hai nước trên con đường phát triển đất nước phồn vinh, nhân dân ấm no, hạnh phúc. Hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 5/9/1962. Kể từ đó đến nay, quan hệ hai nước luôn gắn bó bền chặt.

Trong hơn một thập kỷ sau đó, quân và dân hai nước đã kề vai sát cánh, cùng nhau chiến đấu kiên cường và giành được những chiến thắng vẻ vang ở cả hai bên dãy Trường Sơn và đường Hồ Chí Minh lịch sử, và cách mạng mỗi nước đã giành thắng lợi hoàn toàn vào năm 1975.

Từ đó, quan hệ giữa Việt Nam và Lào bước sang trang sử mới, từ liên minh chiến đấu chung một chiến hào sang hợp tác toàn diện giữa hai quốc gia có độc lập, chủ quyền là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, nhân dân hai nước đã cùng kề vai sát cánh ngay từ những ngày đầu đầy thử thách, gian nan, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở mỗi nước.

Hai Đảng, hai nước đã hỗ trợ nhau, từng bước khôi phục kinh tế-xã hội sau chiến tranh, đồng thời từng bước hình thành và phát triển mối quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực trọng yếu như kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục đào tạo, quốc phòng an ninh và đối ngoại...

(Ảnh trái: Ngày 18/7/1977, tại thủ đô Vientiane, Thủ tướng Việt Nam Phạm Văn Đồng và Thủ tướng Lào Kaysone Phomvihane ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác giữa hai nước Việt Nam - Lào. (Ảnh: Văn Bảo/TTXVN) (Ảnh phải) Trong chuyến thăm hữu nghị chính thức Lào từ ngày 15 – 18/7/1977, Tổng Bí thư Lê Duẩn và Thủ tướng Phạm Văn Đồng thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ Việt Nam trao tặng Trung ương Đảng và Chính phủ Lào bức trướng thêu 4 câu thơ nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thương nhau mấy núi cũng trèo. Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua. Việt - Lào hai nước chúng ta. Tình sâu hơn nước Hồng Hà Cửu Long”. (Ảnh: TTXVN)

Xuất phát từ nhu cầu hợp tác sâu rộng và cấp thiết giữa hai nước trong tình hình mới, ngày 18/7/1977, Việt Nam và Lào đã ký kết Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác, trong đó nêu rõ: "Hai bên cam kết ra sức bảo vệ và phát triển mối quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào, không ngừng tăng cường tình đoàn kết và tin cậy lẫn nhau, sự hợp tác lâu dài và giúp đỡ lẫn nhau về mọi mặt trên tinh thần của chủ nghĩa quốc tế vô sản và theo nguyên tắc hoàn toàn bình đẳng, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau."

Trong suốt 47 năm qua, Hiệp ước này đã trở thành một tài sản quý giá và có ý nghĩa vô cùng quan trọng, là cơ sở pháp lý vững chắc để hai nước không ngừng mở rộng quan hệ hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện. Hiệp ước cũng là tiền đề để hai nước ký kết hàng loạt các văn kiện và thỏa thuận hợp tác trên tất cả các lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục đào tạo…

Sáng 26/2/2024, Cuộc gặp cấp cao giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith đồng chủ trì đã diễn ra tại Thủ đô Hà Nội. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

Hai nước nâng quan hệ từ “truyền thống” lên thành “truyền thống vĩ đại” vào tháng 2/2019 nhân chuyến thăm Lào của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Phú Trọng. Đây là dấu mốc có ý nghĩa lịch sử quan trọng, tạo bước đột phá mới trong quan hệ hợp tác giữa hai nước. Từ đây, quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt Nam-Lào ngày càng trở nên gắn bó keo sơn, đổi mới và phát triển.

Trong những năm qua, dưới sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo cấp cao hai nước, sự tham gia tích cực của các bộ, ban, ngành, địa phương và doanh nghiệp, mối quan hệ hợp tác đặc biệt Việt Nam-Lào đã đạt được rất nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực, góp phần vào việc đảm bảo sự ổn định phát triển của mỗi nước; tiếp tục củng cố và phát huy mối quan hệ hợp tác hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào, Lào-Việt Nam.

Trong các chuyến thăm, làm việc, hai bên đã trao đổi thực chất, thẳng thắn, định hướng trong quan hệ giữa hai Đảng, hai nước phát triển ổn định, vững chắc và hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, lãnh đạo chủ chốt của hai nước cũng thường xuyên gặp gỡ, tiếp xúc nhân dịp tham dự các diễn đàn đa phương.

(Ảnh trái) Tòa Nhà Quốc hội mới của Lào - quà tặng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam dành cho Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào (2021). (Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN) (Ảnh phải) Lễ khánh thành, bàn giao Công trình trường Trung học Dakcheung, quà tặng của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam tặng nhân dân Lào (2019). (Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN)

Hai bên tiếp tục tăng cường trao đổi lý luận, thông tin tình hình, chia sẻ kinh nghiệm về công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, quốc phòng an ninh được giữ vững, mở rộng quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Hai bên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về lịch sử, truyền thống quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào và những thành tựu nổi bật của mỗi nước; phối hợp triển khai xây dựng và tôn tạo các di tích lịch sử về quan hệ Việt Nam-Lào ở mỗi nước.

Ngoài ra, nhân dịp ngày thành lập của mỗi Đảng, các ngày lễ lớn, các sự kiện quan trọng của hai nước, lãnh đạo cấp cao và lãnh đạo các ban, bộ, ngành đã gửi Điện, Thư chúc mừng lẫn nhau, thể hiện tình cảm thân thiết và quan hệ gắn bó giữa lãnh đạo hai Đảng, hai nước. Hai bên phối hợp tặng thưởng huân, huy chương cho các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc, góp phần củng cố và tăng cường quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào.

Gần đây, hai nước đã tổ chức thành công Kỳ họp lần thứ 46 Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam-Lào (ngày 7/1/2024) và Cuộc gặp cấp cao thường niên giữa hai Đảng (ngày 26/2/2024); tích cực tổ chức các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao và các cấp.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone chứng kiến ký biên bản Kỳ họp lần thứ 46 Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác song phương Việt Nam-Lào. (Ảnh: Dương Giang/TTXVN)

Trong chuyến thăm cấp cấp Nhà nước tới Lào của Chủ tịch nước (nay là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước) Tô Lâm ngày 11 và 12/7/2024, lãnh đạo hai nước tiếp tục khẳng định quyết tâm cao trong việc không ngừng phát triển mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả hơn.

Hai bên nhất trí cao về các biện pháp để tiếp tục triển khai hiệu quả các thỏa thuận cấp cao của hai Đảng, hai Nhà nước, góp phần tạo động lực mới, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa quan hệ giữa hai nước trong thời gian tới; trong đó, tiếp tục quan tâm, chú trọng vào các lĩnh vực quốc phòng-an ninh, kinh tế-thương mại-đầu tư, giáo dục-đào tạo, văn hóa và giao lưu nhân dân.

Trên cơ sở đó, hai bên nhất trí phối hợp triển khai hiệu quả Thỏa thuận Chiến lược hợp tác Việt Nam-Lào giai đoạn 2021-2030 và Hiệp định về hợp tác song phương Việt Nam-Lào giai đoạn 2021-2025; đồng thời tiếp tục cùng nỗ lực xử lý dứt điểm vướng mắc để triển khai hiệu quả một số dự án hợp tác quan trọng giữa hai nước.

Để gìn giữ và phát huy truyền thống quý báu, mối quan hệ đặc biệt có một không hai giữa hai nước, nhà lãnh đạo hai nước nhất trí cần đẩy mạnh hơn nữa tuyên truyền, giáo dục trong các tầng lớp nhân dân của hai nước, nhất là thế hệ trẻ; đồng thời, nhất trí đẩy mạnh hợp tác địa phương, nhất là giữa các tỉnh biên giới.

Hợp tác quốc phòng-an ninh tiếp tục được duy trì, là một trong những trụ cột quan trọng trong quan hệ Việt Nam-Lào, góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội ở mỗi nước.

Hai bên tích cực phối hợp thực hiện tốt Nghị định thư về hợp tác giai đoạn 2020-2024 và Kế hoạch hợp tác năm 2024 về quốc phòng và an ninh. Tiếp tục triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác như Đối thoại Chính sách Quốc phòng Việt Nam-Lào; Hội nghị Hợp tác An ninh Việt Nam-Lào…

Quan hệ đối ngoại tiếp tục được duy trì và tăng cường, Việt Nam và Lào phối hợp với Campuchia thực hiện kết quả Cuộc gặp giữa ba đồng chí đứng đầu ba Đảng; Thỏa thuận giữa ba Thủ tướng về khu vực Tam giác phát triển; Tuyên bố chung giữa ba Chủ tịch Quốc hội Campuchia-Lào-Việt Nam; triển khai tích cực kế hoạch kết nối ba nền kinh tế CLV đến năm 2030; phối hợp triển khai cơ chế hợp tác mới là Cuộc gặp lần thứ nhất giữa ba Bộ trưởng: Bộ Công an Việt Nam với Bộ Công an Lào và Bộ Nội vụ Campuchia…

Hai nước cũng phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn hợp tác khu vực và quốc tế, nhất là trong khuôn khổ ASEAN, Liên hợp quốc và các cơ chế tiểu vùng. Trong năm 2024, Việt Nam tích cực phối hợp chặt chẽ và ủng hộ Lào đảm nhiệm thành công vai trò Chủ tịch ASEAN 2024, Chủ tịch AIPA-45.

Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith chụp ảnh chung. (Ảnh: Nhan Sáng/TTXVN)

Hợp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực

Quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, văn hóa, khoa học-kỹ thuật… giữa hai nước không ngừng được mở rộng, đi vào chiều sâu. Năm 2021, mặc dù đại dịch COVID-19 bùng phát đã tác động nghiêm trọng tới hai nước nhưng kim ngạch thương mại vẫn đạt 1,34 tỷ USD, tăng 30,2% so với năm 2020; năm 2022 đạt 1,703 tỷ USD, tăng 24% so với năm 2021; năm 2023 đạt hơn 1,64 tỷ USD; 8 tháng năm 2024 đạt 1,3 tỷ USD.

Hai bên đã ký kết Bản ghi nhớ về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới Việt Nam-Lào, Hiệp định Thương mại Việt Nam-Lào; triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam-Lào nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp và người dân hai nước.

Hai bên tích cực triển khai Thỏa thuận về Chiến lược hợp tác Việt Nam-Lào giai đoạn 2021-2030 và Hiệp định hợp tác Việt Nam-Lào giai đoạn 2021-2025; các Hiệp định giữa hai Chính phủ và Thỏa thuận hợp tác tại Kỳ họp lần thứ 46 Ủy ban Liên Chính phủ; tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc, kịp thời trao đổi tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để tìm hướng đi mới thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế; tiếp tục ký các văn kiện hợp tác, tạo hành lang pháp lý đồng bộ để thúc đẩy hợp tác. Hai bên đã phối hợp trao đổi kinh nghiệm về công tác quản lý điều hành kinh tế vĩ mô.

Về đầu tư, tính đến tháng 8/2024, Việt Nam có 256 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Lào, với tổng vốn đăng ký hơn 5,5 tỷ USD. Trong 7 tháng năm 2024, Việt Nam có 6 dự án được cấp phép mới với vốn đầu tư đạt 36,7 triệu USD, tăng 39% so với cùng kỳ năm 2023.

Nhiều dự án đầu tư của Việt Nam hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho hàng nghìn lao động, bổ sung nguồn thu cho ngân sách của Lào, nhất là trong lĩnh vực viễn thông, ngân hàng, trồng và chế biến cao su, sản xuất và chế biến lương thực, thực phẩm, sữa.

Hợp tác trên các lĩnh vực khác như kết nối giao thông, giáo dục-đào tạo, văn hóa, giao lưu nhân dân… tiếp tục được quan tâm. Hai nước đang tích cực thực hiện Đề án hợp tác giáo dục Việt Nam-Lào giai đoạn 2021-2030; Nghị định thư về hợp tác đào tạo Việt Nam-Lào giai đoạn 2022-2027; Kế hoạch hợp tác văn hóa-nghệ thuật và du lịch giai đoạn 2021-2025 và hỗ trợ Lào xây dựng Chiến lược phát triển thể thao Lào giai đoạn 2023-2030.

Hiện có khoảng hơn 14 nghìn lưu học sinh Lào đang học tập tại hơn 170 cơ sở giáo dục Việt Nam. Việt Nam dành cho Lào khoảng 1.000 suất học bổng mỗi năm.

Ngoài ra, hợp tác giữa các địa phương, nhất là các địa phương có chung biên giới tiếp tục được tăng cường, ngày càng đi vào cụ thể, chiều sâu, toàn diện trên mọi lĩnh vực, bảo đảm an ninh, trật tự an toàn tại các khu vực biên giới hai nước.

Hoạt động đối ngoại nhân dân được hai nước quan tâm thường xuyên; hai nước tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, góp phần tăng cường sự hiểu biết giữa nhân dân hai nước, đưa mối quan hệ ngày càng đi vào chiều sâu.

Trên nền tảng quan hệ tốt đẹp, chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith và Phu nhân đến Việt Nam lần này có ý nghĩa quan trọng, góp phần thúc đẩy và phát triển mối quan hệ đặc biệt Việt Nam-Lào ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả hơn và phục vụ lợi ích của hai nước.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh hai Đảng, hai nước đang triển khai mạnh mẽ Nghị quyết của mỗi Đảng và tích cực chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội toàn quốc của mỗi Đảng. Quan hệ Việt Nam-Lào đang trên đà phát triển hết sức tốt đẹp và đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Chuyến thăm tiếp tục là một trong những dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai nước, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam-Lào phát triển lên tầm cao mới, ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả và thiết thực, mang lại sự phồn vinh cho nhân dân mỗi nước./.