Quản lý hiệu quả đất công, phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội
Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8 tới đây. Luật có một số quy định liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài sản công. Để các quy định này được thực hiện thông suốt, hiệu quả ngay từ khi luật có hiệu lực, Bộ Tài chính đã lưu ý các bộ, ngành, địa phương một số nội dung liên quan đến lĩnh vực này.
.Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai năm 2024 sẽ có hiệu lực từ 1/8/2024. Ảnh tư liệu minh họa.
Đơn vị sự nghiệp công lập có quyền và nghĩa vụ như tổ chức kinh tế
Ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính cho biết, để các tài sản công (TSC) là đất đai được quản lý, sử dụng hiệu quả, phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Tài chính đã lưu ý về quy chế sử dụng đất của đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL).
Theo đó, ĐVSNCL sử dụng đất xây dựng công trình sự nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sử dụng ổn định lâu dài. Trường hợp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất mà có nhu cầu sử dụng một phần hoặc toàn bộ diện tích đất được giao để sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ được lựa chọn chuyển sang hình thức Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm (không thông quá đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất) đối với phần diện tích đó.
Cụ thể, ĐVSNCL được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê để đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp có quyền và nghĩa vụ như đối với tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê.
Trình Chính phủ Dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng đất
Thực hiện Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai số 31/2024/QH15 ban hành kèm theo Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 5/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ và ý kiến của lãnh đạo Chính phủ, Bộ Tài chính đang trình Chính phủ dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Tại dự thảo, Bộ Tài chính có đưa ra quy định về việc tính, thu, nộp, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; xử lý chuyển tiếp về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với các trường hợp đã được giao đất, cho thuê đất trước ngày Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành.
ĐVSNCL được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm có quyền và nghĩa vụ như đối với trường hợp tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê hàng năm, trừ quyền bán, quyền thế chấp và quyền góp vốn bằng tài sản gắn liền với đất và quyền thuê trong hợp đồng thuê đất. Đồng thời, được miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Đặc biệt, Bộ Tài chính lưu ý, đối với đất ĐVSNCL được Nhà nước cho thuê đất được phép chủ động khai thác, sử dụng kết hợp đa mục đích theo phương án được cơ quan chủ quản phê duyệt phù hợp với quy định của Luật Đất đai năm 2024 và pháp luật có liên quan. Trường hợp có đầu tư xây dựng công trình trên đất phải phù hợp với pháp luật về xây dựng. Việc khai thác, sử dụng đất kết hợp đa mục đích phải được hạch toán theo quy định của pháp luật.
Đối với đất do ĐVSNCL đang sử dụng mà có nhu cầu cho thuê, liên doanh, liên kết với tổ chức kinh tế phải có đề án sử dụng TSC vào mục đích đó được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng TSC.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng cho biết, ĐVSNCL được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trước ngày Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành được tiếp tục sử dụng đất trong thời hạn sử dụng còn lại theo hình thức đã được giao đất, cho thuê đất. Trường hợp có nhu cầu sẽ được chuyển sang hình thức giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024.
Phải đăng ký biến động khi chuyển nhượng
Với quy định về chế độ sử dụng đất xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp tại Luật Đất đai năm 2024, ông Thịnh cho biết, Bộ Tài chính cũng đã có hướng dẫn cụ thể. Theo đó, đất xây dựng trụ sở cơ quan gồm đất trụ sở cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật và được Nhà nước giao nhiệm vụ, hỗ trợ kinh phí hoạt động thường xuyên. Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất đối với loại đất này. Đất xây dựng công trình sự nghiệp gồm: đất xây dựng cơ sở văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục và đào tạo, thể dục, thể thao, khoa học và công nghệ, môi trường, khí tượng thủy văn, ngoại giao và công trình sự nghiệp khác hoặc đất xây dựng trụ sở của đơn vị sự nghiệp công lập khác.
Việc quản lý, sử dụng, khai thác quỹ đất xây dựng trụ sở cơ quan, đất xây dựng công trình sự nghiệp thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật về quản lý, sử dụng TSC thực hiện theo quy định của pháp luật này. Những nội dung mà pháp luật về quản lý, sử dụng TSC không quy định được thực hiện theo quy định của Luật Đất đai.
Trường hợp thu hồi đất và tài sản gắn liền với đất là TSC, bao gồm cả trường hợp thu hồi đất quốc phòng, an ninh để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì mục đích quốc gia, công cộng không phải thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý TSC theo quy định của pháp luật.
Bộ Tài chính cũng lưu ý các cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao quản lý, sử dụng hoặc tổ chức, cá nhân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất là TSC khi bán tài sản, điều chuyển, chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải đăng ký biến động tại cơ quan có thẩm quyền trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày có biến động. Cơ quan có thẩm quyền thực hiện xác nhận trên giấy chứng nhận đã cấp hoặc cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
Nhiều quy định mới về giá đất tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất
Bộ Tài chính đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng và trình Chính phủ dự thảo Nghị định quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, trong đó cụ thể hóa những nội dung thay đổi tại Luật Đất đai liên quan đến tài chính đất đai, có tác động đến chính sách thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
Đơn cử như tại Điều 158 Luật Đất đai năm 2024 quy định các phương pháp định giá đất để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất gồm: Phương pháp so sánh, phương pháp thu nhập và phương pháp thặng dư (so với quy định hiện hành bỏ phương pháp chiết trừ và phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất); đồng thời, quy định cụ thể trường hợp và điều kiện áp dụng phương pháp định giá đất.
Bỏ khung giá đất của Chính phủ, quy định cụ thể các trường hợp áp dụng Bảng giá đất, các trường hợp áp dụng giá đất cụ thể để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.
Luật Đất đai quy định Bảng giá đất được xây dựng theo khu vực, vị trí hoặc xây dựng đến từng thửa đất trên cơ sở vùng giá trị, thửa đất chuẩn (đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất) lần đầu để công bố áp dụng từ ngày 1/1/2026 và được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung hàng năm (thay vì 5 năm như Luật Đất đai 2013), đồng thời mở rộng các trường hợp áp dụng Bảng giá đất để tính thu nghĩa vụ tài chính về đất đai. Theo đó, giá đất tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của hộ gia đình, cá nhân khi được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất là giá đất trên Bảng giá đất (bỏ quy định tính theo giá đất cụ thể trong một số trường hợp như trước đây).
Phân cấp thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể cho Chủ tịch UBND cấp huyện đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện.
Trường hợp áp dụng giá đất trong bảng giá đất để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, UBND cấp có thẩm quyền phải ghi giá đất trong quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, gia hạn quyền sử dụng đất, điều chỉnh thời hạn sử dụng đất, chuyển hình thức sử dụng đất.
Đối với trường hợp xác định giá đất cụ thể để tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, UBND cấp có thẩm quyền phải ban hành quyết định giá đất trong thời hạn không quá 180 ngày kể từ thời điểm xác định giá đất.
